Những ngày cuối tháng 8, lòng hồ thủy lợi Kẻ Gỗ xã Cẩm Mỹ, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh, mực nước xuống thấp khiến nhiều vị trí trên lòng hồ cạn trơ đáy. Nắng hạn kéo dài, cùng việc vận hành tưới tiêu liên tục khiến hồ Kẻ Gỗ có sức chứa 345 triệu m³ nay chỉ còn trên dưới 45 triệu m³, ảnh hưởng lớn hoạt động tưới tiêu cho vùng hạ du.

Những ốc đảo trong lòng hồ trở nên rộng lớn hơn khi nước rút xuống thấp. Vào mùa hè, mực nước trong hồ Kẻ Gỗ thường bị xuống thấp nhưng không khô cạn như năm nay

Hồ Kẻ Gỗ là hồ nước nhân tạo tại xã Cẩm Mỹ, huyện Cẩm Xuyên, hình thành từ việc xây dựng đập ngăn trên lưu vực của sông Rào Cái. Hồ được khởi công xây dựng từ năm 1976, đến năm 1983 thì toàn bộ hệ thống được đưa vào sử dụng. Nhiệm vụ của hồ là tưới cho 21.136 ha đất canh tác của huyện Cẩm Xuyên, huyện Thạch Hà và TP. Hà Tĩnh, chống lũ quét, chống xói mòn cho vùng hạ du; cung cấp nước tưới phục vụ công nghiệp và sinh hoạt trong vùng với lưu lượng 1,6m³/s; phát điện công suất lắp máy 2,3 MW.

Công trình này được Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh giao cho Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh quản lý, vận hành và khai thác.

Hồ Kẻ Gỗ ra đời còn góp phần quan trọng cải tạo môi trường sinh thái, cảnh quan thiên nhiên của cả một vùng rộng lớn, đã trở thành một khu bảo tồn thiên nhiên có giá trị, một điểm du lịch sinh thái lý thú. Đây là điều kiện lý tưởng để thu hút đầu tư phát triển du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm…

Thời tiết nắng hạn kéo dài, không có mưa là nguyên nhân khiến nước trong hồ Kẻ Gỗ xuống thấp. Hồ có dung tích gần 400 triệu mét khối nhưng hiện tại chỉ còn 45 triệu mét khối

Tuy nhiên, theo đơn vị quản lý, hồ Kẻ Gỗ đã trải qua quá trình khai thác, vận hành trên 40 năm. Hiện nay, nhiều mạng mục công trình đầu mối của hồ đã bị xuống cấp, hư hỏng, ảnh hưởng đến quá trình vận hành cũng như tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn công trình, dân sinh và các cơ sở hạ tầng vùng hạ du.

Đáng chú ý, nhiều tháng qua do hạn hán kéo dài khiến mực nước trong hồ thủy lợi này bị ảnh hưởng nặng nề. Theo ghi nhận của phóng viên, mực nước ở đại công trình thủy lợi hồ Kẻ Gỗ đang xuống rất thấp, chưa có dấu hiệu dừng lại.

Theo ông Trần Mạnh Cường - Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh là đơn vị quản lý, vận hành, khai thác hồ Kẻ Gỗ, mực nước tại hồ hiện chỉ ở quanh mức 45 triệu/345 triệu m³, tức chỉ gần 1/8 tổng mực nước theo thiết kế. “Mực nước của hồ chứa đã xuống rất thấp so với mức kỷ lục cùng thời điểm năm 2016 (14 triệu/345 triệu m³). Với mực nước hiện nay, hồ Kẻ Gỗ chỉ còn phục vụ hoạt động tưới tiêu được một thời gian ngắn của vụ hè thu. Mức vận hành cũng chỉ đạt 10m³/giây và buộc phải dừng tưới tiêu để chờ mưa. Nguyên nhân chủ yếu dẫn tới tình trạng trên là do hạn hán kéo dài, lượng mưa rất thấp từ đầu năm.

Nếu tháng 10 và 11, lượng mưa không được bổ sung để tăng dung tích nguồn nước thì hồ Kẻ Gỗ sẽ thiếu nước trầm trọng, khó đáp ứng nhu cầu nước tưới cho vùng hạ du”, ông Cường cho hay.

Những hình ảnh hồ Kẻ Gỗ cạn nước mà Vuasanca ghi lại những ngày qua:

Xã Cẩm Mỹ, huyện Cẩm Xuyên vốn được coi là một địa điểm du lịch nên thơ, hấp dẫn gắn với lòng hồ thủy lợi Kẻ Gỗ. Hồ có chiều dài 29km, diện tích lưu vực 223km2, diện tích lòng hồ hơn 30km2, dung tích trữ 345 triệu m3, gồm 1 đập chính và 3 đập phụ. Đập tạo hồ bằng đất đồng cao 37,4m, dài 970m

Các năm trước mực nước hồ cũng giảm xuống dưới 100 triệu m3 song không xuống thấp như hiện nay. Nắng hạn kéo dài và ít mưa khiến mực nước trong hồ còn giảm trong thời gian tới

Nước hồ xuống thấp cũng để lộ những mảng bê tông tại vị trí mái taluy dưới chân đập bị xói mòn, hở hàm ếch

Đơn vị quản lý phải đánh dấu thủ công để theo dõi mực nước giảm. Hiện mực nước tại hồ còn quanh mức 17m

Nhiều khu vực trong lòng hồ Kẻ Gỗ cạn trơ đáy, gây khó khăn cho việc vận hành tưới tiêu

Tại khu vực nhà tháp thượng lưu, cống vận hành hồ Kẻ Gỗ cạn trơ đáy, nhiều tàu thuyền mắc cạn

Xác cá xuất hiện lác đác trong lòng hồ

Theo số liệu từ Chi cục Thủy lợi Hà Tĩnh (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), do không có mưa, nắng nóng kéo dài khiến mực nước ở hơn 50% số hồ đập trên địa bàn giảm mạnh, đe dọa đến nguồn nước tưới cho sản xuất nông nghiệp như hồ Kẻ Gỗ 45 triệu/345 triệu m³, hồ Sông Rác 16,7 triệu/124 triệu m³, hồ Ngàn Trươi 246 triệu/775 triệu m³… Ngành chuyên môn nhận định nếu tình trạng này kéo dài, tới đây, một số công trình ở địa phương này sẽ bị... tê liệt do cạn nguồn nước.