Y Pốt Niê, khởi nghiệp với cà phê bột theo phong cách truyền thống

Ngay từ nhỏ Y Pốt Niê, dân tộc Ê Đê, buôn Kla xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk đã nuôi dưỡng niềm đam mê chế biến cà phê với mong muốn nâng cao giá trị hạt cà phê mà bà con trong vùng làm ra. Chính vì vậy dù đã học nghề Y, làm bác sĩ đa khoa tại Bệnh viện 175, nhưng đùng một cái, đầu năm 2018 Y Pốt Niê bỏ việc quay về buôn Kla để quyết định khởi nghiệp với hạt cà phê.

Y Pốt Niê quay về buôn Kla khởi nghiệp với hạt cà phê

Y Pốt Niê nhận thấy, người trồng cà phê, trong đó có gia đình anh luôn vất vả dầm mưa dãi nắng nhưng giá cà phê thì rất thấp, với tình trạng được mùa mất giá, được giá thì mất mùa. Lúc nào cũng bị lệ thuộc vào thời tiết và bị thương lái chèn ép giá cả. Trăn trở suy nghĩ, Y Pốt Niê muốn tìm ra một con đường mới để giúp cho gia đình, giúp cho đồng bào dân tộc thiểu số tại địa phương nâng cao kinh tế, đồng thời nâng tầm giá trị cà phê truyền thống Ê Đê trên thị trường và cũng là tạo ra cho mình con đường mới để phát triển.

Với suy nghĩ đó về nhà, việc đầu tiên Y Pốt Niê làm chính là tìm đến những người già trong buôn làng để học hỏi về cách pha chế, xử lý hạt cà phê truyền thống. Rồi Y Pốt Niê tự lựa chọn quả cà phê từ rẫy nhà mình làm cà phê bột bán trên mạng xã hội. Không ngờ nhận được nhiều sự quan tâm, động viên và khích lệ của mọi người. Y Pốt Niê quyết định khởi nghiệp với cà phê bột rang xay theo phong cách truyền thống của đồng bào Ê Đê. Trong đó cà phê sau khi được thu hoạch về phải trải qua nhiều khâu sơ chế, sau đó được sản xuất hoàn toàn theo cách rang thủ công của người Ê Đê vẫn làm xưa nay.

Cà phê được thu hái phải là những quả cà phê chín

Sàng lọc hạt cà phê rất cẩn thận

Y Pốt Niê chia sẻ, cà phê được thu hái phải là những quả cà phê chín mọng trong vườn mang về phơi nhiều ngày. Qua thời gian phơi, Y Pốt bắt đầu xử lý, ủ hạt cà phê và cuối cùng là rang chín. Mọi công đoạn được anh thực hiện theo công thức “3 chín”: Hái chín, hãm chín và rang chín. Theo Y Pốt Niê, công đoạn rang quyết định hương vị của cà phê, suốt quá trình rang phải đều tay, lửa liu riu để giữ được mùi vị tự nhiên mà trái cà phê đã tiếp nhận tinh hoa của đất trời. Tùy khẩu vị, từng độ tuổi mà cho ra sản phẩm với cà phê nâu sậm và nâu đen ở nhiệt độ khác nhau.

Suốt quá trình rang phải đều tay

Để có đủ nguyên liệu chế biến cà phê bột, ngoài số lượng cà phê gia đình sản xuất được, Y Pốt Niê thu mua cà phê của người dân trên địa bàn với giá cao hơn giá thị trường. Để bảo đảm nguồn nguyên liệu, Y Pốt vận động bà con trong buôn chuyển đổi hình thức canh tác sản xuất cà phê sạch. Nhiều người dân trong buôn đã đồng ý liên kết với Y Pốt Niê để chuyển sang canh tác cà phê theo hướng hữu cơ. Những hạt cà phê được Y Pốt Niê lựa chọn rất cẩn trọng và tỉ mỉ lựa từ vùng nguyên liệu nổi tiếng Buôn Ma Thuột. Cà phê được thu hái tại vườn của gia đình và thu mua trực tiếp từ vườn của các hộ dân liên kết, đảm bảo 100% trái chín cây, sơ chế ướt, khô, phơi nhà kính.

Chị H’Lidi Bkrông một hộ dân ở buôn Kla có 1,5 ha cà phê liên kết với Y Pốt Niê, phấn khởi: Liên kết thì khi thu hoạch không hái đại trà như trước mà phải lựa quả chín. Tuy vậy, nhờ liên kết được Y Pốt hướng dẫn mình chăm sóc cà phê theo hình thức hữu cơ nên giảm chi phí đầu vào nhưng vẫn đảm bảo sản lượng, đầu ra lại ổn định, giá cao hơn thị trường.

Để có sản phẩm cà phê sạch ngon, Y Pốt Niê cho rằng phải trồng và chăm sóc cây cà phê theo hướng hữu cơ

Năm 2019, Y Pốt Niê quyết định thành lập Công ty TNHH Ê Đê Café và đến Cục Sở hữu trí tuệ ở Hà Nội ký độc quyền nhãn hiệu kinh doanh dòng sản phẩm nông sản sạch mang nhãn hiệu “Ê Đê Café”. Khi mới thành lập thì “Ê Đê Café” cũng gặp rất nhiều khó khăn trong vấn đề tìm kiếm thị trường tiêu thụ, vốn và vùng nguyên liệu để phục vụ cho sản xuất cà phê. Lại vào thời điểm cả nước căng mình chống cơn đại dịch Covid-19, nên khởi đầu việc hoạt động của doanh nghiệp gian nan trăm bề. Không lùi bước ở đó Y Pốt Niê vẫn kiên trì tìm tòi, học hỏi, đi nhiều nơi dự các hội thảo, triển lãm, hội chợ để học hỏi kinh nghiệm và tiếp cận với những môi trường khác nhau.

Qua đó, anh đã tìm mọi cách để giới thiệu sản phẩm đến với khách hàng. Chất lượng sản phẩm lúc đầu chưa được ổn định, nguyên liệu bị ảnh hưởng do thời tiết và thiếu kinh nghiệm trong quá trình rang, xay nhưng Y Pôt rất quan tâm lắng nghe ý kiến đóng góp của khách hàng. Nhìn ra được vấn đề đến đâu và doanh nghiệp tìm hướng khắc phục ngay đến đó nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm cho khách hàng hài lòng, dần dần khách hàng quay về đón nhận và yêu thích các sản phẩm của “Ê Đê Café”.

Nâng tầm cho cà phê vươn xa

Xác định rằng đã làm cà phê hữu cơ, đưa sản phẩm tới đông đảo người tiêu dùng thì sản xuất trong xưởng phải đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Hướng đến điều này, Y Pốt Niê đã mời đơn vị độc lập về chứng nhận ở Đà Nẵng về kiểm tra, đánh giá, xét nghiệm từ đất, nước, hạt cà phê… và thành công có được chứng nhận HACCP và ISO 22000. Từ đây, khi chào hàng sản phẩm, các đối tác, đại lý, khách hàng cũng yên tâm, tin tưởng vào chất lượng cà phê của Y Pốt Niê. Đến nay, khách hàng mê thương hiệu “Ê Đê Café” của Y Pốt Niê đến từ nhiều vùng miền khác nhau, từ thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Thanh Hóa, Quảng Nam, Đà Nẵng, Đắk Lắk …

Sản phẩm cà phê bột và cà phê hòa tan của “Ê Đê Café”

Để đảm bảo nguồn cung cho khách hàng ngày càng lớn, thời gian gần đây, Y Pốt Niê đã đầu tư thêm máy rang cà phê cỡ lớn 120kg, máy xay, và máy đóng gói cà phê hòa tan tự động… Từ hai, ba sản phẩm, đến nay “Ê Đê Café” đã có tám dòng sản phẩm với hai dạng là cà phê bột và cà phê hòa tan. Cà phê bột có cà phê Robusta, cà phê Arabica, cà phê Mix 2, cà phê Mix 3, …Cà phê hòa tan có cà phê hòa tan 3 trong 1, cà phê hòa tan sầu riêng và cà phê hòa tan khoai môn. Với sự phát triển, đến năm 2022, sản phẩm cà phê Robusta của “Ê Đê Café” đã được công nhận là sản phẩm OCOP hạng 4 sao. Năm 2022 sản phẩm “Ê Đê Café” của Y Pốt Niê đã bán ra thị trường khoảng 8 tấn (3 tấn cà phê hòa tan). Sản phẩm cà phê của Y Pốt Niê ngày càng được nhiều khách hàng tiêu dùng tìm kiếm và đã nhận được nhiều hợp đồng ký kết, dự tính năm 2023 sẽ xuất xưởng khoảng 20 tấn. Y Pốt Niê khoe, hiện sản phẩm “Ê Đê Café” đã xuất sang Đức, Canađa và sắp tới sẽ xuất sang Hàn Quốc.

Khách hàng Hàn Quốc tham quan vùng nguyên liệu và ký kết hợp tác

Ngoài việc thành công xây dựng thương hiệu riêng của mình thì “Ê Đê Café” còn tạo ra nhiều công ăn việc làm cho người dân địa phương. Hiện tại “Ê Đê Café” của Y Pốt Niê có khoảng 15 nhân viên chính thức với mức lương từ 5 - 7 triệu đồng/người/tháng và hơn 15 nhân viên bán thời gian. Công ty cũng đã kết hợp với người dân địa phương để chủ động trong vùng nguyên liệu với khoảng 50ha và sẽ được mở rộng hơn trong thời gian tới.

Trong thời gia tới Y Pốt Niê sẽ xây dựng một số nhà Homestay ngay tại rẫy cà phê

Bên cạnh nâng tầm cho hạt cà phê, Y Pốt Niê còn mong muốn bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống

Chưa dừng lại ở đó, trong năm 2023 “Ê Đê Café” hướng đến mục tiêu mới là mở rộng thị trường với việc mở các chuỗi cửa hàng cà phê. Kết hợp với người dân địa phương để mở rộng thêm vùng nguyên liệu và mở rộng nhà xưởng để sản xuất cà phê, đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu của người tiêu dùng. Đồng thời xây dựng một số nhà Homestay ngay tại rẫy cà phê để du khách đến nghỉ ngơi thư giãn, thưởng thức ly cà phê thơm ngon, tận hưởng quy trình làm cà phê, dệt thổ cẩm truyền thống và hòa mình vào không gian cồng chiêng của đồng bào Ê Đê.