Trong chuyến thăm làng gốm Giang Cao, Bát Tràng, Hà Nội lần này, chúng tôi có dịp gặp gỡ nghệ nhân Nguyễn Quý Sơn, người tiên phong trong việc nghiên cứu, sản xuất dòng tranh gốm mosaic từ gốm Bát Tràng, đem nó ứng dụng vào các tác phẩm gốm sứ của mình.

Tranh ghép gốm là một loại hình sản phẩm độc đáo, kỳ công

Đối với nghệ nhân Nguyễn Quý Sơn, mỗi sản phẩm gốm ra đời là nhờ sự giao thoa của đất, nước và lửa, nhưng nhờ khối óc sáng tạo và bàn tay tài hoa của người nghệ nhân, những nắm đất thô sơ tưởng chừng vô tri vô giác ấy sẽ trở thành những bức tranh ghép gốm độc đáo, có ngôn ngữ và chạm được đến trái tim con người. Mỗi một bức tranh ghép gốm là hàng ngàn mảnh gốm nhỏ nhiều sắc màu, qua bàn tay tỉ mỉ của người thợ, được ghép lại cạnh nhau theo một chủ ý nhất định và hình thành nên những tác phẩm nghệ thuật độc đáo, bền bỉ với thời gian.

Mỗi một bức tranh gốm được ghép nên bởi hàng ngàn mảnh gốm nhỏ

Theo nghệ nhân Nguyễn Quý Sơn, một bức tranh có thể có từ vài trăm đến vài chục nghìn mảnh gốm ghép thủ công tùy theo độ phức tạp của bản thiết kế. Khi trải qua nhiệt độ khoảng 1.200 độ C để hoàn thiện, một tác phẩm sẽ có rất nhiều màu sắc từ vài chục đến vài trăm màu men khác nhau. Không có mảnh gốm nào giống nhau hoàn toàn về hình dạng và màu sắc, trải qua những lượt men và tất cả các viên gốm sau khi ghép chung với nhau, làm nên một vũ điệu gốm đầy sắc màu. Khi thành phẩm, tranh gốm mosaic có thể ứng dụng rộng rãi vào các công trình hiện đại hay cổ kính, từ việc trang trí nội thất, trang trí phòng khách, dùng làm gạch ốp bể bơi, gạch mosaic gốm lát nền, ốp tường…

Tranh gốm mosaic không hạn chế về không gian, đối tượng sáng tạo

Những sản phẩm sáng tạo được làm dựa trên chất liệu gốm sứ truyền thống nên các sản phẩm tranh gốm mosaic sản xuất ra không chỉ thu hút khách hàng trong nước mà cả khách nước ngoài yêu thích, sử dụng. Chính những điều này đã thôi thúc đam mê sáng tạo trong con người nghệ nhân, ông đã lên ý tưởng thiết kế và thi công ngôi nhà Nhà gốm Quang Minh (Cụm làng nghề tập trung xã Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội), lấy nghệ thuật mosaic làm chủ đạo. Nhà gốm Quang Minh có diện tích thiết kế lên đến 900m2, được sử dụng toàn bộ gạch trang trí bằng đá và tranh gốm mosaic.

Công trình “Nhà gốm Quang Minh” của nghệ nhân Nguyễn Quý Sơn là công trình nhà ghép gốm mosaic lớn nhất Việt Nam

Trong ngôi nhà này, từng mảnh ghép đều được nghệ nhân Nguyễn Quý Sơn nghiên cứu, mỗi mảnh gốm đều là một bài men riêng, được tính toán kỹ lưỡng, toát lên sự hài hoá, tinh tế của gốm mosaic. Đối với nghệ nhân Nguyễn Quý Sơn, đây là một công trình chứa đựng tâm huyết, là nơi truyền lửa cho nguồn cảm hứng với gốm mosaic độc đáo mà ông theo đuổi.

Tranh ghép gốm có tính ứng dụng cao trong trang trí nội thất cao cấp

Với những giá trị nghệ thuật và những ứng dụng của tranh gốm mosaic vào đời sống, tháng 10/2019 vừa qua, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam - Vietkings chính thức trao bằng xác lập Kỷ lục cho công trình “Nhà gốm Quang Minh” là công trình nhà ghép gốm mosaic lớn nhất Việt Nam.

Mục tiêu của nghệ nhân Nguyễn Quý Sơn là mang nghệ thuật gốm mosaic ứng dụng rộng rãi trong đời sống

Sự tâm huyết cùng bàn tay khéo léo tài hoa của nghệ nhân đã biến những sản phẩm truyền thống của mình trở thành những sản phẩm sáng tạo có thể ứng dụng linh hoạt trong đời sống, đồng thời mang lại ý nghĩa đặc biệt đối với việc phát triển dòng gốm mosaic ở Việt Nam.