Hiện đại hóa Hải quân Việt Nam là một nhiệm vụ cấp bách trong bối cảnh an ninh khu vực và quốc tế ngày càng phức tạp. Khi các quốc gia đẩy mạnh phát triển sức mạnh hải quân, Việt Nam cũng cần nâng cao năng lực phòng vệ và bảo vệ chủ quyền biển đảo, từ đó đảm bảo an ninh quốc phòng và giữ vững vị thế trên trường quốc tế.

Một trong những bước đi chiến lược là tự chủ về công nghệ, đặc biệt là trong lĩnh vực hệ thống dẫn đường cho tàu hải quân, nhằm giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài và tiết kiệm chi phí. Việc nghiên cứu, thiết kế và chế tạo hệ thống dẫn đường quán tính sử dụng công nghệ cảm biến sợi quang do Học viện Kỹ thuật Quân sự thực hiện là minh chứng điển hình cho bước tiến quan trọng trong quá trình hiện đại hóa lực lượng Hải quân Việt Nam.

Tính năng vượt trội của công nghệ dẫn đường mới

Nghiên cứu thiết kế, chế tạo hệ thống dẫn đường quán tính sử dụng cảm biến sợi quang (INS-FOG-MTA) do Học viện Kỹ thuật Quân sự triển khai đã nhận được giải Nhất tại Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam và Giải thưởng WIPO năm 2023. Công trình này không chỉ thể hiện năng lực tự chủ về công nghệ mà còn mở ra triển vọng lớn trong việc nâng cao khả năng chiến đấu và hoạt động của lực lượng Hải quân Việt Nam.

Dự án “Nghiên cứu thiết kế, chế tạo hệ thống dẫn đường quán tính cho tàu Hải quân sử dụng cảm biến công nghệ sợi quang” có mã số ĐTĐL.CN-47/19-C, được thực hiện bởi một nhóm chuyên gia hàng đầu tại Học viện Kỹ thuật Quân sự, đứng đầu là Trung tướng, GS.TS Lê Minh Thái và Đại tá, PGS.TS Trịnh Đăng Khánh. Hệ thống này được phát triển nhằm thay thế hệ thống LADOGA hiện đang sử dụng trên lớp tàu 12418 của Quân chủng Hải quân.

Tàu tên lửa lớp 12418 đã được ứng dụng hệ thống dẫn đường quán tính sử dụng cảm biến sợi quang (INS-FOG-MTA) do Học viện Kỹ thuật Quân sự triển khai - Ảnh: VNE

Hệ thống INS-FOG-MTA không chỉ có tính năng tương đương mà còn vượt trội hơn LADOGA ở một số khía cạnh quan trọng như thời gian khởi động nhanh hơn và sai số vị trí thấp hơn. Đặc biệt, hệ thống đã được lắp đặt thử nghiệm và sử dụng trên tàu Hải quân trong 11 tháng (từ tháng 1 đến tháng 12/2021), và kết quả cho thấy sản phẩm hoạt động ổn định, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật khắt khe của quân đội.

Ngoài ra, công trình còn phát triển các công cụ bổ sung nhằm nâng cao khả năng giám sát và chẩn đoán chất lượng của hệ thống. Cụ thể, hai trang "Chuẩn đoán" và "Theo dõi" trên máy tính chỉ thị giúp người dùng dễ dàng đánh giá độ lệch chuẩn của các tham số và theo dõi hành trình khi tàu đang hoạt động, từ đó cung cấp thông tin quý giá cho việc đánh giá hiệu quả sau khi hoàn thành nhiệm vụ.

Nguồn cung cấp, màn hình, máy tính chỉ thị của Hệ thống dẫn đường quán tính. Ảnh: Nhóm nghiên cứu Học viện Kỹ thuật Quân sự

Không chỉ giới hạn trong lĩnh vực hải quân, hệ thống dẫn đường quán tính sử dụng cảm biến sợi quang còn có tiềm năng ứng dụng rộng rãi cho nhiều phương tiện quân sự khác như pháo, xe tăng, và các phương tiện cơ giới. Điều này cho thấy khả năng phát triển mở rộng của công nghệ này, từ đó góp phần hiện đại hóa không chỉ Hải quân mà cả các lực lượng khác trong Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Về mặt kinh tế, sản phẩm này có giá thành chỉ bằng khoảng 70% so với sản phẩm tương đương từ nước ngoài, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí khi triển khai sản xuất hàng loạt. Điều này không chỉ làm giảm gánh nặng ngân sách quốc phòng mà còn tăng cường khả năng tự chủ trong việc trang bị vũ khí và công nghệ quân sự.

Ý nghĩa chiến lược trong bảo đảm an ninh quốc phòng

Việc làm chủ công nghệ thiết kế và chế tạo hệ thống dẫn đường quán tính là một bước tiến chiến lược trong việc hiện đại hóa lực lượng Hải quân Việt Nam. Nhờ vào khả năng thay thế hệ thống LADOGA và phát triển các ứng dụng mới cho nhiều loại phương tiện quân sự, Việt Nam không chỉ nâng cao khả năng phòng thủ biển đảo mà còn đảm bảo tính bí mật và chủ động trong trang bị vũ khí.

Quan trọng hơn, sản phẩm này không chỉ mang lại lợi ích kỹ thuật mà còn góp phần đào tạo đội ngũ khoa học - kỹ thuật trong nước, nâng cao trình độ nghiên cứu và phát triển các hệ thống công nghệ tiên tiến. Điều này có ý nghĩa rất lớn trong việc xây dựng một lực lượng quân đội hiện đại, đáp ứng các yêu cầu tác chiến trong tình hình mới.

Việc phát triển thành công hệ thống dẫn đường quán tính sử dụng công nghệ cảm biến sợi quang là một bước ngoặt quan trọng trong quá trình hiện đại hóa Hải quân Việt Nam. Công trình này không chỉ khẳng định năng lực tự chủ công nghệ của Việt Nam mà còn mở ra nhiều triển vọng cho việc ứng dụng rộng rãi các hệ thống dẫn đường tiên tiến cho các phương tiện quân sự khác. Với sự thành công này, Việt Nam đang ngày càng khẳng định vị thế của mình trong khu vực, đồng thời đảm bảo an ninh quốc phòng chủ động và hiệu quả.