Đã nhiều tháng nay, hàng trăm hộ dân sinh sống tại xã Ia Rtô (thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) phải sử dụng các nguồn nước không đảm bảo vệ sinh hoặc mua nước đóng bình với giá cao để về sinh hoạt. Với những người không có kinh tế, họ phải chắt chiu từng giọt nước từ các ao hồ để phục vụ cuộc sống hằng ngày. Vào mùa mưa, nước đục ngầu khiến người dân càng thêm khốn khổ. Trong khi đó, công trình cấp nước được lắp đặt với công suất thiết kế 500 m3/ngày đêm vẫn đang “tắc”, đi ngược với kỳ vọng của người dân.

Dân khổ vì “khát” nước

Gia đình chị Nay H’Trâm (buôn Phu Ma Nher 1) hiện đang sử dụng 3 nguồn nước để sinh hoạt hàng ngày là nước mưa, nước giếng khoan và nước suối. Chị H’Trâm cho biết, mặc dù đã bỏ ra 33 triệu đồng để khoan giếng sâu 95 m nhưng nước vẫn bị nhiễm phèn nên chỉ để tắm giặt, vệ sinh. Riêng mấy đứa nhỏ nhà chị không dám tắm nguồn nước này vì da mẫn cảm sẽ nổi mẩn ngứa. Còn nước dùng để ăn uống, gia đình chị tận dụng nước mưa và lấy nước suối.

“Đến mùa khô, nước suối cạn dần, gia đình lâm vào cảnh thiếu nước sinh hoạt. Năm 2021, gia đình tôi rất phấn khởi khi đường ống dẫn nước sạch được nối về đến từng hộ dân. Tôi ứng thêm 350.000 đồng lắp đồng hồ với hy vọng có nước sạch để sử dụng. Vậy mà sau gần 3 năm mỏi mòn chờ đợi, nguồn nước sạch vẫn chưa về” - chị H’Trâm rầu rĩ.

Dù đã được lắp đồng hồ song gần 3 năm mỏi mòn chờ đợi, nguồn nước sạch vẫn chưa về với gia đình chị Nay H'Trâm. Ảnh: Hiền Mai

Cũng rơi vào cảnh thiếu nước sinh hoạt, gia đình bà Nguyễn Thị Kiệm bức xúc kể, khi địa phương là xã nông thôn mới nhưng người dân vẫn chưa có nước sạch để sử dụng. Theo bà Kiệm, hiện mỗi tháng gia đình bà phải trả hơn 200.000 đồng để mua nước đóng bình về uống và nấu ăn. Nước giếng khoan chỉ dùng tắm rửa, giặt giũ vì bị nhiễm phèn.

“Trước kia, khi nghe tin nhà nước đầu tư xây dựng trạm bơm tăng áp để dẫn nước sạch về xã, ai cũng mừng. Nhưng từ đó đến nay, nước sạch vẫn cứ tắc. Bà con trong buôn ai cũng mong chờ có nước sạch vừa đảm bảo vệ sinh, vừa thuận tiện trong sinh hoạt nhưng chúng tôi không biết phải chờ đợi đến bao giờ. Mong nhà nước quan tâm đưa công trình nước sạch vào khai thác để người dân được sử dụng” - bà Kiệm nói.

Mỗi tháng, gia đình bà Kiệm phải trả hơn 200.000 đồng để mua nước đóng bình về uống và nấu ăn. Ảnh: Hiền Mai

May mắn hơn, gần chục năm nay, gia đình ông Ksor Arup (buôn Phu Ma Nher 2) được sử dụng nguồn nước sạch từ hệ thống giếng khoan với 2 tháp nước được lắp đặt tại xã với mức giá 6.000 đồng/m3. Bình quân mỗi tháng, gia đình ông trả 100.000 đồng tiền nước.

Tuy nhiên, khi nắm được thông tin tới đây, người dân sẽ chuyển sang sử dụng nước sạch từ công trình cấp nước tập trung với giá 13.500 đồng/m3, gia đình ông không khỏi lo lắng. “Đây là mức giá quá cao. Chắc gia đình phải tái sử dụng nước suối để tiết kiệm” - ông Arup trăn trở.

Gia đình ông Ksor Arup hiện đang sử dụng nước sạch từ hệ thống giếng khoan của xã với giá 6.000 đồng/m3. Ảnh: Hiền Mai

Cần chính sách bù giá nước để hỗ trợ dân

Xã Ia Rtô (thị xã Ayun Pa) có 963 hộ với 3.689 khẩu, sinh sống tại 5 thôn, buôn. Năm 2004, xã Ia Rtô được nhà nước đầu tư hệ thống giếng khoan với 2 tháp nước dung tích mỗi tháp gần 30 m3, đặt tại trụ sở UBND xã và buôn Phu Ma Miơng. Tuy nhiên, hệ thống giếng khoan này chỉ đủ cung cấp nước sinh hoạt cho 60% hộ dân 3 buôn: Phu Ma Nher 1, Phu Ma Nher 2 và Phu Ma Miơng và hiện cũng đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Các hộ còn lại sử dụng nước giếng tự khoan hoặc nước sông, suối.

Nguồn nước của người dân đang sử dụng bị nhiễm phèn nên họ chỉ sử dụng để tắm giặt, vệ sinh. Ảnh: Hiền Mai

Năm 2021, người dân vui mừng khi công trình cấp nước xã Ia Rtô do Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng tỉnh làm chủ đầu tư được hoàn thành với công suất 500 m3/ngày đêm với mục tiêu cấp nước sạch tới 100% hộ dân. Đường ống dẫn nước, đồng hồ đều đã được lắp đặt đến từng hộ song đến nay, công trình vẫn chưa đi vào hoạt động.

Liên quan đến vấn đề này, ông Lê Ngọc Long - Chủ tịch UBND xã Ia Rtô cho biết, sau khi hoàn thành, quá trình bàn giao công trình đã gặp nhiều vướng mắc. Theo kế hoạch ban đầu, công trình bàn giao cho Công ty cổ phần Cấp thoát nước tỉnh - Chi nhánh Ayun Pa vận hành. Song thời điểm đó, Công ty đã thực hiện cổ phần hóa nên không thể tiếp nhận.

Công trình sau đó được UBND tỉnh giao Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi tỉnh quản lý, vận hành. Công ty xây dựng mức giá nước lên tới hơn 20.000 đồng/m3 là không khả thi, người dân không thể đáp ứng được số tiền này để duy trì mua nước sinh hoạt. Sau nhiều lần cân nhắc, hiện thị xã đang đề xuất phương án bàn giao công trình cho UBND xã Ia Rtô trực tiếp vận hành để giảm chi phí.

Tuy nhiên, do phải mua nước từ Công ty cổ phần Cấp thoát nước tỉnh - Chi nhánh Ayun Pa cộng với chi phí vận hành trạm bơm tăng áp, mức giá UBND xã xây dựng cũng lên tới 13.500 đồng/m3, gấp đôi mức giá trung bình mà người dân mua trực tiếp tại Công ty cổ phần Cấp thoát nước tỉnh - Chi nhánh Ayun Pa. Đây là mức giá quá cao, đặc biệt khi đời sống đồng bào dân tộc thiểu số tại địa phương còn nhiều khó khăn.

Hệ thống giếng khoan được đầu tư năm 2004 hiện đã xuống cấp nghiêm trọng, có nguy cơ phải dừng hoạt động. Ảnh: Hiền Mai

“Trong các cuộc tiếp xúc cử tri, người dân và chính quyền địa phương đã kiến nghị nhiều vấn đề liên quan đến giá nước, công trình cấp nước, song vẫn chưa có phương án tháo gỡ. Nước sạch là nhu cầu bức thiết của người dân. Trước mắt, UBND xã tiếp nhận bàn giao công trình để tránh lãng phí, đồng thời tiếp tục kiến nghị Hội đồng nhân dân tỉnh có chính sách bù giá nước để hỗ trợ người dân. Chúng tôi cũng mong Công ty Cổ phần Cấp thoát nước tỉnh - Chi nhánh Ayun Pa phối hợp tiếp nhận bàn giao, kiểm tra hiện trạng để khai thác phục vụ người dân” - Chủ tịch UBND xã Ia Rtô thông tin.