Đoàn kiểm tra do ông Trịnh Quốc Vũ - Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương) làm Trưởng đoàn. Các thành viên đoàn kiểm tra bao gồm các chuyên viên của Vụ Tiết kiệm năng lương và Phát triển bền vững, đại diện Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Thanh tra Bộ Công Thương.

Cũng trong chương trình này, Đoàn kiểm tra cũng đã có buổi làm việc và kiểm tra công tác chấp hành pháp luật về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả tại Công ty TNHH MTV Hóa chất Đức Giang Lào Cai.

Theo đó, căn cứ Quyết định số 460 và 461/QĐ-BCT ngày 04 tháng 3 năm 2024 của Bộ trưởng Bộ Công Thương về việc kiểm tra việc chấp hành pháp luật về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả tại các Sở Công Thương năm 2024 và các cơ sở tiêu thụ năng lượng trọng điểm, các doanh nghiệp áp dụng định mức tiêu hao năng lượng năm 2024.

Cụ thể, Đoàn sẽ kiểm tra công tác quản lý nhà nước theo quy định Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, các văn bản hướng dẫn Luật và Chỉ thị 20/CT-TTg ngày 8/6/2023 (Chỉ thị số 20) của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2023-2025 và các năm tiếp theo. Qua kiểm tra nhằm đánh giá những ưu, khuyết điểm tồn tại (nếu có) từ đó đề xuất những biện pháp chẩn chỉnh, khắc phục kịp thời những thiếu sót, khuyết điểm, tăng cường công tác quản lý, đảm bảo thực thi pháp luật.

Chuyển biến từ nhận thức sang hành động

Báo cáo với Đoàn kiểm tra, ông Nguyễn Tuấn Anh – Trưởng phòng Quản lý năng lượng Sở Công Thương Lào Cai cho biết, bên cạnh việc tham mưu cho UBND tỉnh ban hành nhiều quyết định, kế hoạch, chỉ thị, công văn về cung ứng điện, sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả.., qua đó các giải pháp đã được triển khai thực hiện sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân trên địa bàn tỉnh.

Theo ông Nguyễn Tuấn Anh, bên cạnh việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, Sở Công Thương đã chủ động ban hành những văn bản tới các tổ chức, cá nhân để hướng dẫn thực hiện các quy định về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Trong năm 2023, Sở đã tổ chức được 2 lớp tập huấn áp dụng hệ thống quản lý năng lượng cho cán bộ quản lý năng lượng tại các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp với số lượng học viên 50 học viên/lớp; Thực hiện tư vấn cho 20 doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trong tỉnh về Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả…

Ngoài ra, Sở Công Thương đã yêu cầu các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm xây dựng, triển khai áp dụng hệ thống quản lý năng lượng; tuân thủ các quy định của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, các văn bản về tiết kiệm điện.

Cũng theo báo cáo của Sở Công Thương, công tác tiết kiệm điện trong sinh hoạt dịch vụ đã được tăng cường và nâng lên một bước, nhiều hộ gia đình không còn sử dụng đèn sợi đốt để chiếu sáng. Các thiết bị như tivi, tủ lạnh, điều hòa công nghệ cũ... đã dần được thay thế bằng thiết bị có dán nhãn tiết kiệm năng lượng. Một số cơ sở kinh doanh, hộ gia đình đã lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái nhà để phát điện, xây dựng hệ thống hầm biogas để tận dụng chất thải chăn nuôi phục vụ cho sản xuất, sinh hoạt của gia đình.

Các đơn vị kinh doanh dịch vụ đã có ý thức trong việc thực thi tiết kiệm điện cụ thể là lắp đặt các thiết bị tiết kiệm điện trong chiếu sáng biển hiệu quảng cáo, đèn trang trí…các khách sạn, nhà hàng trên địa bàn tỉnh đã sử dụng điều hòa trung tâm thay cho điều hòa cục bộ.

Bên cạnh đó, để giảm thiểu tổn thất điện năng, ngành điện đã áp dụng các biện pháp kỹ thuật, cải tạo nâng cấp sửa chữa hệ thống lưới điện nhằm giảm tổn thất trong hoạt động phân phối và kinh doanh điện. Tuyên truyền vận động để các doanh nghiệp sản xuất tham gia chương trình điều chỉnh phụ tải điện. Phối hợp với các cơ quan tuyên truyền hướng dẫn khách hàng sử dụng điện tiết kiệm, an toàn, hiệu quả.

Trong năm 2023, Công ty Điện lực Lào Cai triển khai thực hiện đầu tư xây dựng 34 dự án; nâng cấp, sửa chữa lớn 20 hạng mục công trình; Sửa chữa thường xuyên 270/270 hạng mục công trình; đã ký kết chương trình điều chỉnh phụ tải điện (DR) với 48 doanh nghiệp với công suất đăng ký tiết giảm lớn nhất là 56 MW.

Đặc biệt, trong tháng 5 và tháng 6/2023, Công ty Điện lực Lào Cai đã phối hợp với các khách hàng thực hiện điều chỉnh phụ tải, theo kết quả tính toán trên chương trình Quản lý nhu cầu điện, trong tháng 5 và tháng 6/2023, tổng sản lượng tiết giảm được trên 16 triệu kWh; tỷ lệ tổn thất điện năng chung của lưới điện phân phối năm 2023 là 2,24 %.

Đối với việc chiếu sáng công cộng, hệ thống chiếu sáng cũ trên địa bàn đã được UBND các huyện, thành thị quan tâm tiến hành đầu tư, cải tạo và thay thế bằng các hệ thống đèn Led chiếu sáng có hiệu suất cao, tiết kiệm năng lượng, đồng thời được các đơn vị quản lý vận hành thường xuyên kiểm tra, duy tu bảo dưỡng và được thiết kế bật/tắt tự động điều khiển bằng rơ le thời gian.

Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả

Báo cáo Đoàn kiểm tra, ông Hà Văn Anh – Phó giám đốc Công ty Điện lực Lào Cai cho biết: Đảm bảo cung cấp điện an toàn, phục vụ tốt các hoạt động chính trị, xã hội quan trọng tại địa phương. Trong năm 2023, Lào Cai đã tiết kiệm được 55,35 triệu kWh đạt tỷ lệ tiết kiệm 2,13%, trong đó đáng chú ý nhu cầu phụ tải đỉnh của Lào Cai chủ yếu vào khung giờ thấp điểm. Đồng thời, 4 tháng đầu năm 2024 tỷ lệ tổn thất điện năng của Lào Cai đạt 2,41%, PC Lào Cai là một trong những đơn vị có tỷ lệ tổn thất điện năng thấp của EVNNPC.

Với công suất dự kiến EVNNPC giao cho PC Lào Cai phải thực hiện giảm công suất vào các khung giờ cao điểm của hệ thống (từ 12h-15h và từ 21h-24h trong các tháng nắng nóng từ tháng 5-8) trong trường hợp thiếu công suất đỉnh là 57MW, như vậy công ty đã tập trung làm việc với 65 khách hàng lớn cam kết thực hiện Điều chỉnh phụ tải và dịch chuyển phụ tải sản xuất trong các khung giờ cao điểm, ngoài ra PC Lào Cai đã làm việc và đề nghị các khách hàng có thể tự sử dụng máy phát điện diesel khi có yêu cầu của ngành điện, trong trường hợp cần thiết với 28 máy phát, các doanh nghiệp có thể tự chủ động tách lưới phát điện để giảm công suất đỉnh của hệ thống khoảng 4,7 MW.

Thông tin thêm với đoàn kiểm tra ông Nguyễn Anh Quang – Chuyên viên Ban Kinh doanh- Tổng Công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC) cho hay, thực hiện Chỉ thị số 20 của Thủ tướng, và các văn bản chỉ đạo của Bộ Công Thương và EVN, EVNNPC đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các Công ty điện lực trong làm việc với các khách hàng sử dụng điện lớn có sản lượng từ 1 triệu kWh/năm trở lên, quán triệt 100% cán bộ công nhân viên của Tổng công ty thực thi các giải pháp tiết kiệm điện…Riêng năm 2023, Tổng công ty đã tiết kiệm được 1,822 tỷ kWh đạt tỷ lệ 2,18% so với điện năng thương phẩm và 4 tháng đầu năm 2024 tỷ lệ tiết kiệm điện của toàn tổng công ty đạt hơn 681 triệu kWh tương đương với 2,29% so với điện năng thương phẩm. Đặc biệt, EVNNPC cũng đã triển khai thành công hội nghị khách hàng với sự tham gia trực tuyến của gần 4.000 khách hàng sử dụng điện lớn cũng như phát động chương trình hưởng ứng Giờ trái đất 2024.

Ông Nguyễn Anh Quang cũng đề xuất Sở Công Thương chủ trì, phối hợp chặt chẽ với công ty điện lực địa phương trong thực hiện kiểm tra công tác tiết kiệm điện.

Tại buổi làm việc, ông Cù Huy Quang – Phó trưởng Đoàn kiểm tra, Vụ Tiết kiệm Năng lượng và Phát triển bền vững đã đánh giá cao công tác tham mưu ban hành các văn bản chỉ đạo, phương pháp tuyên truyền đa dạng nhiều đổi mới. Trong đó ông Quang đã đề nghị Sở báo cáo chi tiết cụ thể tình hình thực thi pháp luật về Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đối với 19 cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm trên địa bàn tỉnh bởi 63% sản lượng điện thương phẩm trên địa bàn tỉnh Lào Cai là thuộc về các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm. Do vậy đây là đối tượng hết sức quan trọng để thực hiện tốt công tác tiết kiệm năng lượng.

Bên cạnh đó, ông Trịnh Quốc Vũ cùng với thành viên của Đoàn kiểm tra đại diện Thanh tra Bộ Công Thương, EVN cũng đã đưa ra một số ý kiến chia sẻ về mặt quản lý cũng như đề nghị làm rõ hơn các giải pháp thực thi sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả tại một số đối tượng khách hàng sử dụng điện lớn, khối khách hàng hành chính sự nghiệp, chiếu sáng công cộng…

Theo Sở Công Thương Lào Cai, hiện công tác thực thi quản lý nhà nước về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả mới chỉ ở mức độ nhất định bởi nhiều doanh nghiệp còn gặp khó khăn trong nguồn vốn đầu tư thay thế, cải tạo thiết bị, dây chuyền công nghệ;... Một số doanh nghiệp chưa nhận thức đầy đủ ý nghĩa và tầm quan trọng của việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Trong khi cán bộ quản lý năng lượng tại các cơ sở năng lượng trọng điểm chủ yếu là kiêm nhiệm và luôn có sự thay đổi gây khó khăn cho công tác quản lý và thực hiện.

Sở Công Thương cũng đã đề xuất Bộ Công Thương quan tâm phân bổ kinh phí, tăng cường tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý nhà nước các cấp về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; tổ chức các khóa đào tạo về quản lý năng lượng, hướng dẫn xác định mức tiêu hao năng lượng trong các ngành công nghiệp để nâng cao năng lực quản lý cũng như trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ quản lý năng lượng trong các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm…

Kết luận buổi làm việc, ông Trịnh Quốc Vũ nhấn mạnh, nhu cầu điện năng 3 tháng đầu năm 2024 toàn quốc 11,84% trong khi của Lào Cai là 15,7% đây là tỷ lệ rất cao. Do vậy, để giải quyết vấn đề này thì giải pháp thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và tiết kiệm điện được ưu tiên hàng đầu.

‘Ngay từ đầu năm 2024, Bộ Công Thương đã có nhiều văn bản chỉ đạo các địa phương, ngành thực hiện nghiêm Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và Chỉ thị số 20 của Thủ tướng.’- ông Trịnh Quốc Vũ cho hay.

Ông Trịnh Quốc Vũ cũng đã đánh giá cao công tác tham mưu ban hành văn bản và tuyên truyền sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả của Lào Cai tuy nhiên ông Trịnh Quốc Vũ cũng đề nghị Sở Công Thương cần rà soát lại các văn bản quản lý cũng như đẩy mạnh công tác đôn đốc, kiểm tra các sở thực hiện các quy định, chính sách pháp luật về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, xây dựng các kế hoạch thực thi cụ thể hơn để đạt được các mục tiêu mà Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2030 (Chương trình VNEEP 3) và Chỉ thị số 20 của Thủ tướng Chính phủ đề ra.

Liên quan đến kiến nghị của Sở Công Thương, ông Trịnh Quốc Vũ cho biết: Trong những năm qua Vụ đã có nhiều hoạt động phối hợp chặt chẽ với các Sở Công Thương thông qua các Trung tâm Khuyến công và Trung tâm Tiết kiệm năng lượng, tuy nhiên những năm qua kinh phí của chương trình còn hạn chế.

‘Năm 2025 và những năm tiếp theo đề nghị Sở Công Thương phối hợp chặt chẽ với Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững để có những đề xuất hỗ trợ, căn cứ vào đề xuất của các địa phương, Bộ Công Thương sẽ tổng hợp, xem xét và phê duyệt các chương trình, nhiệm vụ phù hợp với kế hoạch triển khai của Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả giai đoạn 2019-2030. Đồng thời, Vụ sẵn sàng hỗ trợ tối đa cho các địa phương trong hoạt động đào tạo, tập huấn cho đội ngũ cán bộ quản lý năng lượng tại địa phương và doanh nghiệp’- ông Vũ nhấn mạnh.

Tiếp thu ý kiến của Đoàn kiểm tra, Phó Giám đốc Sở Công Thương Lào Cai Nguyễn Trường Giang đã hoàn toàn nhất trí về những khuyến cáo và góp ý mà ông Trưởng đoàn kiểm tra cùng các thành viên Đoàn kiểm tra đưa ra. Đồng thời, Sở Công Thương cam kết sẽ nâng cao hơn nữa công tác quản lý về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cũng như phối hợp chặt chẽ với Vụ Tiết kiệm năng lượng và phát triển bền vững trong thời gian tới, để Lào Cai đạt được các chỉ tiêu mà Chương trình VNEEP 3 và Chỉ thị số 20 đề ra.