Với dân số hơn 11 triệu người, TP. Hồ Chí Minh là một đô thị có mật độ dân cư đông đúc, nên trở thành một đầu mối lưu thông thực phẩm lớn của cả nước. Để kiểm soát vấn đề an toàn thực phẩm, từ ngày 5/6/2017, TP. Hồ Chí Minh đã thí điểm thành lập Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP. Hồ Chí Minh. Mặc dù trong thời gian thí điểm đã làm được hai việc quan trọng. Thứ nhất là tỉ lệ thực phẩm sạch tăng lên. Thứ hai là việc lấy mẫu kiểm nghiệm giám sát chất lượng nhiều hơn và tỉ lệ mẫu đạt chất lượng tốt nhiều hơn trước.

Tuy nhiên, trên thực tế, việc kiểm soát an toàn thực phẩm vẫn chưa triệt để và còn những khó khăn do vướng về mặt pháp lý. Các cơ chế và quy định pháp luật trong một số trường hợp không có hướng dẫn cụ thể dẫn tới nhiều lúng túng trong thực tế. Ví dụ như ban chỉ được thực hiện thanh tra chuyên ngành, mọi hoạt động đều phụ thuộc vào kế hoạch và quyết định thanh tra của trưởng ban, không chủ động như thanh tra sở...

Trong khi đó, thị trường thực phẩm liên quan trực tiếp đến tính mạng và sức khỏe con người. Tăng cường quản lý thực phẩm phải tránh tình trạng “cha chung không ai khóc”.

Mới đây, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh, trong đó Quốc hội quyết nghị về tổ chức bộ máy chính quyền của Thành phố. Cụ thể, Hội đồng nhân dân Thành phố thành lập Sở An toàn thực phẩm là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân Thành phố.

Theo đề án, Sở An toàn thực phẩm TP. Hồ Chí Minh sẽ chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm trong suốt quá trình sản xuất, sơ chế, chế biến, bảo quản, vận chuyển, lưu thông, phân phối, kinh doanh đối với thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến, dụng cụ, vật liệu bao gói, chứa đựng thực phẩm.

Sở An toàn thực phẩm được kỳ vọng tạo đột phá trong kiểm soát thực phẩm. Ảnh minh họa

Theo đó, quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của Sở An toàn thực phẩm trên cơ sở chuyển chức năng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm, việc cấp giấy chứng nhận kiểm dịch sản phẩm động vật ra khỏi địa bàn Thành phố từ Sở Y tế, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Công Thương cho Sở An toàn thực phẩm.

Trong thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục thanh tra và hoạt động thanh kiểm tra phát hiện và xử lý vi phạm. Đồng thời tham mưu cho Ủy ban nhân dân TP. Hồ CHí Minh, xây dựng kế hoạch và triển khai chương trình hành động bảo đảm an toàn thực phẩm, giải quyết từng bước các nguy cơ mất an toàn thực phẩm, làm đầu mối phát hiện, phân tích, xử lý các sự cố về an toàn thực phẩm…

Có thể nói, Nghị quyết 98 được Quốc hội thông qua và ban hành đã mở ra cơ hội rất lớn, rất quan trọng giúp TP. Hồ Chí Minh tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn, tồn đọng trong thời gian qua. Nghị quyết cũng kiến tạo những động lực mới, khơi thông nguồn lực, tạo đà phát triển, khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh để thành phố. Do đó, với việc thành lập Sở An toàn thực phẩm, người tiêu dùng hoàn toàn có thể kỳ vọng việc kiểm soát thực phẩm sẽ được thực hiện triệt để hơn.

Mặc dù vậy, Sở An toàn thực phẩm không phải cây đũa thần, khiến các cơ sở sẽ "sợ". Cho dù là mô hình nào cũng phải làm và làm nghiêm túc. Bởi suy cho cùng, an toàn thực phẩm phải được quản lý chặt chẽ ở nơi sản xuất. Còn quản lý an toàn thực phẩm ở nơi tiêu thụ sẽ giống như một cuộc đuổi bắt gian nan và mệt mỏi. Muốn nâng cao chất lượng an toàn thực phẩm thì cách tốt nhất vẫn là giám sát thường xuyên và xử phạt cương quyết đối với các trường hợp vi phạm, để từng bước nâng cao ý thức sản xuất và tiêu thụ thực phẩm của tất cả mọi người.