Pháp là một trong những thị trường nhập khẩu hạt điều lớn trong khối EU. Tuy nhiên, để hạt điều Việt Nam “vững chân” tại thị trường này, các doanh nghiệp mong muốn nhận được sự hỗ trợ hơn nữa từ các cơ quan chức năng nhằm khai thác hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA).

Thêm đối thủ cạnh tranh

Ông Vũ Anh Sơn- Tham tán Thương mại Việt Nam tại Pháp - cho biết, từ năm 2016- 2020 lượng tiêu dùng và nhập khẩu hạt điều của Pháp ổn định, tăng 8% về giá trị và 10% về lượng. Lượng lớn hạt điều nhập khẩu vào Pháp là từ Việt Nam. Lượng hạt điều của Việt Nam nhập khẩu vào Pháp qua nước thứ 3 như Hà Lan cũng không hề nhỏ. Tuy nhiên, 2 năm 2019- 2020, thị phần hạt điều của Việt Nam tại Pháp đã giảm từ 61% xuống 46%. Nguyên nhân được ông Vũ Anh Sơn lý giải là do tính cạnh tranh của hạt điều Việt Nam chưa mạnh. Tại các siêu thị, đại siêu thị của Pháp chưa có sản phẩm hạt điều mang thương hiệu Việt Nam. Đa phần doanh nghiệp mới chỉ tập trung bán sỉ mà chưa quan tâm phát triển thương hiệu, gia tăng giá trị sản phẩm.

Sự xuất hiện của hạt điều Campuchia tại Pháp lần đầu tiên vào năm 2020 với kim ngạch mặc dù rất nhỏ, chỉ vài chục nghìn USD nhưng là hồi chuông cảnh báo với doanh nghiệp xuất khẩu hạt điều Việt Nam. “Campuchia trở thành nhà xuất khẩu gạo lớn thứ 2 vào Pháp chỉ sau 5-7 năm từ chỗ gần như không có thị phần là câu chuyện còn mới, rất có thể xảy ra với hạt điều” - đại diện Thương vụ Việt Nam tại Pháp nhận định.

Hơn nữa, không loại trừ trong tương lai các nhà nhập khẩu EU trong đó có Pháp sẽ đa dạng nguồn cung để tránh phụ thuộc và châu Phi là một điểm đến. Đây cũng có thể sẽ là thị trường mới, cạnh tranh với hạt điều của Việt Nam.

Khai thác hiệu quả EVFTA

Các chuyên gia cho rằng, điểm yếu của hạt điều Việt Nam tại Pháp nói riêng và EU nói chung có thể tháo gỡ được qua việc khai thác tốt các lợi thế đang có, nhất là với EVFTA. Theo đó, thuế suất đối với các sản phẩm chế biến từ hạt điều Việt Nam nhập khẩu vào EU giảm về 0% ngay sau khi EVFTA có hiệu lực. Mức giảm này rất quan trọng, bởi trước khi hiệp định có hiệu lực, hạt điều Việt Nam xuất khẩu vào EU đang chịu mức thuế từ 7 - 12%, đã tạo lợi thế cạnh tranh đáng kể.

Dù vậy, ông Vũ Anh Sơn cũng cho rằng, EVFTA là công cụ tốt nhưng ngoài quy tắc xuất xứ để hưởng ưu đãi thuế quan, đáp ứng các quy định của EU và Pháp là tối quan trọng. Hệ thống pháp luật liên quan đến thực phẩm của thị trường khu vực này khá phức tạp và có quy định riêng về độc tố nấm mốc, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, hàm lượng kim loại nặng, chất ô nhiễm vi sinh. Trước khi đưa hàng hoá vào thị trường, cách tốt nhất cho doanh nghiệp là tìm văn phòng luật sư hỗ trợ, họ có thể cập nhật thông tin mới nhất, hỗ trợ xây dựng hợp đồng và hỗ trợ trong quá trình giao dịch để tránh rủi ro.

Trước khuyến cáo của Thương vụ Việt Nam tại Pháp, đại diện cho các doanh nghiệp ngành hạt điều, ông Đặng Hoàng Giang - Tổng Thư ký Hiệp hội Điều Việt Nam - đề xuất: Bộ Công Thương tăng cường thực hiện các giải pháp nhằm cụ thể hóa thỏa thuận hợp tác thông qua các hiệp định thương mại tự do, nhất là EVFTA, tối đa thuận lợi hóa thương mại cho doanh nghiệp.

Cơ quan xúc tiến thương mại cung cấp nhiều hơn nữa thông tin, dự báo xu hướng tiêu dùng của thị trường EU trong đó có Pháp; hỗ trợ hiệp hội tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại giao thương với nhà nhập khẩu khối EU. “Chúng tôi đang xây dựng đề án xúc tiến thương mại, tổ chức hội nghị ngành điều quốc tế tại Việt Nam năm 2023 và tổ chức đoàn xúc tiến thương mại sang các thị trường khác, hy vọng nhận được sự hỗ trợ của Bộ Công Thương và Thương vụ Việt Nam tại các thị trường”- ông Đặng Hoàng Giang thông tin.