Mỹ và Nhật Bản đang đẩy nhanh kế hoạch hợp tác sản xuất tên lửa không đối không tầm trung tiên tiến AIM-120 (thường gọi là AMRAAM) trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng và nhu cầu bảo vệ không phận ngày càng lớn.

Cuộc gặp gỡ giữa hai bên vào đầu tháng 10/2024 tại Hawaii đã chính thức hóa các cam kết này, với trọng tâm là tăng cường hợp tác quân sự nhằm đối phó với những thách thức trong việc hỗ trợ Ukraine và bảo vệ không phận trước các mối đe dọa mới.

Một chiếc F-35C Lightning II tiến hành thử nghiệm bắn đạn thật đầu tiên của tên lửa AIM-120 từ một máy bay chiến đấu tấn công chung đang hoạt động. Nguồn ảnh: Bộ Quốc phòng Mỹ

Tên lửa AIM-120 AMRAAM, được phát triển như một hệ thống vũ khí tầm trung tiên tiến, là một trong những công cụ quan trọng trong chiến lược phòng không của Mỹ. Với sự cải tiến vượt trội so với phiên bản tiền nhiệm AIM-7 Sparrow, AMRAAM có khả năng đánh chặn các mục tiêu trên không trong mọi điều kiện thời tiết và vào bất kỳ thời điểm nào. Điểm nổi bật của hệ thống này là khả năng sử dụng radar chủ động để tự động dẫn đường đến mục tiêu, cho phép phi công đồng thời phóng nhiều tên lửa vào các đối tượng khác nhau mà không phải lo ngại về việc điều khiển trực tiếp.

Tên lửa AMRAAM hiện được triển khai trên nhiều dòng máy bay hiện đại của Mỹ như F-15, F-16, F-22, và F-35. Khả năng của nó bao gồm việc xác định và tiêu diệt các mục tiêu ở khoảng cách tầm xa, với sự hỗ trợ của hệ thống dẫn đường quán tính và cập nhật dữ liệu thời gian thực từ máy bay phóng. Đặc biệt, AMRAAM còn được trang bị chế độ "home-on-jam", giúp chống lại các biện pháp gây nhiễu điện tử từ đối phương, tăng cường khả năng sống sót và hiệu quả của tên lửa trong chiến đấu.

Việc hợp tác sản xuất AMRAAM giữa Mỹ và Nhật Bản không chỉ giúp giải quyết vấn đề thiếu hụt đạn dược mà còn thúc đẩy sự đa dạng hóa chuỗi cung ứng, nâng cao khả năng phòng thủ của cả hai quốc gia.

Nhật Bản, vốn đã triển khai một loạt các nỗ lực nhằm hiện đại hóa hệ thống an ninh quốc gia, coi việc hợp tác sản xuất này là một phần quan trọng trong chiến lược bảo vệ lãnh thổ và gia tăng vai trò quân sự trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Sự hợp tác này cũng tạo điều kiện cho Nhật Bản tích hợp chặt chẽ hơn với hệ thống quốc phòng Mỹ, đồng thời tăng cường khả năng tương tác và hợp tác giữa hai bên trong tương lai.

Một tên lửa không đối không tầm trung tiên tiến AIM-120A được bảo vệ trên một chiếc AV-8B Harrier thuộc Phi đội Tấn công Thủy quân lục chiến 223 tại Căn cứ Không quân Thủy quân lục chiến Cherry Point, NC, ngày 7 tháng 8 năm 2014. Nguồn ảnh: US DoD

Việc sản xuất AMRAAM tại Nhật Bản sẽ được quản lý bởi Mitsubishi Electric, dưới sự giám sát và cấp phép từ Lockheed Martin, nhà sản xuất tên lửa hàng đầu của Mỹ. Điều này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc mở rộng chuỗi cung ứng quốc phòng của Nhật Bản, đồng thời tăng cường mối quan hệ quốc phòng giữa Tokyo và Washington.

Nghiên cứu khả thi dự kiến sẽ bắt đầu trong thời gian tới, tập trung vào các khía cạnh kỹ thuật, tài chính và quy định cần thiết cho quá trình hợp tác sản xuất. Đây là một phần trong loạt sáng kiến hợp tác công nghệ quân sự giữa hai quốc gia, nhằm đối phó với sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực và tăng cường liên minh chiến lược tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Hợp tác Mỹ - Nhật trong lĩnh vực phòng không không chỉ giúp củng cố năng lực quốc phòng mà còn tạo ra một mô hình hợp tác công nghệ quân sự tiêu biểu trong bối cảnh an ninh toàn cầu ngày càng phức tạp.