Mạng xã hội TikTok trở thành mối bận tâm của nhiều quốc gia

TikTok, thuộc sở hữu của ByteDance (một công ty công nghệ của Trung Quốc) là một ứng dụng mạng xã hội video dạng ngắn được phát hành từ năm 2016. Tuy nhiên từ khi ra mắt dịch vụ quảng cáo giá rẻ vào năm 2019 và ảnh hưởng của Đại dịch Covid – 19, ứng dụng này đã gây chấn động ngành truyền thông xã hội khi nhanh chóng phát triển lên hơn 1 tỷ người dùng trên toàn thế giới, vượt qua các đối thủ vào thời điểm ngân sách tiếp thị bị thu hẹp.

Tuy nhiên thời gian vừa qua TikTok đã phải đối mặt với lệnh cấm từ nhiều quốc gia trên thế giới dù có lượng người dùng đông đảo. Lý do được đưa ra rằng Chính phủ của các quốc gia này lo ngại người dùng ứng dụng có thể bị lợi dụng để thu thập thông tin trái phép, ảnh hưởng đến vấn đề bảo mật và quyền riêng tư cũng như đe dọa đến an ninh quốc gia.

Nhiều quốc gia tìm cách hạn chế sự ảnh hưởng của TikTok vì các lo ngại về bảo mật thông tin

Từ năm 2020, các quốc gia như Ấn Độ, Pakistan hay Afghanistan đã ban hành lệnh cấm đối với TikTok vì những lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật đối với các ứng dụng Trung Quốc hay sự khác biệt về văn hóa với những nội dung được truyền bá trên ứng dụng này.

Ngày 16/03/2023, Chính phủ Anh đã đưa ra lệnh cấm ngay lập tức ứng dụng TikTok trên các thiết bị do Chính phủ cấp, với lý do “tiềm ẩn nhiều rủi ro xung quanh các dữ liệu nhạy cảm của chính phủ bị thu thập và sử dụng bởi các ứng dụng di động”. Các nhà phê bình đánh giá việc chính phủ Anh cấm TikTok thời điểm đó đã là quá muộn, bởi số lượng người dùng ứng dụng trước đó đã vượt quá sự khả năng kiểm soát.

Pháp, Hà Lan và Na Uy cũng là những quốc gia tiếp theo ban hành lệnh cấm cài đặt và sử dụng TikTok trên các thiết bị do chính phủ cấp vì lo ngại quyền riêng tư và bảo mật của ứng dụng này.

Tại Mỹ, ngay từ dưới thời cựu tổng thống Donald Trump, quốc gia này đã nhiều lần đe dọa sẽ “cấm cửa” TikTok, nhưng sau đó vẫn chưa có lệnh cấm chính thức nào được đưa ra. Thay vào đó, lệnh cấm TikTok chỉ được áp dụng với một số cơ quan chính phủ tại Mỹ. Cho đến ngày 13/03 vừa qua, dự luật về TikTok được Hạ viện Mỹ thông qua với 352 phiếu thuận và 65 phiếu chống. Dự luật yêu cầu ByteDance, công ty mẹ của TikTok, thoái vốn khỏi ứng dụng này trong vòng 6 tháng, nếu không sẽ đối mặt với lệnh cấm tại Mỹ.

Hạ viện Mỹ đưa ra Dự luật về TikTok

Trong thời gian này, nhiều nghị sĩ đảng Cộng hòa tỏ ra quyết liệt trong việc đề xuất cấm TikTok. Hạ nghị sĩ Mike Gallagher và Raja Krishnamoorthi giải thích ứng dụng thuộc quyền sở hữu của một công ty Trung Quốc nên có thể bị lợi dụng để “gây ảnh hưởng đến dư luận, khai thác dữ liệu người dùng, từ đó theo dõi người Mỹ”. Cả hai cũng mô tả TikTok là “phần mềm độc hại do Trung Quốc kiểm soát”. Tuy nhiên, thay vì cấm hoàn toàn, họ muốn loại bỏ sự kiểm soát của Trung Quốc đối với ứng dụng.

Nhiều chính trị gia châu Âu vẫn sử dụng TikTok bất chấp lo ngại

Khác với những phản ứng “gay gắt” về TikTok ở nhiều quốc gia, ngày 08/04 vừa qua, Thủ tướng Đức Olaf Scholz thông báo mở tài khoản trên TikTok. “Tôi sẽ không nhảy múa, tôi hứa”, ông viết trên nền tảng X.

Người phát ngôn của Thủ tướng Scholz, Steffen Hebestreit, cho biết kênh TikTok này sẽ “tăng cường cung cấp thông tin tới người dân, những người ngày càng muốn xây dựng kiến thức cho bản thân và thảo luận chính trị”, đồng thời cung cấp “cái nhìn hậu trường về cuộc sống hàng ngày của chính phủ”.

Video đầu tiên trên tài khoản TikTok của Thủ tướng Đức ngày 9/4. Nguồn: TikTok/@TeamBundeskanzler

Thủ tướng Scholz là chính trị gia mới nhất ở châu Âu sử dụng TikTok, tiếp nối nhiều chính trị gia tại châu lục này tham gia sử dụng mạng xã hội này với lí do để tiếp cận cử tri trẻ, họ cho rằng lợi ích mang lại sẽ vượt trên lo ngại về an ninh.

Trước đó hồi tháng 3, Simon Harris cũng tìm đến TikTok, nền tảng yêu thích của ông, để bày tỏ cảm xúc khi sắp trở thành tân Thủ tướng Ireland. Trong thông điệp “Cảm ơn” gửi đến 95.000 người theo dõi, ông kể về hành trình từ “một thiếu niên đầy tâm trạng” đến khi trở thành lãnh đạo trẻ nhất lịch sử nước này ở tuổi 37. Ông đã bắt đầu dùng TikTok từ tháng 03/2021 và đăng các video đời thường dài 60 giây về việc đang pha trà hoặc xe, bóng đá. Một chính trị gia nổi tiếng khác là Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng sử dụng TikTok từ năm 2020 và có hơn 4 triệu người theo dõi.

Anh và Áo hiện vẫn cấm nhân viên Chính phủ cài TikTok trên điện thoại làm việc do lo ngại an ninh, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng các nước châu Âu sẽ ngày càng khó bỏ qua TikTok. Khảo sát do Viện Nghiên cứu Báo chí của Reuters tiến hành năm 2023 cho thấy số người xem tin tức trên TikTok liên tục gia tăng, với 20% người trong độ tuổi 18-24 sử dụng nền tảng này để cập nhật tin tức.