Việt Nam dễ bị tổn thương bởi biến đổi khí hậu

Sáng 15/2, tại Hà Nội, được sự tài trợ của Quỹ Quốc tế Toshiba (TIFO) - Nhật Bản, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) - Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Trường Chính sách công - Đại học Tokyo (GraSPP) tổ chức Diễn đàn Nghiên cứu Việt Nam - Nhật Bản với chủ đề: Thúc đẩy hợp tác Nhật Bản - Việt Nam hướng tới tăng trưởng xanh sau dịch bệnh Covid-19.

Diễn đàn là sự kiện chính thức kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Nhật Bản và Việt Nam (1973-2023). Tại đây, các đại biểu tập trung trao đổi, phân tích về những xu hướng và diễn biến mới trong nước và quốc tế cùng với những động lực thúc đẩy nỗ lực tăng trưởng xanh ở Việt Nam, thảo luận định hướng và khuyến nghị nhằm tăng cường hợp tác Việt Nam - Nhật Bản hướng tới tăng trưởng xanh sau dịch bệnh Covid-19.

Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia chịu tổn thương nhiều nhất của biến đổi khí hậu

Phát biểu tại Diễn đàn, TS Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng CIEM cho rằng: Trong những năm qua, thế giới đã và đang chứng kiến những xu hướng lớn về địa chính trị, Cách mạng công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số, biến đổi khí hậu…

Để giải quyết những thách thức về biến đổi khí hậu, hướng tới tăng trưởng xanh sau dịch bệnh Covid-19, theo các chuyên gia của CIEM, thời gian qua, các nền kinh tế đã nhìn nhận yêu cầu phải nỗ lực nhiều hơn và gia tăng hợp tác quốc tế về các nội dung gắn với kinh tế xanh, tăng trưởng xanh, hướng tới phát triển bền vững.

Một loạt các cam kết quan trọng đã được các nền kinh tế, kể cả các nền kinh tế đang phát triển, đưa ra tại Hội nghị các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu vào các năm 2021 và 2022 (COP26 và COP27). Bên cạnh đó là các khung khổ, chương trình hành động gắn với cải cách cơ cấu và phục hồi xanh, phát triển kinh tế sinh học - tuần hoàn - xanh, kinh tế tuần hoàn… trong khung khổ APEC, ASEAN.

“Là một trong số những quốc gia dễ bị tổn thương nhất bởi biến đổi khí hậu, Việt Nam đã rất chủ động đề ra nhiều giải pháp thích ứng, giảm thiểu các tác động của biến đổi khí hậu. Tại Hội nghị COP26, Việt Nam đã có những cam kết mạnh mẽ, trong đó bao gồm đưa mức phát thải ròng về “0” vào năm 2050” - TS Trần Thị Hồng Minh thông tin.

Ngoài ra, các cam kết về phát triển bền vững cũng đã được đưa vào các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới như CPTPP (Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương) và EVFTA (Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam -EU) để thực hiện những cam kết đầy tham vọng đó.

Cụ thể, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành một loạt văn bản chính sách liên quan đến tăng trưởng xanh, như: Quyết định số 1658/QĐ-TTg năm 2021 phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và Quyết định số 882/QĐ-TTg năm 2022 phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030; Quyết định số 687/QĐTTg năm 2022 phê duyệt Đề án Phát triển kinh tế tuần hoàn; Nghị định số 08/2022/NĐ-CP năm 2022 hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường... Cùng với đó, Việt Nam cũng tích cực hợp tác với các đối tác nước ngoài nhằm thúc đẩy các lĩnh vực tăng trưởng xanh.

Tăng trưởng xanh là xu hướng tất yếu của các nền kinh tế

Hoá giải thách thức biến đổi khí hậu - Việt Nam “không thể đi một mình”

Ông Kazuo Kusakabe - Trưởng đại diện Toshiba châu Á - Thái Bình Dương, Văn phòng Hà Nội nhận định: Biến đổi khí hậu đang là thách thức đối với thế giới, trong đó có Việt Nam trong thời điểm hiện tại. Theo đó, để đạt được mục tiêu trung hoà carbon vào năm 2050 như mục tiêu đề ra, Việt Nam phải cần đến một khoản đầu tư rất lớn.

Trên thực tế, để hoá giải những thách thức biến đổi khí hậu, thời gian qua, Việt Nam đã có những chương trình hợp tác với Nhật Bản nói chung và hợp tác với Nhật Bản trong lĩnh vực tăng trưởng xanh nói riêng, những hoạt động này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với Việt Nam.

Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả, thành tựu quan trọng trong hợp tác với Nhật Bản, đặc biệt trong các lĩnh vực đầu tư, xuất nhập khẩu, phát triển hạ tầng bền vững, phát triển nguồn nhân lực.

Cụ thể, theo báo cáo của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), Nhật Bản luôn là một trong số những nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất ở Việt Nam. Nhật Bản và Việt Nam còn nhiều tiềm năng để thúc đẩy hợp tác về tăng trưởng xanh, khi hai nước đều là thành viên của CPTPP đã đi vào thực hiện, hay Khung khổ Kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (IPEF) đang trong quá trình đàm phán. Cả CPTPP và IPEF cùng có những nội dung hợp tác liên quan đến tăng trưởng xanh.

Bên cạnh đó, một số lĩnh vực chính có nhiều tiềm năng hợp tác giữa Nhật Bản và Việt Nam bao gồm: Thiết bị điện và điện tử, kiến trúc bằng gỗ, điện gió, điện sinh khối, chia sẻ điện mặt trời, nuôi trồng thủy sản hữu cơ, canh tác hữu cơ…

Trên cơ sở đó, theo CIEM, Nhật Bản và Việt Nam có thể cân nhắc 4 định hướng thúc đẩy hợp tác hướng tới tăng trưởng xanh trong thời gian tới, bao gồm: Thứ nhất, nâng cao năng lực thể chế, quy định, chính sách liên quan đến tăng trưởng xanh; thứ hai, phát triển cơ sở hạ tầng bền vững ở Việt Nam; thứ ba, hợp tác thúc đẩy chuỗi giá trị ít carbon, ít phát thải; thứ tư, hợp tác, thúc đẩy xây dựng các điều ước quốc tế, quy tắc, tiêu chuẩn quốc tế liên quan đến tăng trưởng xanh.

Tuy nhiên, theo ông Kazuo Kusakabe, từ nay đến năm 2050, Việt Nam cũng không còn nhiều thời gian để đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, do đó để hướng tới nền kinh tế xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu, Chính phủ Việt Nam cần đẩy mạnh hơn trong phê duyệt các dự án lớn, dự án hỗ trợ cho hoạt động tăng trưởng xanh.

Bên cạnh đó, theo chuyên gia kinh tế, TS Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh: Muốn đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Việt Nam “không thể đi một mình” mà cần đẩy mạnh hợp tác quốc tế, và có những giải pháp huy động nguồn vốn từ tư nhân trong nước và quốc tế để hoàn thành mục tiêu này.