Ý nghĩa ngày mùng 1 Tết

Theo GS.TS. Nguyễn Chí Bền, Nguyên Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam, ngày mùng 1 Tết Nguyên đán có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tâm thức người Việt.

Trong buổi sáng đầu tiên của năm mới, các gia đình sẽ chuẩn bị mâm cơm cúng đủ đầy để dâng lên gia tiên, với tất cả lòng thành kính, cầu mong một năm mới bình an, may mắn.

Thông thường, theo đúng phong tục truyền thống của người Việt, gia đình nào cũng chú trọng và chuẩn bị cầu kỳ, chu đáo mâm cỗ này.

Ảnh minh họa

Mâm cỗ cúng mùng 1 Tết Nguyên đán cần chuẩn bị những gì?

Lễ vật dâng cúng gồm:

- Hương, hoa, nước, quả (ngũ quả)

- Trầu cau

- Rượu

- Đèn, nến

- Lễ ngọt, bánh kẹo

- Mâm cỗ mặn hoặc chay với các món Tết như: Xôi, gà, bánh chưng, canh bóng...

Người ta cũng thường kiêng sát sinh vào sáng mùng 1 Tết nên gà cúng của buổi sáng này thường được làm thì từ tối hôm trước.

Sau khi mâm cúng mùng 1 Tết đã được sửa soạn tươm tất thì chủ nhà bưng lên bàn thờ, rồi tiếp theo lần lượt những người trong nhà ra trước bàn thờ vái lậy tổ tiên để tỏ lòng thành kính.

Các bữa còn lại trong 3 ngày Tết tùy theo gia chủ và điều kiện gia đình mà chuẩn bị để cúng tổ tiên. Các ngày này mâm cỗ không bắt buộc phải đầy đủ như ngày mùng 1. Thông thường chỉ cần cúng bánh chưng, giò và các loại bánh mứt, kẹo.

Ngoài ra, trên bàn thờ, ngọn đèn thờ đỏ lửa liên tục trong 3 ngày Tết cùng với hương hoa thơm ngát sẽ tạo không khí Tết thêm đầm ấm, sum vầy...

Văn khấn cúng mùng 1 Tết gồm bài khấn gia tiên và bài khấn thần linh

Văn khấn thần linh trong nhà mùng 1 Tết Giáp Thìn 2024

(Trích theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hóa Thông tin)

Nam mô A di đà Phật! (3 lần)

- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

- Con kính lạy Đức Đương Lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.

- Con kính lạy Phật Trời, Hoàng Thiên Hậu Thổ.

- Con kính lạy Chư vị Tôn Thần.

Tín chủ (chúng) con là ................................

Ngụ tại ..............................................

Hôm nay là ngày mồng 1 tháng Giêng năm Giáp Thìn, nhằm ngày Tết Nguyên đán đầu xuân, giải trừ gió đông lạnh lẽo, hung nghiệt tiêu tan, đón mừng Nguyên đán xuân thiên, mưa móc thấm nhuần, muôn vật tưng bừng đổi mới. Nơi nơi lễ tiết, chốn chốn tường trình.

Nhân ngày năm mới, tin chủ con sắm sửa hương hoa, cơm canh lễ vật bày ra trước án, dâng cúng Thiên Địa Tôn Thần. Cúi xin đức Tôn thần, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật. Nguyện cho gia chủ chúng con mọi người sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng. Mong ơn Đương cảnh Thành hoàng, đội đức Tôn thần bản xứ phù hộ độ trì cho gia chủ năm tới tấn tài tấn lộc, gặp nhiều may mắn, tai qua nạn khỏi. Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối, sự nghiệp hanh thông, sở cầu như ý, sở nguyện lòng tâm.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin chứng giám, phù hộ độ trì.

Nam mô A di đà Phật! (3 lần)

Văn khấn tổ tiên mùng 1 Tết Giáp Thìn

(Trích theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hóa Thông tin)

Nam mô A di đà Phật! (3 lần)

- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

- Con kính lạy Đức Đương Lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.

- Con kính lạy Các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá Thúc Huynh Đệ, đường thượng Tiên linh và các hương hồn nội tộc, ngoại tộc họ…………………

Tín chủ (chúng) con là: ……………………………

Ngụ tại:…………………………………………….

Nay theo tuế luật, âm dương vận hành tới tuần Nguyên đán, đầu xuân năm mới, con cháu tưởng nhớ ân đức Tổ tiên như trời cao biển rộng. Hôm nay, ngày mùng Một tháng Giêng năm Giáp Thìn, tín chủ con cùng toàn thể con cháu trong nhà sửa sang lễ vật, hương hoa nước quả, thắp nén hương thơm, thành kính dâng trước án.

Tín chủ con có lời kính mời các cụ Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, bá thúc đệ huynh, cô di tỷ muội, nam nữ tử tôn nội ngoại, cúi xin các vị thương xót con cháu, linh thiêng giáng về linh sàng, phù hộ độ trì con cháu, năm mới an khang, mọi bề thuận lợi, sự nghiệp hanh thông, bốn mùa không hạn ách nào xâm hại, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.

Tín chủ con lại mời các vị vong linh, tiền chủ, hậu chủ ở trong đất này cùng về hâm hưởng, xin ban cho sức khỏe dồi dào, vạn sự tốt lành.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin chứng giám, phù hộ độ trì.

Nam mô A di đà Phật! (3 lần)

Văn khấn tại chùa ngày mùng 1 Tết

Người Việt có thói quen đi lễ chùa vào những ngày đầu năm mới, ngày rằm, mùng Một âm lịch để cầu bình an, may mắn cho bản thân và gia đình. Bên cạnh đó, lễ chùa còn là dịp để mọi người vãn cảnh, tìm lại sự thảnh thơi, bình an trong tâm hồn sau những bộn bề của cuộc sống.

- Khi đi lễ chùa chỉ nên sắm các lễ chay như: hương, hoa tươi, các loại quả, oản, xôi, chè...

- Trên hương án của chính điện tức là nơi thờ tự chính của ngôi chùa chỉ được dâng đặt lễ chay tịnh, không đặt lễ mặn, không đặt tiền vàng mã ( vàng mã đặt bên Ban Mẫu, Tứ Phủ, hoặc Đền, Điện, Phủ..)

- Không nên đặt tiền thật trên các ban thờ mà nên bỏ vào hòm công đức.

- Không đi thẳng vào cửa chính Tam bảo mà phải vào cửa bên tay phải trước, lễ xong ra cửa bên tay trái.

- Lễ xong không mang đồ lễ về mà nên gửi lại nhà chùa để dâng cho các thầy trụ trì, các ni, tăng trong chùa. Nếu muốn mang về thì nên khấn xin chư Phật, chư Bồ tát cho phép chúng con xin phép Tam bảo được hạ lộc và để người trần gian chúng con hưởng chút lộc này giúp thân tâm an lạc, mạnh khoẻ, gia chung trên dưới thuận hoà, an khang thịnh vượng.

Đi lễ chùa đầu năm là một nét đẹp trong văn hóa tâm linh của người Việt

Văn khấn tại chùa

Nam mô A di đà Phật! (3 lần, 3 lạy)

Đệ tử con thành tâm kính lạy Mười phương chư Phật, chư vị Bồ Tát, chư Hiền Thánh Tăng, Hộ pháp Thiện thần, Thiên Long Bát Bộ.

Hôm nay là ngày ..... tháng ..... năm .....

Tín chủ con là.......................................................................................................................

Ngụ tại:................................................................................................................................

Thành tâm dâng lễ bạc cùng sớ trạng (nếu viết sớ đặt trên mâm lễ vật) lên cửa Mười phương Thường trụ Tam Bảo.

Chúng con xin dốc lòng kính lễ:

Đức Phật A di đà giáo chủ cõi Cực Lạc Tây phương.

Đức Phật Thích Ca Mâu Ni giáo chủ cõi Ta Bà.

Đức Phật Dược Sư Lưu Ly giáo chủ cõi Đông phương.

Đức Đương Lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.

Ngài Quán Thế Âm Bồ Tát, Đại Thế Chí Bồ tát cùng chư vị Bồ tát.

Kính lạy Đức Hộ Pháp thiện thần cùng chư Thiên.

Kính xin chư vị rủ lòng từ bi, phù hộ độ trì cho con, nguyện được ............................ (công danh, tài lộc, giải hạn, bình an...).

Nguyện xin chư vị, chấp kỳ lễ bạc, tâm thành (sớ trạng) chứng minh, chứng giám cho con được tai quan nạn khỏi, điều lành đem đến, điều dữ tiêu tan, phát lộc phát tài, gia trung mạnh khoẻ, trên dưới thuận hoà an khang thịnh vượng.

Chúng con người phàm trần tục lầm lỗi còn nhiều. Chúng con xin chí thành sám hối. Cúi xin chư Phật, Thánh từ bi đại xá cho con (và gia đình) được tai qua nạn khỏi, mọi sự tốt lành, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.

Tín chủ chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A di đà Phật! (3 lần, 3 lạy).

*Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo.