Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), những năm qua, quy mô thị trường bán lẻ trực tuyến có tốc độ tăng trưởng ổn định, xu hướng tăng dần đều trên 20%/năm, từ 2,2 tỷ USD năm 2013 đến 6,2 tỷ USD năm 2017. TMĐT đã trở thành một hình thái kinh doanh phổ cập của DN và có sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng.

Giới chuyên gia cho biết, TMĐT là mô hình kinh doanh theo kiểu hiện đại nên giao dịch không chỉ diễn ra trên các website, qua thiết bị điện tử truyền thống mà còn phát triển mạnh trên các ứng dụng như điện thoại thông minh, đồng hồ thông minh, máy tính bảng. Đặc biệt, để thị trường này thật sự phát triển, các chủ sàn không ngừng đáp ứng tốt yêu cầu khách hàng từ phong phú về sản phẩm đến việc đa dạng hình thức thanh toán. Phương thức thanh toán và giao hàng được các DN thực hiện tương đối linh hoạt, đáp ứng hầu hết các yêu cầu của người mua từ chuyển khoản, thanh toán bằng thẻ cho đến thanh toán bằng tiền mặt khi nhận hàng.

Tuy nhiên, hiện ở Việt Nam có tới trên 80% các giao dịch TMĐT vẫn theo hình thức trả tiền mặt nên việc quản lý của cơ quan thuế rất khó. Không ít sàn TMĐT thừa nhận, thanh toán bằng tiền mặt khi nhận hàng là phương thức thanh toán phổ biến được người tiêu dùng lựa chọn. Với doanh số TMĐT dự kiến đạt 10 tỷ USD vào năm 2020 là con số không hề nhỏ, nếu không thúc đẩy thanh toán điện tử, Nhà nước sẽ thất thoát ngân sách khá lớn do lọt tiền thuế.

Các chuyên gia cho rằng, Bộ Công Thương nên có cơ chế phối hợp với Ngân hàng Nhà nước tìm giải pháp đẩy mạnh thanh toán điện tử để siết tình trạng thất thu thuế. Khi kết nối được với dữ liệu và thanh toán qua hệ thống điện tử cơ quan thuế hoàn toàn kiểm soát, thu thuế tốt hơn đến từng cơ sở nhỏ, từng món hàng... Bởi hầu hết DN tham gia bán hàng trên TMĐT là DN vừa, nhỏ, siêu nhỏ.

Ông Phạm Tấn Đạt - CEO Công ty Fado - nhận định, có thể phí giao dịch từ thanh toán đang ở mức cao nên hạn chế người lựa chọn hình thức này. Thiết nghĩ, Nhà nước nên tạo chính sách ưu đãi cho việc thanh toán không dùng tiền mặt thông qua việc giảm phí thanh toán.

Theo bà Lê Thị Hà - Trưởng phòng Chính sách, Cục TMĐT và Kinh tế số - giao dịch TMĐT được diễn ra trên môi trường mạng, khó kiểm chứng thông tin để nhận dạng người bán cũng như giám sát doanh thu dẫn đến khó khăn trong việc quản lý thuế. Bà Hà cho rằng, để đảm bảo sự bình đẳng giữa các mô hình kinh doanh truyền thống và TMĐT, cần phải có một cơ chế giám sát và quản lý thuế hiện đại trên cơ sở ứng dụng công nghệ thông tin, trong đó chú trọng tính kết nối dữ liệu giữa các DN TMĐT và cơ quan thuế.