Các nền kinh tế mới nổi như Indonesia đã bắt đầu hành động để bảo vệ đồng tiền của mình trước khả năng lạm phát mới và áp lực giảm tốc độ tăng trưởng thông qua giá nhập khẩu cao hơn. Tác động tiêu cực của sự thống trị của đồng đôla đối với nền kinh tế toàn cầu có thể sẽ là một trong những chủ đề chính tại cuộc họp của Nhóm 20 Bộ trưởng tài chính và Thống đốc ngân hàng trung ương, khai mạc vào ngày 17/4 tại Washington (Mỹ).

Đồng đôla Mỹ ngày càng gia tăng sức mạnh. Ảnh minh họa

Đồng tiền của các nước G20 hầu như đều mất giá so với đồng đôla. Mức giảm kể từ đầu năm lên tới 8% đối với đồng yên Nhật và 5,5% đối với đồng won Hàn Quốc, dẫn đầu là đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ ở mức 8,8%. Cả các nền kinh tế phát triển và mới nổi đều chứng kiến tiền tệ suy yếu với tốc độ nhanh chóng, với đồng đôla Úc, đôla Canada và đồng euro giảm lần lượt 4,4%, 3,3% và 2,8% ở các nền kinh tế phát triển.

Nguồn gốc sức mạnh của đồng đôla là khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ sẽ sớm cắt giảm lãi suất đang giảm dần. Chỉ số giá tiêu dùng công bố ngày 10/4 đã tăng cao hơn kỳ vọng của thị trường. Hiện tại, nhiều người tin rằng thời điểm bắt đầu cắt giảm lãi suất của Fed sẽ bị trì hoãn từ tháng 6, vốn là kịch bản chính.

Sau khi công bố chỉ số CPI, các loại tiền tệ như đồng yên và đồng euro tiếp tục giảm giá so với đồng đôla. Các chính phủ ngày càng lo ngại về sự sụt giảm giá trị đồng tiền của họ. Các nền kinh tế mới nổi đặc biệt nhạy cảm với tác động tiêu cực, khi gánh nặng nợ bằng đồng đôla tăng lên cùng với chi phí lãi vay lớn hơn do lãi suất cao hơn.

Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế, việc đồng đôla tăng 10% trên thị trường tiền tệ sẽ đẩy tổng sản phẩm quốc nội thực tế ở các nền kinh tế mới nổi giảm 1,9% sau một năm, với những tác động kinh tế bất lợi kéo dài hơn hai năm. Vào năm 2022, khi việc tăng cường đồng đôla tương tự đang được tiến hành, Sri Lanka thực sự rơi vào tình trạng vỡ nợ do đồng tiền của nước này mất giá.

Một số quốc gia đã bắt đầu hành động. Ngày 1/4, Ngân hàng Trung ương Brazil lần đầu tiên can thiệp vào thị trường ngoại hối kể từ khi Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva nhậm chức. Mặc dù chính phủ và ngân hàng trung ương chưa giải thích rõ ràng ý định của họ, nhưng một số người trên thị trường tin rằng mục đích là để điều chỉnh sự mất giá của đồng real.

Một số phương tiện truyền thông địa phương đưa tin rằng, Ngân hàng Indonesia cũng quyết định can thiệp vào thị trường tiền tệ trong tháng này. Mục tiêu là điều chỉnh mức giá của đồng rupiah đang ở mức thấp nhất trong 4 năm. Nhưng đồng rupiah đã có xu hướng giảm kể từ những báo cáo đó, vượt quá mức mốc quan trọng là 16.000 rupiah đổi 1 đôla.

Theo Reuters, Thống đốc Ngân hàng Indonesia Perry Warjiyo đã đưa ra tuyên bố vào cuối tháng 1 nhằm kiểm tra sự mất giá của đồng tiền. Ngân hàng trung ương đã thực hiện các bước can thiệp nhưng vẫn chưa phát huy hết hiệu quả. Ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng lãi suất chính sách từ 5% lên 50% trong tháng 3 để đối phó với sự mất giá của đồng lira và lạm phát gia tăng.

Các nước mới nổi lo ngại tình trạng nền kinh tế của họ hạ nhiệt do lãi suất tăng để kiềm chế lạm phát, như ở Thổ Nhĩ Kỳ. Tại nhiều nền kinh tế mới nổi, động thái tăng lãi suất đã bị tạm dừng vào năm ngoái. Ngay khi họ sẵn sàng bắt đầu cắt giảm lãi suất, việc trì hoãn cắt giảm lãi suất của Mỹ khiến nhiều khả năng các nền kinh tế mới nổi sẽ buộc phải quay lại tăng lãi suất. Các nền kinh tế mới nổi đã cố gắng ngăn chặn đồng tiền của họ mất giá bằng cách tăng lãi suất trước Fed vào năm 2021 và 2022.

Vào đầu năm 2024, nhiều người tin rằng lãi suất của Mỹ sẽ giảm vào cuối năm. Tuy nhiên, thời điểm Mỹ cắt giảm lãi suất đang bị đẩy lùi, làm tăng nguy cơ đồng đôla tăng giá kéo dài bất ngờ, có thể tác động tiêu cực đến các nền kinh tế mới nổi.

Những lo ngại này không chỉ giới hạn ở các nền kinh tế đang phát triển, Nhật Bản và các nước phát triển khác cũng đang lo lắng về sự mất giá liên tục của đồng tiền của họ. Phát biểu về cuộc họp G20 sắp tới, Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Shunichi Suzuki cho biết hôm 12/4 rằng có thể đồng đôla sẽ nằm trong chương trình nghị sự thảo luận. Sức mạnh ngày càng tăng của đồng đôla cũng có thể là một chủ đề tại cuộc họp G7 gồm các Bộ trưởng tài chính và Thống đốc ngân hàng trung ương được tổ chức cùng với cuộc họp G20.

Nước Mỹ sắp có cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11. Chống lạm phát vẫn là ưu tiên kinh tế hàng đầu của chính quyền Mỹ. Vẫn còn phải xem liệu G20 có thể tìm được điểm nhất trí giữa Mỹ và các nước tham gia khác tại cuộc họp hay không.