CôngThương - 6 tháng đầu năm 2011, ước tính tổng số khách quốc tế đến Việt Nam đạt 2,97 triệu lượt, tăng 18,1% so với cùng kỳ năm 2010. Tuy nhiên, lượng HDV lại chưa tương xứng và đáp ứng đủ nhu cầu về lượng và chất.
Thống kê hơn một năm qua, Tổng cục Du lịch đã cấp 7.537 thẻ HDV, trong đó cấp gần 5.272 thẻ HDV quốc tế, còn lại là thẻ nội địa. Hiện còn khoảng 500 người chưa được cấp mới thẻ do chưa đủ điều kiện theo Luật Du lịch. Chính vì vậy, các doanh nghiệp lữ hành đồng loạt kiến nghị nên cấp thẻ tạm thời cho HDV đối với những ngoại ngữ hiếm.
Vì thực tế hiện nay có 2.683 HDV du lịch quốc tế sử dụng tiếng Anh, 873 HDV sử dụng tiếng Pháp, 694 HDV sử dụng tiếng Trung và các ngôn ngữ khác. Ngoại trừ tiếng Anh là ngoại ngữ thông dụng, các ngoại ngữ ít thông dụng như Nhật, Thái, Đức, Tây Ban Nha, Ý, Hàn Quốc... rất thiếu HDV. Theo điều kiện của Luật Du lịch năm 2006, HDV phải tốt nghiệp đại học, có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ du lịch mới được cấp thẻ HDV thì rất khó thực hiện.
Công ty TNHH Kênh du lịch Việt Nam, mặc dù hoạt động với phương châm là sử dụng HDV tiếng Anh, Nhật có thẻ nhằm đảm bảo an toàn, chất lượng của tour, nhưng khi gặp đoàn khách Hàn Quốc, Thái Lan cũng rơi vào sử dụng “HDV chui” không có thẻ hướng dẫn.
Những trường hợp này dễ gây rủi ro cho HDV nếu bị kiểm tra đột xuất, đồng thời ảnh hưởng uy tín đối với khách. Tình cảnh này không chỉ là khó khăn riêng của Kênh du lịch Việt Nam. Thời gian qua, nhằm ứng phó với tình trạng thiếu HDV thành thạo ngoại ngữ hiếm nên hầu hết doanh nghiệp bắt buộc phải sử dụng cộng tác viên, mở lớp đào tạo, cung cấp kiến thức về nghề. Bên cạnh những người có kinh nghiệm về ngoại ngữ, kiến thức thì nhiều HDV chất lượng lại rất bất cập. Hiện nay, HDV tiếng Hàn Quốc là thiếu trầm trọng nhất do lượng du khách Hàn Quốc chiếm trên 10% (chỉ đứng sau Trung Quốc) trong khi số lượng HDV lại rất mỏng, chỉ có 57 người.
Nhiều doanh nghiệp lữ hành đã phải sử dụng HDV người Hàn Quốc chấp nhận họ rất yếu về kiến thức văn hóa, lịch sử Việt Nam; hoặc tuyển những lao động biết tiếng Hàn Quốc làm cộng tác viên ứng phó với nguồn khách. Đối với khách Thái Lan hay Đức, không ít doanh nghiệp lữ hành cũng phải nhờ đến người biết tiếng Đức sau thời gian lao động tại các nước đó.
Việc áp dụng quy định thẻ hành nghề giúp kiểm soát chặt chẽ chất lượng nhân lực du lịch, nhưng cũng khiến nhiều công ty lữ hành mất một lượng không nhỏ HDV biết ngoại ngữ hiếm. Để giải quyết khó khăn này, theo các nhà quản lý, do thị trường khách quốc tế ngày càng đa dạng, để HDV giàu kinh nghiệm, nhưng thiếu bằng đại học được sử dụng cần tổ chức các lớp bổ túc kiến thức, giúp HDV hoàn thiện kỹ năng nghề nghiệp; không nên đột ngột dừng cấp thẻ hành nghề, làm ảnh hưởng doanh thu cũng như hình ảnh của ngành du lịch Việt Nam.
Trước thông báo hơn 500 người không đủ điều kiện cấp thẻ HDV du lịch quốc tế theo quy định của Luật Du lịch, Tổng cục Du lịch sẽ báo cáo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ. Bên cạnh đó, Tổng cục Du lịch đang nghiên cứu tiếp tục đề xuất phương án cấp thẻ đặc cách cho các đối tượng sử dụng một số ngoại ngữ đang thiếu trên thị trường, đặc biệt với các đối tượng đã có trình độ cao đẳng.
Tuy nhiên, phương án đặc cách chỉ là giải pháp tạm thời, nhằm giải quyết lượng thiếu hụt HDV hiện nay. Được biết, chiến lược phát triển du lịch từ nay đến năm 2010 tầm nhìn 2030, chỉ tiêu đón 10,3-18 triệu lượt khách quốc tế, đặc biệt là mở rộng thêm thị trường khách quốc tế nên vấn đề nguồn nhân lực du lịch là một trong những lĩnh vực được ưu tiên hàng đầu.
