Bảo hiểm xã hội tự nguyện là chính sách bảo hiểm của Đảng và Nhà nước mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình. Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc nhóm người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc thì đều được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Theo quy định hiện hành, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng lương hưu hàng tháng khi có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên và đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định. Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025 khi Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 có hiệu lực người lao động đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện tối thiểu 15 năm sẽ được hưởng lương hưu. Đây là một trong những quy định quan trọng được rất nhiều người lao động quan tâm.

Từ ngày 1/7/2025, người lao động đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện tối thiểu 15 năm sẽ được hưởng lương hưu. Ảnh: BHXH Việt Nam

Bảo hiểm Xã hội Việt Nam cho biết, để tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, người tham gia tới cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc tổ chức dịch vụ thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trên địa bàn để đăng ký tham gia và nộp tiền đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Theo đó, người lao động đã có mã số bảo hiểm xã hội chỉ cần cung cấp thông tin mã số bảo hiểm xã hội cho cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc tổ chức dịch vụ. Ngoài ra, có thể đăng ký tham gia và đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện qua Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc Cổng dịch vụ công của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam với các bước như sau:

Bước 1: Đăng ký, đăng nhập Cổng Dịch vụ công quốc gia tại địa chỉ //dichvucong.gov.vn hoặc Cổng Dịch vụ công của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam tại địa chỉ //dichvucong.baohiemxahoi.gov.vn

Bước 2: Lựa chọn dịch vụ Đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Người tham gia thực hiện kê khai đầy đủ, chính xác các trường thông tin theo Mẫu 02-TK trên Cổng Dịch vụ công và chịu trách nhiệm với nội dung kê khai.

Bước 3: Hệ thống phần mềm tự động kiểm tra, đối chiếu thông tin người tham gia kê khai.

Cụ thể: Đối với người tham gia thuộc hộ nghèo hoặc hộ cận nghèo: xác định nơi cư trú (cấp tỉnh, cấp huyện) với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, xác định đối tượng được nhà nước hỗ trợ mức đóng với dữ liệu người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo do cơ quan bảo hiểm xã hội theo dõi và xác định chính xác số tiền phải đóng để người tham gia nộp tiền trực tuyến.

Trường hợp xác định nơi cư trú không đúng hoặc không thuộc đối tượng được nhà nước hỗ trợ mức đóng, phần mềm hiển thị thông báo cho người tham gia biết về địa chỉ cư trú chưa đúng với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hoặc thông tin chưa đúng với danh sách thuộc đối tượng được nhà nước hỗ trợ mức đóng để liên hệ với cơ quan Công an hướng dẫn, cơ quan phê duyệt danh sách người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo hướng dẫn, điều chỉnh, sau đó thực hiện lại bước 2 hoặc có thể đăng ký tham gia tại các tổ chức thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế hoặc tại cơ quan bảo hiểm xã hội.

Đối với người tham gia thuộc đối tượng khác: Phần mềm xác định nơi thường trú (cấp tỉnh, cấp huyện) với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và xác định chính xác số tiền phải đóng để người tham gia nộp tiền trực tuyến.

Trường hợp xác định nơi cư trú không đúng, hệ thống phần mềm hiển thị thông báo cho người tham gia biết về địa chỉ cư trú chưa đúng với cơ sở dữ liệu quốc gia để liên hệ với cơ quan Công an hướng dẫn, điều chỉnh, sau đó thực hiện lại bước 2 hoặc có thể đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện tại các tổ chức thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế hoặc tại cơ quan bảo hiểm xã hội.

Bước 4: Người tham gia chọn thanh toán và thực hiện thanh toán theo hướng dẫn.

Bước 5: Nhận thông báo: Biên lai thu tiền điện tử từ hệ thống ngân hàng/trung gian thanh toán.

Bước 6: Nhận Thông báo thời hạn trả sổ bảo hiểm xã hội.

Bước 7: Nhận sổ bảo hiểm xã hội bản điện tử hoặc sổ bảo hiểm xã hội bản giấy theo phương thức đã đăng ký.

Bên cạnh đó, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam cho biết, Luật Bảo hiểm xã hội hiện hành không quy định về việc đóng bù cho thời gian chưa tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện trước đó. Như vậy không có căn cứ để thực hiện việc đóng bù khoảng thời gian từ năm ngoái đến nay của bạn.

Về mức đóng, Luật Bảo hiểm xã hội quy định mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện bằng 22% mức thu nhập tháng do người lao động lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Theo đó, người lao động có thể lựa chọn mức thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện trong khoảng thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.

Ngoài ra, theo quy định, người lao động vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng chế độ hưu trí và chế độ tử tuất trên cơ sở thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội. Như vậy khi tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc tại doanh nghiệp thì người lao động được cộng nối tiếp với thời gian bạn đã tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện vào quá trình tham gia bảo hiểm xã hội.