Giá thấp hơn và lượng hàng dự trữ dồi dào đã giúp quốc gia này trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu hàng đầu trên toàn cầu trong thập kỷ qua, gần đây chiếm gần 40% tổng lượng hàng hóa. Các quốc gia châu Phi như Benin và Senegal nằm trong số những nhà nhập khẩu hàng đầu. Chính phủ Ấn Độ đã nhiều lần thắt chặt các hạn chế vận chuyển nhằm kiềm chế sự tăng giá trong nước và bảo vệ người tiêu dùng.

Chính phủ Ấn Độ đã nhiều lần thắt chặt các hạn chế vận chuyển nhằm kiềm chế sự tăng giá trong nước và bảo vệ người tiêu dùng. Ảnh minh họa.

Chuyên gia Sonal Varma, Nhà kinh tế trưởng khu vực Ấn Độ và châu Á tại Nomura Holdings Inc., cho biết: chừng nào giá gạo trong nước còn phải đối mặt với áp lực tăng cao thì các hạn chế của Ấn Độ có thể sẽ tiếp tục được duy trì, ngay cả sau các cuộc bầu cử thì những biện pháp này có thể sẽ được gia hạn. Nước này đã áp đặt thuế xuất khẩu và mức giá tối thiểu, trong khi các loại gạo trắng tấm và non-basmati không thể xuất khẩu được. Giá đã tăng lên mức cao nhất trong 15 năm vào tháng 8 do người mua từ các quốc gia nhập khẩu dễ bị tổn thương nhất đã hạn chế mua hàng.

Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc, vào tháng 10, giá gạo vẫn cao hơn 24% so với một năm trước. B.V. Krishna Rao, Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo, đại diện cho các chủ hàng của nước này, cho biết chính phủ có thể sẽ giữ nguyên các hạn chế xuất khẩu cho đến cuộc bỏ phiếu vào năm tới.

Sự xuất hiện của El Niño, thường làm héo cây trồng trên khắp châu Á, có thể thắt chặt hơn nữa thị trường gạo toàn cầu, vào thời điểm tồn kho thế giới đang hướng tới mức giảm thứ ba liên tiếp hàng năm. Chính phủ Thái Lan cho biết, sản lượng lúa của nước xuất khẩu số 2 thế giới có thể giảm 6% trong năm 2023-2024 do thời tiết khô hạn.

Joseph Glauber, thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu chính sách lương thực quốc tế ở Washington, cho biết, gạo rất khó khăn vì không có nhiều nhà cung cấp khác. Và Ấn Độ để lại “một lỗ hổng lớn cần lấp đầy”. Vấn đề còn phức tạp hơn nữa, nỗi lo lắng về mùa màng trong nước đang khiến các nhà hoạch định chính sách phải thận trọng hơn. Theo ước tính của Bộ Nông nghiệp, vụ thu hoạch gieo hạt theo mùa có thể giảm gần 4% so với một năm trước do mưa rải rác. Lượng mưa tích lũy trong thời kỳ gió mùa từ tháng 6 đến tháng 9 ở mức yếu nhất trong 5 năm.

Đảm bảo nguồn cung có sẵn để hỗ trợ chương trình thực phẩm miễn phí của đất nước, mang lại lợi ích cho hơn 800 triệu người, là ưu tiên hàng đầu của chính phủ. Việc phát lương thực trở nên quan trọng hơn khi chi phí thực phẩm tiếp tục tăng. Theo số liệu của Bộ Thực phẩm, giá bán lẻ gạo ở New Delhi tăng 18% so với một năm trước, trong khi lúa mì đắt hơn 11%. Bộ lương thực và thương mại cho biết, chính phủ đang liên tục theo dõi giá lương thực và đưa ra quyết định phù hợp về xuất khẩu vào đúng thời điểm, lưu ý đến lợi ích của người tiêu dùng cũng như của nông dân.

Chính sách của nước này cuối cùng có thể mang lại lợi ích cho người tiêu dùng đang thiếu tiền mặt ở quốc gia đông dân nhất thế giới - nhưng điều tương tự không đúng với những nhóm dân cư dễ bị tổn thương ở những nơi khác ở châu Phi và châu Á, nơi hàng tỷ người phụ thuộc vào nguồn cung gạo dồi dào trên toàn cầu. Lạm phát gạo ở Philippines đã tăng lên mức cao nhất trong 14 năm vào tháng 9, ngay cả sau khi tổng thống ra lệnh hạn chế chi phí. Tại Indonesia, chính phủ đang tăng cường nhập khẩu để hạ giá trước cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2024.

Ở Tây Phi, người Nigeria nằm trong số những người bị ảnh hưởng bởi chi phí gia tăng. Gạo, nguyên liệu chính để làm món jollof, món ăn phổ biến ở nhiều gia đình Nigeria, đã tăng 61% trong tháng 9. Lạm phát lương thực hàng năm tăng nhanh lên 30,6% trong tháng đó khi lạm phát chung tăng 26,7%, tốc độ nhanh nhất kể từ tháng 8/2005.

Về phần mình, ngành gạo Mỹ cho rằng lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ là không cần thiết. Peter Bachmann, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của USA Rice cho biết Ấn Độ hiện có quá đủ lượng dự trữ, trong khi các nhà xuất khẩu của Mỹ và các nhà xuất khẩu lớn khác ở châu Á đang được hưởng lợi trong ngắn hạn khi Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu trong những tháng tới, họ sẽ một lần nữa làm chao đảo đáng kể giá cả thế giới.