Israel đã cung cấp hệ thống cảnh báo không kích Tzeva Adom hiện đại nhằm giúp Ukraine đối phó với các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái (UAV). Theo Đại sứ Israel tại Ukraine, Michael Brodsky, ngày 7/10, hệ thống này đã chính thức được chuyển giao sau nhiều tháng nỗ lực hợp tác giữa hai quốc gia. Đây là bước tiến lớn trong việc củng cố hệ thống phòng không của Ukraine, đặc biệt khi các cuộc tấn công của Nga ngày càng tăng cường nhắm vào cơ sở hạ tầng quan trọng và các khu vực đô thị.

Hệ thống cảnh báo không kích Tzeva Adom của Israel hiện đang hoạt động ở Ukraine. Nguồn ảnh: Bộ Quốc phòng Đức

Hệ thống Tzeva Adom, hay còn gọi là “Đèn đỏ”, vốn đã được Israel sử dụng rộng rãi để phát hiện và cảnh báo về các mối đe dọa từ tên lửa và UAV. Hệ thống này có khả năng phát hiện, theo dõi và ước tính chính xác vị trí cũng như thời gian tác động của các cuộc tấn công, giúp cư dân có đủ thời gian tìm nơi trú ẩn an toàn. Trong khi tại Israel, hệ thống hoạt động song song với các hệ thống phòng thủ như Vòm Sắt để chống lại các tên lửa và UAV, tại Ukraine, Tzeva Adom sẽ được tích hợp với các hệ thống phòng không hiện có nhằm tăng cường khả năng bảo vệ dân thường.

Trong thời gian gần đây, các mối đe dọa từ tên lửa của Nga nhắm vào Ukraine đã gia tăng đáng kể, đặc biệt là các tên lửa hành trình và đạn đạo, vốn có khả năng phá hủy các mục tiêu chiến lược quan trọng. Ukraine đang phải đối mặt với một loạt thách thức về an ninh, từ tên lửa Kalibr đến các tên lửa Iskander-M và các UAV Kamikaze như Shahed-136, được Nga sử dụng rộng rãi. Những loại vũ khí này thường nhắm vào các cơ sở hạ tầng quan trọng như nhà máy điện, cầu và các cơ sở quân sự, gây thiệt hại lớn về kinh tế và nhân mạng.

Việc Israel cung cấp hệ thống Tzeva Adom là một phần trong nỗ lực lớn hơn của quốc gia này nhằm hỗ trợ Ukraine từ những ngày đầu xung đột. Trong bài phát biểu tại Đại hội đồng Liên hợp quốc vào ngày 26/2, Đại sứ Israel tại Liên hợp quốc, Gilad Erdan, nhấn mạnh cam kết của Israel trong việc hỗ trợ Ukraine chống lại các cuộc tấn công của Nga.

Từ những tuần đầu tiên của cuộc xâm lược, Israel đã cung cấp hơn 100 tấn viện trợ nhân đạo và xây dựng các bệnh viện dã chiến để giúp đỡ hàng ngàn người dân Ukraine. Ông Erdan cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các hệ thống cảnh báo sớm trong việc giảm thiểu thiệt hại do các cuộc tấn công tên lửa và UAV gây ra.

Tháng 5/2023, Israel đã chuyển giao 16 radar cảnh báo sớm cho Ukraine, được tích hợp vào hệ thống Tzeva Adom. Ban đầu, Israel từng do dự trong việc cung cấp các thiết bị này do lo ngại về căng thẳng với Nga, đặc biệt khi Nga kiểm soát phần lớn không phận ở Syria. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng vẫn được đưa ra với mục tiêu hỗ trợ Ukraine trong việc tăng cường khả năng phát hiện và đánh giá các mối đe dọa tên lửa.

Mặc dù việc triển khai hệ thống Tzeva Adom tại Ukraine là một bước tiến quan trọng, nhưng cũng không tránh khỏi những lời chỉ trích liên quan đến sự chậm trễ. Một số nền tảng quân sự của Ukraine đã bày tỏ lo ngại về việc thiếu minh bạch trong kế hoạch triển khai. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng các yếu tố về an ninh và chiến lược có thể đã khiến Chính phủ Ukraine giữ kín thông tin để đảm bảo hiệu quả hoạt động của hệ thống tại các khu vực có nguy cơ cao.

Hệ thống Tzeva Adom được phát triển bởi Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) thông qua Bộ Tư lệnh Mặt trận Nội địa, với sự hợp tác của các công ty quốc phòng hàng đầu như Israel Aerospace Industries (IAI), Rafael Advanced Defense Systems và MPrest Systems. Hệ thống này sử dụng radar và thiết bị quang điện để phát hiện các mối đe dọa trên không, sau đó nhanh chóng truyền thông tin cảnh báo tới dân thường và lực lượng vũ trang thông qua các kênh như còi báo động, ứng dụng di động và phương tiện truyền thông.

Tại Ukraine, hệ thống Tzeva Adom sẽ hoạt động cùng với các hệ thống phòng không hiện có, bao gồm tên lửa Patriot do Mỹ cung cấp, hệ thống IRIS-T của Đức, NASAMS của Na Uy và các hệ thống S-300 từ thời Liên Xô. Sự tích hợp này giúp tăng cường khả năng phát hiện và phản ứng nhanh chóng đối với các cuộc tấn công, từ đó giảm thiểu thiệt hại cho dân thường và các cơ sở hạ tầng quan trọng.

Hệ thống này có thể phát hiện nhiều loại mối đe dọa khác nhau, từ các tên lửa hành trình như Kalibr, tên lửa đạn đạo Iskander-M, đến đạn pháo và UAV. Khả năng phát hiện và cảnh báo kịp thời của Tzeva Adom sẽ giúp Ukraine có thêm thời gian để phản ứng hiệu quả, đồng thời giảm thiểu thiệt hại và tổn thất trong bối cảnh chiến sự Nga - Ukraine vẫn đang diễn ra căng thẳng.