Cuba đang đối mặt với cuộc khủng hoảng điện năng nghiêm trọng nhất trong nhiều năm, khi hàng triệu người dân trải qua tình trạng mất điện trên diện rộng kéo dài hai ngày sau khi một trong những nhà máy điện lớn nhất gặp trục trặc.

Vào ngày 19/10, một số khu vực đã được khôi phục điện, tuy nhiên, chưa có thời gian cụ thể cho việc khôi phục hoàn toàn trên toàn quốc. Trước tình hình khẩn cấp, Chủ tịch Cuba, ông Miguel Díaz-Canel, đã cam kết trên mạng xã hội X rằng, chính quyền sẽ làm việc không ngừng nghỉ cho đến khi tình trạng được khắc phục hoàn toàn.

Người dân Cuba ăn bên ngoài nhà để tránh cái nóng trong vụ mất điện diện rộng sau khi một nhà máy điện lớn bị hỏng, ngày 19/10/2024. Ảnh: AP

Sự cố này bắt nguồn từ việc Nhà máy Nhiệt điện Antonio Guiteras tại tỉnh Matanzas gặp vấn đề kỹ thuật nghiêm trọng. Đây là một trong những nhà máy điện chủ chốt của Cuba, cung cấp phần lớn năng lượng cho đất nước. Lưới điện quốc gia đã không thể duy trì ổn định, khiến cả nước rơi vào cảnh mất điện diện rộng, đặc biệt là vào sáng thứ Sáu, khi nhà máy này ngừng hoạt động. Điều này là hệ quả của việc thiếu hụt nguồn nhiên liệu và kinh phí do các lệnh trừng phạt của Mỹ, khiến việc duy trì và sửa chữa các nhà máy nhiệt điện trở nên khó khăn.

Trước tình trạng này, công ty điện lực quốc gia UNE đã sử dụng công nghệ phát điện phân tán để cung cấp điện tạm thời cho một số khu vực trên đảo, trong khi một nhà máy nhiệt điện chạy bằng khí đốt đã bắt đầu hoạt động trở lại. Cuba phụ thuộc chủ yếu vào các nhà máy nhiệt điện lớn như Antonio Guiteras và một số nhà máy nhỏ khác để vận hành lưới điện quốc gia, sử dụng dầu thô - một nguồn tài nguyên mà nước này phải nhập khẩu một phần do sản lượng nội địa không đủ đáp ứng.

Các lệnh trừng phạt kinh tế từ Mỹ đã khiến Cuba khó khăn hơn trong việc mua nhiên liệu và duy trì các nhà máy điện. Tuy nhiên, nước này đã nỗ lực tìm kiếm sự hỗ trợ từ các đồng minh như Venezuela và Nga để có được nguồn nhiên liệu giá rẻ. Chính quyền Cuba cũng đang triển khai một dự án quy mô lớn nhằm nâng cấp lưới điện quốc gia thông qua việc sử dụng các nguồn năng lượng thay thế, đặc biệt là năng lượng mặt trời. Dự kiến, đến năm 2025, Cuba sẽ xây dựng 31 trung tâm phát điện năng lượng mặt trời, giúp tăng khả năng sản xuất điện từ bức xạ mặt trời lên gấp bảy lần so với hiện nay. Khi hoàn thành, các dự án này sẽ đóng góp thêm 2.000 MW vào hệ thống điện quốc gia.

Ông Rosell Guerra, Cục trưởng Cục Năng lượng Tái tạo thuộc Bộ Năng lượng và Mỏ Cuba, nhấn mạnh rằng, các dự án năng lượng sạch không chỉ giúp Cuba tự chủ về năng lượng mà còn giảm tiêu thụ khoảng 900.000 tấn nhiên liệu mỗi năm. Mục tiêu của Cuba là đạt tỷ lệ 24% năng lượng tái tạo vào năm 2030, qua đó giảm bớt sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng truyền thống như dầu thô và khí đốt.

Cuba đang đẩy mạnh khai thác năng lượng mặt trời. Ảnh: Prensa Latina.

Dù chính phủ đang khẩn trương giải quyết vấn đề, tình hình mất điện kéo dài đã gây ra nhiều khó khăn cho cuộc sống hàng ngày của người dân Cuba. Trong suốt năm 2024, nhiều gia đình đã phải chịu cảnh mất điện kéo dài tới 8 tiếng mỗi ngày và sự cố lần này được đánh giá là tồi tệ nhất trong nhiều năm qua. Các biện pháp khẩn cấp như tạm dừng một số hoạt động không thiết yếu và cắt giảm điện cho các doanh nghiệp nhỏ đã được thực hiện để giảm tải cho lưới điện.

Trong khi Cuba đang nỗ lực khắc phục sự cố, một cảnh báo bão đã được phát ra cho các tỉnh cực đông như Guantanamo, Holguin và Las Tunas khi cơn bão Oscar - cơn bão thứ 10 trong mùa bão Đại Tây Dương năm 2024 - đang hình thành và có thể đe dọa thêm cơ sở hạ tầng năng lượng vốn đã bị tổn thương.