Trao đổi với phóng viên Vuasanca , luật sư Phan Quốc Thắng, Công ty Luật TNHH FAITH (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) cho biết, theo điểm a, khoản 3, Điều 9 Luật Đất đai năm 2024 (có hiệu lực thi hành từ 1/8 tới đây) về phân loại đất, đất ở gồm đất ở tại nông thôn, đất ở tại đô thị và được xếp vào nhóm đất phi nông nghiệp.

Tại khoản 5, Điều 116 Luật Đất đai năm 2024 về căn cứ để giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất quy định: Căn cứ cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp trong khu dân cư, đất nông nghiệp trong cùng thửa đất có đất ở sang đất ở hoặc chuyển mục đích sử dụng các loại đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở đối với hộ gia đình, cá nhân là quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Luật Đất đai năm 2024 chính thức có hiệu lực từ ngày 01/8/2024. (Ảnh minh họa)

Khoản 5, Điều 116 Luật Đất đai năm 2024 cũng quy định các trường hợp cho phép chuyển mục đích sử dụng đối với hộ gia đình, cá nhân như sau: Chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp trong khu dân cư; chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp trong cùng thửa đất có đất ở sang đất ở; chuyển mục đích sử dụng các loại đất phi nông nghiệp không phải đất ở sang đất ở.

Bên cạnh đó, căn cứ cho phép chuyển mục đích sử dụng đất gồm: Theo quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc theo quy hoạch chung hoặc theo quy hoạch phân khu theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Qua phân tích trên, luật sư Phan Quốc Thắng cho biết, sau khi hiểu được khái niệm của đất ở, ta có thể hiểu việc lên đất ở chính là việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ các loại đất khác sang đất ở.

Căn cứ theo quy định tại Điều 121 Luật Đất đai năm 2024, các loại đất sau đây khi chuyển mục đích sử dụng đất phải được Nhà nước cho phép.

Cụ thể, chuyển đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất sang loại đất khác trong nhóm đất nông nghiệp; chuyển đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp.

Chuyển các loại đất khác sang đất chăn nuôi tập trung khi thực hiện dự án chăn nuôi tập trung quy mô lớn.

Chuyển đất phi nông nghiệp được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất sang loại đất phi nông nghiệp khác được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất.

Chuyển đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở; chuyển đất xây dựng công trình sự nghiệp, đất sử dụng vào mục đích công cộng có mục đích kinh doanh sang đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp.

Chuyển đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp không phải là đất thương mại, dịch vụ sang đất thương mại, dịch vụ.

Từ quy định trên có thể thấy, việc chuyển các loại đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải đất ở sang đất ở thuộc trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất phải được sự cho phép của Nhà nước.

Luật sư cũng lưu ý thêm, khi chuyển mục đích sử dụng đất các loại đất này thành đất ở, người sử dụng đất phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật. Chế độ sử dụng đất, quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất sẽ được áp dụng theo loại đất sau khi được chuyển mục đích sử dụng.