Quy định rõ danh mục các mặt hàng bình ổn giá

Tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách xem xét, cho ý kiến về Báo cáo một số vấn đề lớn về Dự án Luật Giá (sửa đổi), Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Thị Phú Hà cho biết, về bình ổn giá, đa số ý kiến đề nghị giữ như quy định của Luật hiện hành, theo đó cần quy định rõ mặt hàng bình ổn giá trong Luật, trường hợp cần điều chỉnh, giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định. Một số ý kiến đề nghị giao Chính phủ quy định về danh mục hàng hóa bình ổn giá.

Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Thị Phú Hà báo cáo một số vấn đề lớn về Dự án Luật Giá (sửa đổi)

Tiếp thu ý kiến đa số, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho hay, giá là vấn đề ảnh hưởng, tác động trực tiếp đến từng người dân, doanh nghiệp, liên quan ổn định thị trường, do đó cần được quy định cụ thể trong Luật nhằm tạo sự công khai, minh bạch. Đồng thời, việc quy định rõ danh mục các mặt hàng bình ổn giá trong Luật cũng khắc phục tình trạng “luật khung, luật ống”.

Việc thực hiện quy định hiện hành không phát sinh vướng mắc trong tổ chức thực hiện. Để bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời, Luật Giá hiện hành và dự thảo Luật cũng đã quy định trường hợp cần điều chỉnh danh mục các mặt hàng bình ổn giá, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định. Vì vậy, đề nghị cho giữ như quy định của Luật hiện hành.

Đồng thời để bảo đảm tính cụ thể, minh bạch, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách đã phối hợp với Cơ quan soạn thảo bổ sung Phụ lục 01 quy định những mặt hàng bình ổn giá và tại khoản 3 Điều 17 Dự thảo Luật quy định về thẩm quyền điều chỉnh danh mục.

Nhiều ý kiến cho rằng, cần quy định về Quỹ bình ổn giá trong Luật song cần quy định theo hướng đó là một trong các biện pháp bình ổn giá, không nên có một điều riêng về quỹ; cần hoàn thiện cơ chế quản lý Quỹ, quy định nguyên tắc, điều kiện thành lập Quỹ, nguồn hình thành Quỹ, thời hạn hoạt động của Quỹ và giao cho Chính phủ quyết định, bảo đảm công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích của Nhà nước và nhân dân. Có ý kiến đề nghị không quy định nội dung này tại Dự thảo Luật.

Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách nêu, để bảo đảm căn cứ pháp lý, đáp ứng yêu cầu thực tiễn khi cần thiết thành lập quỹ, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách và Cơ quan soạn thảo thống nhất được giữ quy định về Quỹ bình ổn giá tại Dự thảo Luật (nếu không quy định về quỹ trong Luật, trường hợp phát sinh cần thiết phải thành lập quỹ, sẽ không có căn cứ để triển khai).

Bên cạnh đó, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, quy định theo hướng Quỹ bình ổn giá là một trong các biện pháp bình ổn giá. Đồng thời, không quy định một điều riêng về việc lập quỹ mà gộp vào quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 19, bỏ Điều 21 để đảm bảo kỹ thuật lập pháp cũng như tăng tính đồng bộ tại dự thảo Luật.

Để bảo đảm công khai, minh bạch, tăng cường trách nhiệm quản lý, tại điểm đ khoản 1 Điều 19 của Dự thảo Luật đã quy định rõ: “Chính phủ quy định về việc lập, quản lý, trích lập và sử dụng quỹ bình ổn giá đối với hàng hóa, dịch vụ chiến lược thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá; chịu trách nhiệm bảo đảm tính công khai, minh bạch, hiệu quả trong quản lý, sử dụng quỹ”.

Công cụ điều tiết giá xăng dầu trong nước

Cũng theo bà Nguyễn Thị Phú Hà, nhiều ý kiến tán thành duy trì Quỹ bình ổn xăng dầu, một số ý kiến đề nghị không tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu; có ý kiến đề nghị lấy ý kiến nhân dân về sự cần thiết duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách và Cơ quan soạn thảo cho rằng, trong điều kiện hiện nay nên duy trì Quỹ bình ổn xăng dầu vì: Thứ nhất, Quỹ bình ổn là một trong những công cụ điều tiết giá xăng dầu trong nước, là biện pháp kinh tế, không phải là can thiệp hành chính.

Thứ hai, trong bối cảnh hiện nay, khi thị trường xăng dầu của Việt Nam vẫn chưa hoàn toàn vận hành theo quy luật thị trường, còn có sự điều hành của Nhà nước; quản lý điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước vẫn thông qua giá cơ sở; chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu trong nước còn tương đối dài; khi lượng dự trữ xăng dầu còn mỏng thì việc bỏ Quỹ là chưa phù hợp.

Thứ ba, thực tế thời gian qua cho thấy, khi giá xăng dầu thế giới biến động thì Quỹ bình ổn đã phát huy vai trò “điều hòa”, góp phần giảm tần suất và mức điều chỉnh tăng giá bán xăng dầu, giảm biên độ biến động giá, từ đó giảm thiểu các tác động tiêu cực đến sản xuất, kinh doanh, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.

Tại Luật Giá hiện hành và dự thảo Luật đều không quy định về quỹ bình ổn giá xăng dầu và hiện nay quỹ bình ổn giá đang được quy định tại Nghị định. Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, trong trường hợp vẫn giữ Quỹ bình ổn giá xăng dầu, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị trong quản lý, điều hành, sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu, Chính phủ cần bảo đảm tính công khai, minh bạch, hiệu quả (như đã được quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 19 Dự thảo Luật).

Do Quỹ bình ổn giá xăng dầu hiện vẫn được để tại các doanh nghiệp, vì vậy Chính phủ cần nghiên cứu để có phương án quản lý phù hợp hơn, bảo đảm rõ ràng về thực trạng nguồn, việc sử dụng Quỹ, nâng cao tính kịp thời, hiệu quả thực tế trong điều hành, nhất là khi biến động, đồng thời có lộ trình để sớm đưa giá xăng dầu của Việt Nam hoàn toàn vận hành theo quy luật thị trường.

Đối với đề nghị lấy ý kiến nhân dân về sự cần thiết duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho hay, trong quá trình xây dựng dự thảo Luật, Cơ quan soạn thảo đã gửi xin ý kiến rộng rãi trên trang điện tử của Bộ Tài chính, trong đó có nội dung xin ý kiến đánh giá về sự cần thiết của Quỹ bình ổn giá, bao gồm cả Quỹ bình ổn giá xăng dầu.

"Ý kiến của nhân dân còn nhiều ý kiến đa chiều, tuy nhiên đa số ý kiến của các Bộ, ngành, địa phương (trong đó có Bộ Công Thương, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam) nhất trí về sự cần thiết của quỹ bình ổn giá và đề nghị giữ quy định về quỹ bình ổn giá, bao gồm cả Quỹ bình ổn giá xăng dầu" - bà Nguyễn Thị Phú Hà nói.