Tiềm năng lớn, khai thác chưa hiệu quả

Quy hoạch phân vùng, thăm dò, khai thác, chế biến quặng sa khoáng titan đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1546/QĐ-TTg xác định trữ lượng và tài nguyên dự báo khu vực Bình Thuận khoảng 599 triệu tấn, chiếm 92% tổng trữ lượng và tài nguyên quặng titan Việt Nam. Trữ lượng và tài nguyên trong diện tích các khu vực cấm, hạn chế hoạt động khoáng sản khoảng 210 triệu tấn. Theo quy hoạch đến năm 2020, Bình Thuận sẽ đưa vào khai thác thăm dò 26 khu vực với diện tích 19.500ha, trữ lượng hơn 133 triệu tấn.

Cần những nhà đầu tư có đủ tiềm lực tài chính, công nghệ đầu tư khai thác, chế biến titan

Từ cơ sở này, Bình Thuận đã xây dựng đề án hình thành khu công nghiệp chuyên chế biến sâu quặng sa khoáng titan; kêu gọi các doanh nghiệp (DN) đầu tư thăm dò, khai thác và chế biến titan. Đến nay, đã có 7 DN đầu tư vào lĩnh vực thăm dò, khai thác và tuyển tách tinh quặng sa khoáng titan và 3 DN đang hoạt động khai thác, chế biến.

Tuy nhiên, do công nghệ khai thác, chế biến lạc hậu nên hiệu quả khai thác thấp, tiến độ chậm, không khai thác hết thân quặng, gây lãng phí tài nguyên. Với công nghệ như hiện nay, nguồn nước mặt về lâu dài sẽ không đáp ứng được yêu cầu, chưa kể các hệ lụy ô nhiễm môi trường, nguồn nước.

Hơn thế, đa số các DN không có hệ thống tuyển tinh hoàn thiện, một số DN chỉ có tuyển thô hoặc khâu tuyển tinh chỉ có tuyển từ trung. Vì vậy, nhiều năm qua, các DN chủ yếu bán sản phẩm thô hoặc sản phẩm qua chế biến với giá khá thấp.

Không đánh đổi môi trường để khai thác tài nguyên

Trên cơ sở đánh giá trữ lượng tài nguyên, Bình Thuận đã được xác định là trung tâm khai thác, chế biến sâu sản phẩm titan, hướng tới trở thành trung tâm quốc gia trong lĩnh vực này. Trong đó, xác định rõ mục tiêu khai thác, sử dụng hợp lý và tiết kiệm quặng titan, đảm bảo hiệu quả kinh tế - xã hội lâu dài và phát triển ngành bền vững, kết hợp với đảm bảo an ninh quốc phòng và bảo vệ môi trường sinh thái tại các địa bàn có quặng.

Tỉnh Bình Thuận đã xây dựng đề án và thành lập khu công nghiệp Song Bình phục vụ cho công tác chế biến titan. Tỉnh cũng đề nghị trung ương xem xét, điều chỉnh Quy hoạch titan trên địa bàn phù hợp với Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Mỗi khu vực khoáng sản titan đưa vào quy hoạch thăm dò, khai thác đều phải được xem xét lợi ích và hiệu quả cụ thể, so sách lợi thế đầu tư, tình hình thực tế tác động của từng dự án đến phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, mức độ ảnh hưởng đến dân sinh, môi trường…

Bên cạnh đó, Bình Thuận sẽ đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra để hướng dẫn, đôn đốc các DN khai thác titan thực hiện nghiêm các quy định trong Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) đã được phê duyệt. Yêu cầu các chủ đầu tư, DN khai thác titan trước khi đưa dự án vào hoạt động chính thức phải hoàn thành các công trình, biện pháp bảo vệ môi trường, kể cả các giải pháp khôi phục môi trường mà ĐTM đã quy định, được cấp có thẩm quyền phê duyệt.