Tiến độ giải ngân vốn đầu tư công là vấn đề rất được quan tâm hiện nay tuy nhiên không vì thế mà làm tắt để vi phạm Luật đầu tư công cũng như không thể quá sốt ruột.

Đây là quan điểm của lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 5 chiều ngày 4/6/2022

Trong phiên giải trình về kinh tế xã hội tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng và Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã phát biểu làm rõ nhiều nội dung chi tiết về tiến độ giải ngân chương trình phục hồi để phục vụ các đại biểu Quốc hội cũng như cử tri cả nước.

Chương trình phục hồi phát triển kinh tế là chương trình tổng thể có 5 nhiệm vụ chính, có nhiều nhiệm vụ tiếp nối các nghị quyết trước đây đã được Quốc hội và Chính phủ ban hành như Nghị quyết 30, Nghị quyết 105. Chương trình phục hồi thực chất được thực hiện ngay sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 43 cũng như Chính phủ ban hành Nghị quyết 11 vào tháng 1/2022.

Tổng thể chương trình 347 nghìn tỷ đồng thuộc tất cả các chương trình, hoạt động khác nhau, không bao gồm 46 nghìn tỷ chương trình vaccine chưa phải dùng đến vì Chương trình vaccine chúng ta có nhiều thành công.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương

Như vậy, số tiền còn lại là 301 nghìn tỷ, đã giải ngân được 22 nghìn tỷ thuộc tất cả các hoạt động khác nhau. Ở đây điểm lại 4 chương trình.

Chương trình thứ nhất là cho vay thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội đối với đối tượng chính sách thuê mua nhà ở xã hội. Theo báo cáo của ngân hàng này, hiện nay đã giải ngân hơn 4,5 nghìn tỷ đồng trên tổng số tiền được giao kế hoạch năm nay là 19 nghìn tỷ cho hơn 100.000 khách hàng vay vốn. Như vậy chương trình cho vay chính sách nhà ở xã hội thực hiện đáng kể, ngân hàng đã tích cực triển khai mạnh mẽ.

Nhóm chương trình thứ hai là hỗ trợ công nhân thuê nhà theo Quyết định 08 của Thủ tướng Chính phủ, thực hiện giải ngân đến ngày 20/5 đã đạt 1,7 tỷ đồng.

Về nhóm hoạt động thứ ba liên quan đến miễn giảm thuế thu nhập đặc biệt, có tác động đến chính sách tài khóa. Đã hỗ trợ khoảng 11.800 tỷ đồng trên 60 nghìn tỷ đồng. Chính sách miễn giảm thuế này được thực hiện ngay từ tháng 2/2022.

Nhóm thứ tư, hỗ trợ chi phí cơ hội thông qua gia hạn nộp thuế và tiền thuê đất. Trong quy trình này theo Nghị quyết 43 thì khoản tương đương chi phí cơ hội là khoảng 135 nghìn tỷ với việc giãn hoãn như thế này, tác động đến ngân sách nhà nước tương đương 6 nghìn tỷ đồng.

Liên quan đến vấn đề một số văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn còn hiện nay còn đang trong quá trình hoàn thiện và chờ cấp có thẩm quyền ban hành, về cơ bản, các văn bản đã được ban hành. Ví dụ như Nghị định hướng dẫn hỗ trợ 2% lãi suất cho đến nay đã sẵn sàng triển khai gấp rút. Còn lại 3 văn bản liên quan cấp nghị định và thông tư hướng dẫn, các cơ quan đang đẩy nhanh tiến độ hướng dẫn về chỉ định thầu trong chương trình phục hồi. Đây là quy định mang tính cởi mở, tác động thêm để rút ngắn các quá trình trong đấu thầu thi công.

Đến thời điểm này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư - đơn vị chủ trì đã trình Thủ tướng, Phó Thủ tướng Chính phủ. Sau khi có chỉ đạo, sẽ tiếp tục hoàn thiện trong thời gian sớm nhất. Văn bản hướng dẫn các bộ liên quan cũng đang gấp rút hoàn thành.

Về 113 nghìn tỷ thuộc phần đầu tư công, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết số tiền như vậy được thực hiện tương tự kế hoạch đầu tư công, thực hiện nghiêm túc theo đúng quy định của pháp luật, qua từng bước một. Hiện nay đã thực hiện xong bước đầu tiên là Thủ tướng Chính phủ thông báo với các bộ, ngành, địa phương liên quan danh mục dự án với số tiền cụ thể để làm căn cứ phê duyệt chủ trương đầu tư. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có công văn hướng dẫn đề nghị các bộ, ngành, địa phương khẩn trương hoàn tổng hợp.

Sau bước này, bước hai là tổng hợp danh mục các dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư trình Chính phủ xem xét, sau đó trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi phê duyệt. Đây là quy định theo Luật Đầu tư công, Nghị quyết 43 của Quốc hội. Bước này dự kiến rơi vào quý III.

Do vậy, sau khi phân bổ kế hoạch xong, tức là sau khi Quốc hội phê duyệt xong, thì Thủ tướng sẽ làm bước thứ ba là giao cụ thể kế hoạch danh mục dự án, số vốn cho các bộ, ngành địa phương liên quan. Trên cơ sở đó, bước bốn là các bộ, ngành, địa phương phải phê duyệt quyết định đầu tư các chương trình dự án trong chương trình phục hồi. Sau khi phê duyệt kế hoạch đầu tư, có vốn mới có thể bắt đầu triển khai các hoạt động, các biện pháp giải ngân là giải phóng mặt bằng, đấu thầu thi công.

“Chúng ta không thể làm tắt được, nếu không sẽ vi phạm quy định pháp luật, hết sức cấm kỵ trong Luật Đầu tư công. Không nên quá sốt ruột bởi dù giải ngân từ ngân sách nhà nước 1 đồng cũng phải đúng pháp luật”- Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương nói.