Sáng 15/5, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì phiên họp thứ nhất của Tổ công tác giúp việc Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải (GTVT) để chỉ đạo tiến độ triển khai các công trình, dự án đường sắt đô thị TP. Hà Nội và TPHCM.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu lựa chọn công nghệ đường sắt đô thị tiên tiến, bảo đảm tiếp nhận, làm chủ từ khâu thiết kế, sản xuất, chế tạo đến vận hành, quản lý, gắn với đầu tư, hình thành ngành công nghiệp đường sắt đô thị - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Theo Quy hoạch được duyệt, TP. Hà Nội sẽ xây dựng 10 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 417,8 km, TPHCM sẽ xây dựng 11 tuyến đường sắt đô thị với chiều dài khoảng 229,1 km.

Đến nay, TP. Hà Nội hoàn thành xây dựng đưa vào khai thác vận hành 1 tuyến (Cát Linh - Hà Đông, dài 13 km) và đang thi công xây dựng 2 tuyến (Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo và Nhổn - Ga Hà Nội, tổng chiều dài 24 km).

Trong đó, dự án Nhổn - Ga Hà Nội đã hoàn thành, đang trong giai đoạn nghiệm thu, hoàn thiện thủ tục để vận hành thương mại đoạn trên cao. Còn dự án Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo đang điều chỉnh chủ trương đầu tư.

TPHCM đang thi công xây dựng 2 tuyến (Bến Thành - Suối Tiên và Bến Thành - Tham Lương, tổng chiều dài 20,74 km). Các tuyến còn lại đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, tuy nhiên rất chậm.

Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho rằng cần có gói giải pháp tổng thể, đột phá để đẩy nhanh tốc độ triển khai các dự án đường sắt đô thị - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Xuân Cường cho biết, việc triển khai dự án đường sắt đô thị tuyến Bến Thành – Suối Tiên đã đạt 98% khối lượng, đang tiến hành công tác thử nghiệm liên động toàn tuyến. Lãnh đạo TPHCM kiến nghị Bộ GTVT, Bộ Công an, Bộ Xây dựng hỗ trợ nhà thầu đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các thủ tục đánh giá, chứng nhận an toàn hệ thống, an toàn phòng cháy, chữa cháy, nghiệm thu công trình, hoàn thiện hồ sơ cấp giấy phép môi trường.

Dự án đường sắt đô thị tuyến Bến Thành – Tham Lương đã bàn giao mặt bằng 92,14%, dự kiến giải quyết dứt điểm công tác giải phóng mặt bằng cuối quý II/2024, đồng thời di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật đồng bộ (hoàn thành quý II/2025).

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng đề nghị TPHCM tập trung giải quyết những tồn tại liên quan đến nhà thầu nhằm hoàn thành nốt khối lượng công việc còn lại của dự án đường sắt đô thị tuyến Bến Thành – Suối Tiên.

Bên cạnh đó, hai thành phố đang triển khai xây dựng Đề án tổng thể đầu tư xây dựng hệ thống đường sắt đô thị.

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng đề nghị TPHCM tập trung giải quyết những tồn tại liên quan đến nhà thầu nhằm hoàn thành nốt khối lượng công việc còn lại của dự án đường sắt đô thị tuyến Bến Thành – Suối Tiên - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Các ý kiến tại cuộc họp đã thảo luận về tiến độ xây dựng đề án tổng thể phát triển đường sắt đô thị tại TP. Hà Nội, TPHCM trình Bộ Chính trị; cũng như các công tác chuẩn bị khác như thuê tư vấn nghiên cứu tiền khả thi, khả thi, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư…

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng, Đề án phải làm rõ quan điểm về huy động nguồn lực thực hiện, mô hình vận hành, vị trí, không gian thi công; đồng thời giải quyết được những tồn tại, khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các dự án đường sắt đô thị vừa qua như kéo dài, đội vốn, công nghệ, thiết bị thiếu đồng bộ.

Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, theo quy hoạch, TP. Hà Nội và TPHCM cần xây thêm 18 tuyến đường sắt đô thị. Đây là khối lượng công việc rất lớn, cần có gói giải pháp tổng thể, đột phá, đồng bộ về công nghệ xây dựng, quản lý, vận hành cho hệ thống đường sắt đô thị cho TP. Hà Nội, TPHCM, đặt nền móng cho ngành công nghiệp đường sắt đô thị.

Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đề nghị, Bộ GTVT và hai thành phố phối hợp chặt chẽ, trong quá trình xây dựng đề án tổng thể phát triển đường sắt đô thị; lựa chọn công nghệ đường sắt đô thị tiên tiến, bảo đảm tiếp nhận, làm chủ từ khâu thiết kế, sản xuất, chế tạo đến vận hành, quản lý, gắn với đầu tư, hình thành ngành công nghiệp đường sắt đô thị. Việc phát triển các tuyến đường sắt đô thị phù hợp với chiến lược, quy hoạch đô thị, bảo đảm hài hoà với các phương thức giao thông trong kết nối hạ tầng.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị phát biểu tại phiên họp - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Bộ GTVT khẩn trương xây dựng cơ chế, chính sách, hành lang pháp lý trong công tác quản lý, vận hành hệ thống đường sắt đô thị; ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn công nghệ, máy móc trang thiết bị, đường sắt trên cao và chạy ngầm, các ga hành khách; bộ máy tổ chức, đào tạo nguồn nhân lực cho đường sắt đô thị.

"Trong quá trình đầu tư các dự án đường sắt đô thị cần quan tâm phát triển ngành xây dựng giao thông đô thị với những doanh nghiệp chủ lực trong nước", Phó Thủ tướng lưu ý.

Đề án tổng thể cần đánh giá tác động đầy đủ, kỹ lưỡng, tính khả thi, khả năng huy động nguồn lực đầu tư từ Trung ương, địa phương và xã hội hoá với các hình thức BT (Xây dựng-chuyển giao), PPP (Hợp tác công-tư)…; đồng thời phát huy được nguồn lực từ đất đai thông qua phát triển đô thị theo các ga, tuyến đường sắt đô thị.