Muốn cạnh tranh phải nâng cao năng lực

Công ty TNHH In và Bao bì Châu Thái Sơn (Khu Công nghiệp Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh) là một trong những doanh nghiệp Việt Nam hiếm hoi là nhà cung ứng (vendor) cấp 1 của Samsung. Đại diện công ty cho biết, ngay từ khi thành lập công ty, chúng tôi đã có sự chuẩn bị về con người, nhà xưởng và các điều kiện làm việc của người lao động để đáp ứng các yêu cầu của Samsung.

Hoạt động sản xuất tại Công ty TNHH In và Bao bì Châu Thái Sơn

“Chúng tôi đã đầu tư gần 200 tỷ đồng để cải tạo nhà xưởng, đầu tư máy móc. Cứ 3 tháng, Samsung lại đến đánh giá một lần, nếu phát hiện lỗi sẽ không giữ được ví trí vendor cấp 1” - đại diện Công ty TNHH In và Bao bì Châu Thái Sơn cho hay, đồng thời chia sẻ, để đáp ứng được các tiêu chuẩn của Samsung là việc cực kỳ khó với bất cứ một doanh nghiệp Việt Nam nào.

Bởi tiêu chuẩn của Samsung là tiêu chuẩn toàn cầu nên rất cao. Do đó, việc đảm bảo các yêu cầu về sản phẩm cho Samsung đồng nghĩa với việc đáp ứng được yêu cầu của châu Âu và Hoa Kỳ. Cụ thể, đó là các yêu cầu về vấn đề môi trường sản phẩm, đảm bảo không có dư lượng hóa chất gây hại trong sản phẩm bao bì; môi trường lao động; chấp hành các quy định của luật pháp Việt Nam. Đặc biệt, các vấn đề về mặt kỹ thuật, tiến độ giao hàng, duy trì ổn định chất lượng sản phẩm.

Tuy nhiên, đại diện Công ty TNHH In và Bao bì Châu Thái Sơn cho rằng, để thúc đẩy ngành công nghiệp hỗ trợ (CNHT) phát triển, đặc biệt sự tham gia của các doanh nghiệp địa phương, yêu cầu cấp thiết hiện nay là phải có trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp, với vai trò kết nối giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài để tham gia vào chuỗi cung ứng của họ.

"Mặc dù hiện tại tiềm năng của các doanh nghiệp hoạt động trong ngành CNHT trong nước rất lớn nhưng đa số các doanh nghiệp đều gặp khó khăn trong việc tiếp cận. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh hỗ trợ cho các doanh nghiệp mới thành lập về giá thuê đất, miễn giảm thuế nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho doanh nghiệp phát triển…" - đại diện Công ty TNHH In và Bao bì Châu Thái Sơn chia sẻ thêm.

Từ kinh nghiệm cung ứng phụ tùng, dịch vụ kỹ thuật cho các tập đoàn nước ngoài, ông Lê Nguyên Anh Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Loriot nhận định, muốn cung ứng sản phẩm cho doanh nghiệp FDI buộc sản phẩm phải có chất lượng, thời gian giao hàng đảm bảo và giá thành tốt, do đó việc đầu tư dây chuyền công nghệ hiện đại rất quan trọng.

Đặc biệt, xu hướng linh kiện ngày càng nhỏ và không được phép có lỗi, do đó máy móc làm ra các linh kiện này phải tiên tiến, dây chuyền sản xuất phải tự động hóa cao. Có như vậy, chúng ta mới mong đánh bật được các đối thủ phụ trợ từ nước ngoài vào cùng với doanh nghiệp FDI. “Chưa kể, các nước như Thái Lan, Philippines, Trung Quốc đã đi trước chúng ta trong sản xuất sản phẩm phụ trợ. Với lợi thế của người đi trước, họ có thể sản xuất hàng loạt, quy mô lớn, với giá thành rẻ. Nếu mình không gì nổi trội hơn mình sẽ thua” - ông Lê Nguyên Anh Tuấn nêu.

Giải cơn “khát vốn” cho doanh nghiệp

Theo ông Nguyễn Kim Hùng - Phó Viện trưởng Viện Khoa học Quản trị doanh nghiệp nhỏ và vừa (SISME), các doanh nghiệp CNHT chủ yếu là doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa nhưng đòi hỏi vốn lớn cho đầu tư máy móc, thiết bị, nhà xưởng, công nghệ, vật liệu và nhân lực kỹ thuật trình độ cao. Chưa kể, sản xuất CNHT tạo ra các bán thành phẩm phụ thuộc hầu hết vào khách hàng là nhà sản xuất các sản phẩm cuối cùng, do vậy, CNHT khó có được các chiến lược thị trường rõ ràng như đối với sản xuất hàng hóa thông thường.

Hiện tại, do những đặc thù của sản xuất CNHT cũng như xuất phát điểm thấp của doanh nghiệp nhỏ và vừa nước ta như không có đủ tài sản để thế chấp vay vốn, báo cáo tài chính không khả thi do đầu tư ban đầu quá lớn, hồ sơ vay vốn khó thuyết phục cơ quan tín dụng… nên các doanh nghiệp CNHT rất khó khăn trong tiếp cận các nguồn vốn tín dụng. "Đây là một trong những rào cản chính khiến cho doanh nghiệp CNHT khó khăn trong việc đầu tư sản xuất, dẫn tới việc các sản phẩm của doanh nghiệp trong nước khó tham gia vào chuỗi sản xuất toàn cầu" - ông Nguyễn Kim Hùng nói.

Thậm chí, do ít vốn lại khó tiếp cận với nguồn tín dụng từ ngân hàng nên nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa đã phá sản trong những năm đầu hoạt động. Theo thống kê cho thấy, cứ trong 100% nguyên nhân dẫn đến giải thể hoặc ngừng hoạt động của doanh nghiệp thì chiếm đến 49% là do quản trị tài chính và vốn.

Để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó có doanh nghiệp CNHT, cần đẩy mạnh việc thực thi Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa như chủ động phổ biến, hướng dẫn các nội dung của Luật để sớm đưa các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa vào cuộc sống gắn với việc giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị liên quan; ưu tiên bố trí nguồn lực, đẩy mạnh triển khai hiệu quả các nội dung, chương trình, đề án hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính.

Ngoài ra, trong thời gian tới, Chính phủ, các bộ, ngành tiếp tục đẩy mạnh nguồn kinh phí hỗ trợ về đào tạo kiến thức quản trị tài chính doanh nghiệp; hỗ trợ chuyển đổi công nghệ, số hóa các hoạt động của doanh nghiệp; đẩy mạnh hoạt động đào tạo online để các doanh nghiệp ở các địa phương, khu vực vùng sâu, vùng xa cũng có thể tham gia và nâng cao năng lực của mình.

Ông Mạc Quốc Anh - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội (HANOISME) cũng cho rằng, ngành CNHT Việt Nam hiện nay quy tụ khá nhiều các doanh nghiệp vừa và nhỏ và đa số các doanh nghiệp thiếu các máy móc, công nghệ đủ điều kiện để sản xuất các sản phẩm mà các tập đoàn lớn quốc tế đang có mặt tại Việt Nam yêu cầu. Vì vậy, rất cần những giải pháp về nguồn vốn, tài chính ưu đãi, hạ tầng và mặt bằng nhà xưởng để giúp họ tăng cường đầu tư vào sản xuất và công nghệ. Đồng thời, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và định hướng tìm kiếm thị trường cũng như đầu ra cho sản phẩm.