Đòn bẩy CPTPP

Thương mại giữa Việt Nam và Chi-lê những năm qua ngày càng khởi sắc nhờ đòn bẩy từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà cả hai nước cùng tham gia như: FTA song phương Việt Nam - Chi-lê, CPTPP. Đặc biệt, xuất khẩu của Việt Nam sang Chi-lê: Năm 2021 đạt 1,65 tỷ USD, tăng 62,7% so với năm 2020; 5 tháng năm 2022, xuất khẩu đạt khoảng 748,1 triệu USD, tăng 34,5% so với cùng kỳ năm 2021, nhập khẩu đạt khoảng 181,6 triệu USD, tăng 33,8% so với cùng kỳ năm 2021.

Các doanh nghiệp xuất khẩu cần nắm rõ các quy định của thị trường

Cho đến nay, Việt Nam tiếp tục duy trì là nước xuất khẩu đứng đầu khối ASEAN vào thị trường Chi-lê và là đối tác thương mại lớn thứ 5 của Chi-lê tại châu Á, sau Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ. Trước thực tiễn này, nguy cơ hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang các thị trường đối tác CPTPP, trong đó có Chi-lê được cảnh báo bị điều tra áp dụng các biện pháp PVTM, đặc biệt là các mặt hàng thế mạnh của Việt Nam đang xuất khẩu sang Chi-lê như điện thoại, linh kiện, máy móc, thiết bị, giày dép, hàng dệt may…

Theo Cục PVTM (Bộ Công Thương), trong các nước thành viên CPTPP, ngoại trừ Singapore và Brunei chưa từng điều tra áp dụng các biện pháp PVTM, 8 đối tác còn lại đều đã có kinh nghiệm sử dụng các công cụ PVTM để bảo vệ ngành sản xuất trong nước. Mặt khác, theo thống kê của Tổ chức thương mại thế giới (WTO), số lượng biện pháp được áp dụng chỉ bằng khoảng 50% số vụ việc được khởi xướng điều tra. Điều này thể hiện các thành viên đối tác CPTPP rất thận trọng trong việc áp dụng các biện pháp PVTM nhằm đảm bảo tuân thủ các cam kết quốc tế về lĩnh vực này.

Bên cạnh đó, biện pháp PVTM được các đối tác CPTPP ưu tiên áp dụng là biện pháp chống bán phá giá. Đây cũng là xu hướng chung của các thành viên WTO. Tính đến năm 2020, số lượng các biện pháp chống bán phá giá được áp dụng lên tới 644 biện pháp, trong khi chỉ có 77 biện pháp chống trợ cấp và 13 biện pháp tự vệ được áp dụng. Riêng Chi-lê đã khởi xướng 33 vụ chống bán phá giá, áp dụng biện pháp này 14 vụ; khởi xướng 6 vụ chống trợ cấp, áp dụng 2 vụ việc.

Nắm rõ quy định của thị trường

Trước rào cản PVTM có nguy cơ gia tăng, việc theo dõi và xây dựng phương án ứng phó phù hợp, kịp thời là hết sức quan trọng đối với các doanh nghiệp xuất khẩu sang Chi-lê. Cục PVTM cho biết, hiện pháp luật PVTM của Chi-lê gồm có Luật số 18.525 quy định về nhập khẩu hàng hóa và các văn bản hướng dẫn thi hành về chống bóp méo thị trường. Theo pháp luật của Chi-lê, các biện pháp PVTM là các biện pháp nhằm chống lại sự bóp méo giá cả, ảnh hưởng đến cạnh tranh trên thị trường.

Hiện, pháp luật PVTM của Chi-lê chia 3 biện pháp PVTM thành 2 thủ tục điều tra: Một là, thủ tục điều tra áp dụng biện pháp tự vệ toàn cầu. Cụ thể, Chi-lê sẽ căn cứ tiến hành điều tra dựa trên đơn yêu cầu của đại diện ngành sản xuất trong nước. Nội dung điều tra, thời gian điều tra, tham vấn, bảo mật thông tin là các quy định mà Chi-lê tuân thủ theo các cam kết trong WTO. Quyết định về việc áp dụng biện pháp sẽ dựa trên kết quả bỏ phiếu của Ủy ban theo nguyên tắc đa số. Hai là, thủ tục điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá giá/chống trợ cấp. Chi-lê căn cứ tiến hành điều tra dựa trên đơn yêu cầu của đại diện ngành sản xuất trong nước, theo đó các quy định về thủ tục điều tra, nội dung điều tra cũng tuân thủ theo WTO. Ngoài ra, Chi-lê có quy định về tình hình thị trường đặc biệt nhưng không có nội dung áp dụng chi tiết. Quyết định áp dụng biện pháp cũng được dựa trên kết quả bỏ phiếu của Ủy ban theo nguyên tắc đa số.

Về cơ bản, Cục PVTM nhấn mạnh, pháp luật PVTM của Chi-lê quy định gần như nguyên văn các nội dung theo cam kết của WTO, do đó, một số nội dung về mặt pháp lý như quy định về tình hình thị trường đặc biệt chưa được làm rõ và phụ thuộc vào các phán quyết của cơ quan điều tra. Ngoài ra, cơ quan điều tra của Chi-lê được thành lập dưới dạng một Ủy ban quốc gia, gồm đại diện của nhiều đơn vị, bộ, ngành. Chủ tịch của Ủy ban này là lãnh đạo của Tổng Thanh tra kinh tế, thư ký của Ủy ban do đại diện Bộ Ngoại giao đảm nhiệm. Ủy ban quốc gia của Chi-lê chịu trách nhiệm tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp lập hồ sơ yêu cầu và tiến hành các bước điều tra áp dụng biện pháp PVTM theo quy định của pháp luật.