Bà Vũ Thị Thu Thủy - Vụ trưởng Vụ Thống kê dân số và Lao động (Tổng cục Thống kê) - cho biết, sự bùng phát của dịch Covid-19 trên toàn cầu không chỉ tạo ra sự khủng hoảng về y tế mà còn là nguyên nhân dẫn đến cuộc khủng hoảng nghiêm trọng đối với kinh tế và thị trường lao động.

Dịch Covid-19 ảnh hưởng đến thu nhập của người lao động

Kết quả điều tra lao động việc làm cho thấy, tình hình lao động việc làm quý I/2020 có nhiều biến động. Các chỉ số lao động việc làm phản ánh sự sụt giảm về cung ứng của thị trường lao động. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động ghi nhận ở mức thấp kỷ lục trong 10 năm, với khoảng 75,4% dân số từ 15 tuổi trở lên, thấp hơn 1,2-1,3% so với quý trước và cùng kỳ các năm.

Xuất hiện tại Việt Nam từ cuối tháng 1/2020, đến nay, dịch Covid-19 đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc làm của người lao động. Ước tính quý I/2020, cả nước có khoảng 973,8 nghìn lao động bị ảnh hưởng. Trong đó, khoảng 523.000 người tạm thời không tham gia lực lượng lao động, hơn 403.000 lao động bị thiếu việc và hơn 47.000 người tạm nghỉ vì bị giãn việc, ngừng sản xuất. Bên cạnh đó, tỷ lệ thất nghiệp cũng tăng lên, tỷ lệ thiếu việc làm của lao động trong độ tuổi từ 15 cũng ở mức cao nhất trong 5 năm qua. Trong đó, tỷ lệ thất nghiệp trong quý I/2020 là 2,22%, tăng 0,07% so với quý trước và 0,05% so với cùng kỳ năm trước. Ngoài ra, tốc độ tăng thu nhập của người lao động so với cùng kỳ chưa bằng một nửa của cùng kỳ năm trước đó.

Cũng theo khảo sát của Tổng cục Thống kê, có khoảng 84,8% doanh nghiệp được khảo sát cho biết gặp khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19; doanh nghiệp quy mô lớn và quy mô vừa chịu tổn thương nhiều hơn so với các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và siêu nhỏ với hơn 90% doanh nghiệp lớn và vừa tự đánh giá là gặp khó khăn trong 4 tháng đầu năm 2020. Gần 67% doanh nghiệp đã thực hiện ít nhất một trong bốn giải pháp về lao động để ứng phó với tác động của dịch Covid-19 bao gồm: Cắt giảm lao động, cho lao động giãn việc/nghỉ luân phiên, cho lao động nghỉ việc không lương, giảm lương người lao động; trong đó, cho lao động giãn việc/nghỉ luân phiên là giải pháp được áp dụng phổ biến nhất (gần 34% doanh nghiệp thực hiện) và trên 25% doanh nghiệp thực hiện cắt giảm lao động.

Bên cạnh những tác động tiêu cực tới người lao động, 5,3% số doanh nghiệp bị ảnh hưởng cũng cho biết, đã tranh thủ thời gian ảnh hưởng của dịch Covid-19 để đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, tay nghề cho người lao động. “Đây là phản ứng chủ động, tích cực và đang ghi nhận của doanh nghiệp, nhằm thích ứng với bối cảnh mới, chung tay cùng Chính phủ và người lao động từng bước vượt qua thách thức của dịch bệnh” - ông Phạm Quang Vinh - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê - đánh giá.

Thời gian tới, tác động của dịch bệnh đến tình hình sản xuất, kinh doanh và người lao động vẫn có thể sẽ còn tiếp diễn và có nhiều khó khăn. Do vậy, theo Tổng cục Thống kê, việc triển khai thực hiện hiệu quả các gói hỗ trợ của Chính phủ cho doanh nghiệp và người lao động là cấp thiết.