Sáng ngày 4/1, Ủy ban Dân tộc đã tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác dân tộc năm 2022; sơ kết 1 năm thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2023, giai đoạn I: từ năm 2021 - 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2023.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh phát biểu tại điểm đầu cầu chính ở Hà Nội

Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết, hội nghị được tổ chức trong bối cảnh Chính phủ vừa tổ chức Hội nghị trực tuyến của Chính phủ với địa phương tổng kết công tác năm 2022 và triển khai kết luận của Trung ương, Nghị quyết của Quốc hội khóa XV về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023. Báo cáo của Chính phủ nêu rõ năm 2022, tình hình thế giới biến động nhanh chóng, phức tạp, khó lường, nhiều vấn đề chưa có tiền lệ, khó khăn hơn so với dự báo. Đời sống của người dân, trong đó có người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi bị ảnh hưởng nặng nề.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã cùng các cấp, ngành, địa phương triển khai quyết liệt, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp đề ra trên tất cả lĩnh vực. Trong những kết quả chung, công tác dân tộc, chính sách dân tộc tiếp tục được Đảng, Nhà nước quan tâm sâu sát; các bộ, ngành Trung ương, địa phương tích cực phối hợp, tổ chức thực hiện góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Đáng chú ý, năm 2022 là năm đầu tiên tổ chức triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021- 2030, giai đoạn I: từ 2021 - 2025. Theo đó, các địa phương đã triển khai đồng bộ. Trong năm 2022, Ủy ban Dân tộc đã cùng 15 bộ, ngành được giao nhiệm vụ thực hiện các dự án, tiểu dự án của Chương trình Mục tiêu quốc gia đã hoàn thành 32/33 văn bản hướng dẫn; 60 văn bản trao đổi, quy trình… đây là cơ sở pháp lý để các địa phương triển khai có hiệu quả chương trình.

Báo cáo của Ủy ban Dân tộc về kết quả thực hiện các chương trình, chính sách dân tộc năm 2022, cho thấy: Tính đến cuối năm 2022, cả nước có 3.434 xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn 53 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, bao gồm: 1.673 xã khu vực I, 210 xã khu vực II và 1.551 xã khu vực III.

Từ năm 2021, hầu hết các chính sách dân tộc được tích hợp vào Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Một số chính sách còn hiệu lực vẫn tiếp tục được triển khai thực hiện.

Tổng hợp báo cáo của 53 tỉnh vùng dân tộc thiểu số và miền núi và Ủy ban Dân tộc, việc thực hiện các chương trình, chính sách dân tộc năm 2022 đã đạt được một số kết quả chủ yếu, như: Rà soát, hoàn thiện đề xuất phương án phân bổ vốn sự nghiệp ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025; phối hợp với các bộ, ngành hoàn thiện phương án phân bổ vốn đầu tư phát triển còn lại chưa phân bổ. Thực hiện các công điện của Thủ tướng Chính phủ về việc đôn đốc triển khai thực hiện quyết liệt, hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia…

Bên cạnh những thuận lợi, việc thực hiện công tác dân tộc và chính sách dân tộc năm 2022 tại các địa phương cũng gặp không ít khó khăn, do tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp trong năm 2021; những tháng đầu năm 2022 và ảnh hưởng của thời tiết, thiên tai đã tác động rất lớn đến việc thực hiện các chính sách dân tộc, chăm lo đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Một số chính sách không có định mức kinh phí, định mức hỗ trợ (hỗ trợ đất ở, nhà ở, đất sản xuất...) nên không có cơ sở pháp lý để triển khai thực hiện. Một số bộ, ngành chậm ban hành văn bản hướng dẫn hoặc hướng dẫn đã ban hành có một số nội dung chưa cụ thể, khó thực hiện, vì vậy các địa phương rất lúng túng trong công tác triển khai thực hiện; khó khăn trong việc thực hiện chế độ, chính sách tại các xã, thôn đặc biệt khó khăn vùng dân tộc thiểu số và miền núi…

Trên cơ sở kết quả đạt được trong năm 2022, Ủy ban Dân tộc tập trung chỉ đạo, điều hành thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2023, đó là: Tiếp tục triển khai thực hiện tốt các chỉ thị, nghị quyết, kết luận của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; các văn bản chỉ đạo, điều hành của Thủ tướng Chính phủ có liên quan đến công tác dân tộc.

Tổ chức thực hiện tốt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021 - 2025, định kỳ báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện chương trình.

Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện và ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện chương trình; chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương tổ chức thực hiện chương trình đúng tiến độ, hiệu quả.

Tập trung xây dựng các đề án, chính sách dân tộc trong trong Chương trình công tác của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ năm 2023 (gồm 7 đề án, chính sách).

Tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế các chương trình, chính sách dân tộc để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của chính sách giai đoạn 2021- 2025. Tăng cường công tác theo dõi, nắm tình hình trên địa bàn vùng dân tộc thiểu số và miền núi, kịp thời cung cấp thông tin, báo cáo về công tác dân tộc, chính sách dân tộc, đặc biệt là các điểm nóng về an ninh trật tự, tình hình thiên tai, dịch bệnh, môi trường.... kiến nghị của cử tri liên quan đến việc thực hiện công tác dân tộc và chính sách dân tộc