Khoảng 61 triệu người dân tham gia mua sắm qua thương mại điện tử

Thương mại điện tử Việt Nam đang trải qua giai đoạn 10 năm phát triển rực rỡ. Từ những ngày khái niệm "thương mại điện tử" còn khá xa lạ với người tiêu dùng; giao diện, hiển thị sản phẩm, dịch vụ, gian hàng còn đơn giản; số lượng nhà bán hàng ứng dụng thương mại điện tử chưa đa dạng và tốn nhiều công sức để có những đơn hàng đầu tiên, giờ đây thương mại điện tử Việt Nam liên tục ghi nhận mức tăng trưởng vượt bậc ở mức 16 - 30%/năm.

Điều này chứng tỏ thương mại điện tử ngày càng khẳng định là cấu phần quan trọng của nền kinh tế số tại Việt Nam. Cùng với đó, thị trường thương mại điện tử tại Việt Nam cũng đã hình thành các hệ thống cung ứng dịch vụ thứ cấp cho thị trường bao gồm: dịch vụ nền tảng công nghệ hỗ trợ giao dịch thương mại điện tử, các dịch vụ marketing, truyền thông tiếp thị trực tuyến, dịch vụ chuyển phát,... Sự kết nối và chia sẻ của các hệ thống cung ứng dịch vụ này ngày càng giúp tối ưu quy trình liên kết giữa nhà sản xuất với người tiêu dùng.

Dự kiến, quy mô thương mại điện tử Việt Nam sẽ chiếm khoảng 20 tỷ đô, chiếm 7% tổng bán lẻ toàn Việt Nam.

Theo Bộ Công Thương, trong năm 2023, thương mại điện tử tiếp tục là một trong những điểm sáng trong phát triển kinh tế số của Việt Nam, tạo động lực phát triển kinh tế và dẫn dắt chuyển đổi số trong doanh nghiệp.

Bà Nguyễn Thị Minh Huyền – Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, kinh tế Việt Nam vẫn tiếp tục tăng trưởng phục hồi và thương mại điện tử tiếp tục là phương thức mua bán hiện đại được doanh nghiệp và người tiêu dùng lựa chọn. Năm 2023, quy mô thị trường thương mại điện tử bán lẻ Việt Nam dự kiến đạt 20,5 tỷ USD, tăng khoảng 4 tỷ USD (tương đương 25%) so với năm 2022. Tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử của Việt Nam được xếp vào nhóm 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới (tính đến tháng 12/2023 theo Statista). Có khoảng 61 triệu người dân tham gia mua sắm qua thương mại điện tử, đưa giá trị mua sắm trung bình của mỗi người dân đạt 300 USD/người/năm.

Một minh chứng rõ nét cho thấy, với sự ra đời tích cực của các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki, Tiktok Shop, sendo… đã đóng góp nhiều cho sự phát triển bứt phá của thương mại điện tử, đặc biệt là thúc đẩy thương mại điện tử xuyên biên giới tăng trưởng một cách mạnh mẽ.

Theo báo cáo toàn cảnh thị trường sàn bán lẻ trực tuyến năm 2023 của Metric (nền tảng số liệu E-commerce) cho thấy, tổng doanh thu 5 sàn thương mại điện tử lớn nhất tại Việt Nam (Shopee, Lazada, Tiki, Sendo, Tiktok Shop) năm 2023 cho thấy, 2,2 tỷ đơn vị sản phẩm được giao thành công trên 5 sàn, tăng 52,3% so với năm trước, đây là mức tăng trưởng mạnh nhất trong 3 năm trở lại đây.

Tăng trưởng của thương mại điện tử nhiều năm qua cho thấy, xu hướng tiêu dùng đã có sự thay đổi, khả năng tiếp cận và ứng dụng công nghệ thông tin của người tiêu dùng ngày càng cao hơn. Điều này cho thấy thói quen mua sắm của người tiêu dùng Việt Nam đã có sự chuyển dịch lớn, theo cùng với xu hướng thế giới.

Đặc biệt, mua sắm online đã dần trở thành thói quen của người tiêu dùng. Từ nhu cầu ngày càng tăng của người dùng, các shop mở bán trên các sàn cũng tăng nhanh.

Mua sắm online đã dần trở thành thói quen của người tiêu dùng.

Theo Metric hiện có 637.273 shop bán hàng trên 5 sàn thương mại điện tử Shopee, Lazada, Tiki, Sendo. Trong đó, những ngành hàng đứng đầu về doanh thu cũng như sản lượng bán là Làm đẹp, Nhà cửa – Đời sống và Thời trang nữ. Đây là những ngành hàng chiếm ưu thế lớn với tốc độ tiêu dùng nhanh, khả năng lưu kho, vận chuyển dễ dàng.

Đặc biệt, năm 2023 với sự phát triển mạnh mẽ của những hình thức mua sắm mới điển hình là xu hướng livestream và bán hàng đa kênh đã đem lại doanh thu khổng lồ cho những nhà bán hàng thương mại điện tử chuyên nghiệp.

Giải pháp đưa thương mại điện tử bứt phá trong năm 2024

Theo Bộ Công Thương, bên cạnh những kết quả tích cực, thương mại điện tử cũng đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như: đảm bảo nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa; đảm bảo an toàn, an ninh thông tin cá nhân; hạ tầng logistics thương mại điện tử còn chưa đáp ứng kịp tốc độ tăng trưởng của thị trường; niềm tin của người tiêu dùng trong giao dịch trực tuyến,...

Mặc dù đứng trước nhiều khó khăn còn ở phía trước, song, với tiềm năng và tiếp đà phát triển của thương mại điện tử, các chuyên gia đã đưa ra những nhận định và đánh giá khả quan về thị trường thương mại điện tử trong năm tới. Theo đó, dự báo trong năm 2024, doanh thu trên các sàn bán lẻ trực tuyến tiếp tục sẽ tiếp tục tăng mạnh.

"Năm 2024 thương mại điện tử dự kiến tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng 18 - 20%/năm. Thương mại điện tử sẽ tiếp tục được giới trẻ và người tiêu dùng ưu tiên lựa chọn là phương thức mua sắm hiện đại và tiện lợi" - bà Nguyễn Thị Minh Huyền cho hay.

Để thương mại điện tử phát triển bứt phá hơn nữa trong năm 2024 và những năm tiếp theo, các chuyên gia cho rằng, cần sự chung tay của các bộ ngành đưa ra nhiều chiến lược và giải pháp tổng thể nhằm thúc đẩy thương mại điện tử phát triển hướng đến các mục tiêu như bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; tăng cường liên kết vùng; phát triển xanh và bền vững; thu hẹp khoảng cách giữa các địa phương và vùng miền thông qua các nền tảng số.

Chia sẻ về giải pháp, bà Nguyễn Thị Minh Huyền cho biết, với định hướng thúc đẩy phát triển thương mại tử bền vững, phát triển xanh, thu hẹp khoảng cách giữa các vùng miền và thúc đẩy xuất khẩu thương mại điện tử qua biên giới, Cục Thương mại điện tử và kinh tế số sẽ triển khai đồng bộ một loạt các nhóm giải pháp.

Bà Nguyễn Thị Minh Huyền - Phó cục trưởng Cục Thương mại điện tử và kinh tế số

Thứ nhất, khuyến khích các doanh nghiệp thương mại điện tử tối ưu hóa phương vận chuyển và sử dụng các sản phẩm bao gói, tái chế, thân thiện với môi trường.

Thứ hai, Cục thương mại điện tử và kinh tế số Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai chuỗi các sự kiện quy mô vùng và quy mô quốc gia như sự kiện liên kết vùng trong thương mại điện tử và tuần lễ mua sắm Việt Nam Online Friday.

Thứ ba, Cục Thương mại điện tử và kinh tế số cũng sẽ thúc đẩy sự kiện chuyển đổi số ngành Công Thương thành một sự kiện có quy mô và vai trò thúc đẩy các doanh nghiệp trong ngành Công Thương đẩy mạnh chuyển đổi số.

Thứ tư, Cục sẽ triển khai những nhóm giải pháp ứng dụng công nghệ 4.0 để tối ưu hóa các nguồn lực của doanh nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi số của doanh doanh nghiệp và ứng dụng thương mại điện tử trong doanh nghiệp.

Cuối cùng, Cục sẽ phối hợp với sở Công Thương các địa phương, Ủy ban nhân dân các địa phương rà soát kế hoạch phát triển thương mại điện tử quốc gia và dự thảo trình Thủ tướng Chính phủ ban hành kế hoạch phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026-2031.