CôngThương - Chị Kim Dung - Phó giám đốc Công ty Kênh du lịch Việt Nam - cho biết, tại miền Bắc, nếu như làng Bát Tràng, làng lụa Hà Đông, Đồng Kỵ là những làng nghề thường xuyên có du khách ghé thăm, thì ngược lại, làng Chuông (làm nón), làng Phú Nghĩa (mây tre đan)… hiếm khi có khách đến. Bên cạnh lý do giao thông không thuận tiện, thiếu dịch vụ đi kèm (nhà hàng, cơ sở lưu trú, điểm hẹn giao lưu văn hóa), người dân ở các làng nghề thường không thể hiện được sự hiếu khách, chưa biết chào bán sản phẩm. Một số làng nghề còn thiếu linh hoạt trong kinh doanh, khách có nhu cầu mua món đồ nào đó họ cũng không bán, với lý do hàng đặt!

Theo ông Lưu Duy Dần, Tổng Thư ký Hiệp hội Làng nghề Việt Nam: “Thực trạng làm du lịch ở làng nghề đang rất yếu. Sản phẩm sản xuất đại trà, hàng chợ, thiếu đặc trưng, như lụa Vạn Phúc (Hà Đông) ngày càng ít lụa chính thống, chủ yếu là các sản phẩm nhập từ Trung Quốc; thua xa các làng nghề của Trung Quốc, Thái Lan, Campuchia… ngay từ bao bì, vì đều gói bằng giấy báo”.

Mặt khác, dù có chủ trương gắn với du lịch nhưng do không có sự quản lý từ phía ngành du lịch nên hầu hết làng nghề làm du lịch mang tính tự phát, quảng bá, tiếp thị mạnh ai nấy làm, thiếu nền nếp. Làng nghề Bát Tràng là một ví dụ. Để duy trì thương hiệu, 19 dòng họ làm nghề lâu đời tại đây phải tự mày mò xúc tiến, quảng bá sản phẩm.

Cái khó nữa của làng nghề là không phân biệt sản phẩm xuất khẩu và hàng bán tại chỗ, vì thế mong muốn mua được những món đồ lưu niệm do các nghệ nhân Việt Nam chế tác của khách du lịch thường không được thỏa mãn.

Chiến lược phát triển du lịch từ nay đến năm 2020 với định hướng phát triển làng nghề gắn với du lịch, với những quy hoạch cụ thể được kỳ vọng sẽ giúp cho ngành du lịch có thêm nhiều sản phẩm, phù hợp với đa dạng đối tượng khách. Cùng với đó, làng nghề có cơ hội xuất khẩu tại chỗ, tăng thu ngoại tệ, dịch vụ được cải thiện, tạo thêm việc làm, thu nhập cho người lao động, quảng bá rộng rãi sản phẩm ra thị trường.

Tuy nhiên, để chiến lược phát triển làng nghề gắn với du lịch đạt hiệu quả, theo ông Lưu Duy Dần, mỗi giai đoạn cần có chỉ thị cụ thể để làng nghề tích cực triển khai. Nên có một năm du lịch lấy chủ đề về làng nghề truyền thống, nhằm tăng cường khả năng xúc tiến thương mại sản phẩm cho làng nghề. Các bộ liên quan như: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương nên thống nhất một đầu mối quản lý để làng nghề phát triển đúng hướng, không manh mún, nhỏ lẻ.

Bên cạnh đó, cần hướng người dân làng nghề làm sản phẩm phù hợp thị hiếu khách hàng và sự đổi thay của cuộc sống; quan tâm đến chính sách con người, tôn vinh những nghệ nhân nhằm cổ vũ tinh thần để họ duy trì và truyền nghề; khuyến khích, thu hút lao động trẻ có trình độ tham gia sản xuất sản phẩm chất lượng cao, mở lớp đào tạo cho người dân kỹ năng làm du lịch… Có như vậy, làng nghề mới thực sự là điểm dừng chân thú vị và hấp dẫn du khách.

Hoa Quỳnh