Việt Nam đang được đánh giá là một trong những quốc gia có nhiều cơ hội phát triển ngành CNHT, nhờ thu hút được một lượng lớn dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ các tập đoàn hàng đầu thế giới như: Samsung, Canon, Honda… Để hỗ trợ chủ trương nội địa hóa sản phẩm tại Việt Nam, nhiều tập đoàn nước ngoài đã có những chương trình liên kết, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp CNHT trong nước tham gia vào cung cấp linh, phụ kiện để hoàn thiện sản phẩm cuối cùng.

Doanh nghiệp cần tiếp cận nhanh hơn với dây chuyền công nghệ mới

Cụ thể, vào tháng 4/2018, Bộ Công Thương và Tập đoàn Samsung Việt Nam đã phối hợp tổ chức Chương trình hợp tác đào tạo chuyên gia tư vấn Việt Nam trong lĩnh vực cải tiến sản xuất và nâng cao chất lượng. Mục tiêu của Chương trình nhằm đào tạo 200 chuyên gia tư vấn Việt Nam có đủ năng lực để tư vấn và đào tạo lại cho các doanh nghiệp cung ứng trong ngành CNHT của Việt Nam. Tiếp đó vào năm 2020, Bộ Công Thương, UBND tỉnh Bắc Ninh và Công ty Samsung Việt Nam đã ký Biên bản ghi nhớ về chương trình hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Bên cạnh đó, Chính phủ, Bộ Công Thương và nhiều địa phương trên cả nước cũng liên tục ban hành các chính sách, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp CNHT phát triển. Điển hình vào tháng 6/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định 57/2021/NĐ-CP bổ sung điều khoản về ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp đối với dự án sản xuất sản phẩm CNHT. Trên cơ sở đó, số lượng và chất lượng của các doanh nghiệp CNHT được cải thiện. Một số doanh nghiệp CNHT trong nước đã tích cực sử dụng công cụ quản lý hiện đại vào sản xuất, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, trở thành nhà cung cấp cho các công ty đa quốc gia.

Tuy nhiên, bên cạnh những tín hiệu tích cực, ngành CNHT Việt Nam vẫn bộc lộ những tồn tại, hạn chế. Nhiều lĩnh vực CNHT được ưu tiên phát triển, như: Điện tử, cơ khí trọng điểm, sản xuất và lắp ráp ôtô, dệt may, da giày… nhưng chưa đạt được kết quả như kỳ vọng. Nói về nguyên nhân của thực trạng trên, chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho rằng, đa số các doanh nghiệp CNHT của Việt Nam có quy mô nhỏ, khó khăn về tài chính, thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao; trình độ khoa học - công nghệ có khoảng chênh lệch khá lớn so với các doanh nghiệp trên thế giới.

Nhằm khắc phục tình trạng trên, bên cạnh chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, ông Lê Đăng Doanh cho rằng, doanh nghiệp trong nước cần quan tâm chú trọng dây chuyền sản xuất, ứng dụng khoa học - công nghệ, nhằm đáp ứng tốt hơn về số lượng, chất lượng và cả thời gian giao hàng. Cùng với đó, tăng cường liên kết với các viện nghiên cứu trong và ngoài nước, các tập đoàn nước ngoài để tìm hiểu, tiếp cận nhanh hơn với dây chuyền công nghệ mới.