Thống kê từ BHXH Việt Nam, hết ngày 31/10/2017, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN của BHXH các tỉnh, thành phố là 16.602 tỷ đồng; trong đó, nợ BHXH 11.433 tỷ đồng (chiếm 68,8% tổng số nợ); nợ BHTN 613 tỷ đồng (3,7%); nợ BHYT 4.556 tỷ đồng (27,4%). Đại diện BHXH Việt Nam cho biết: Trong tổng số nợ BHXH, BHYT, BHTN, có 2.991 tỷ đồng là số tiền ngân sách nhà nước chưa chuyển cho các đối tượng được ngân sách nhà nước đóng, hỗ trợ đóng BHYT, chiếm 65,7% tổng số nợ BHYT.

Từ ngày 1/1/2018, khi Bộ luật Hình sự (sửa đổi) có hiệu lực, các hành vi vi phạm về BHXH, BHYT, BHTN như: Nợ, trốn đóng, gian lận sẽ bị xử lý hình sự theo quy định. Cụ thể, tại Điều 214, Bộ luật Hình sự quy định về tội gian lận BHXH, BHTN: Người nào thực hiện một trong các hành vi lập hồ sơ giả hoặc làm sai lệch nội dung hồ sơ lừa dối cơ quan BHXH; dùng hồ sơ giả hoặc hồ sơ đã bị làm sai lệch nội dung lừa dối cơ quan BHXH hưởng các chế độ để chiếm đoạt tiền BHXH, BHTN từ 10 triệu đồng trở xuống hoặc gây thiệt hại từ 20 triệu đồng trở xuống mà không thuộc trường hợp quy định tại một trong các Điều 174, 353 và 355 của Bộ luật này, sẽ bị phạt tiền từ 20 - 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm. Nếu phạm tội có tổ chức,

có tính chất chuyên nghiệp; chiếm đoạt tiền BHXH, BHTN từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng; gây thiệt hại từ 200 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng; dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; tái phạm nguy hiểm sẽ bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 200 triệu hoặc phạt tù từ 1 - 5 năm.

Điều 215, Bộ luật Hình sự về tội gian lận BHYT, quy định: Người nào lập hồ sơ bệnh án, kê đơn thuốc khống hoặc kê tăng số lượng hoặc thêm loại thuốc, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật, chi phí giường bệnh và các chi phí khác mà thực tế người bệnh không sử dụng; giả mạo hồ sơ, thẻ BHYT hoặc sử dụng thẻ BHYT được cấp khống, thẻ BHYT, thẻ đã bị thu hồi, thẻ bị sửa chữa, thẻ của người khác trong khám, chữa bệnh hưởng chế độ BHYT trái quy định… chiếm đoạt tiền BHYT từ 10 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng hoặc gây thiệt hại từ 20 triệu đồng đến dưới 200 triệu đồng mà không thuộc trường hợp quy định tại một trong các Điều 174, 353 và

355 của Bộ luật này thì bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.

Tại Điều 216, Bộ luật Hình sự về tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động, quy định: Người nào có nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động mà gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc đóng không đầy đủ theo quy định từ 6 tháng trở lên thuộc một trong những trường hợp trốn đóng bảo hiểm từ 50 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng; trốn đóng bảo hiểm cho từ 10 người đến dưới 50 người lao động đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 1 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm. Nếu phạm tội 2 lần trở lên; trốn đóng bảo hiểm từ 300 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng; trốn đóng bảo hiểm cho từ 50 người đến dưới 200 người; không đóng số tiền bảo hiểm đã thu hoặc đã khấu trừ của người lao động quy định tại điểm a hoặc điểm b khoản 1 Điều này thì bị phạt tiền từ 200 triệu đồng đến 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.