Người Ca Dong huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam có đời sống gắn bó với canh tác nông nghiệp, nguồn nước được xem là mạch nguồn của sự sống. Bởi vậy, lễ cúng máng nước in đậm bản sắc một nghi lễ nông nghiệp lâu đời, thể hiện đời sống tín ngưỡng của tộc người. Cúng máng nước của dân tộc Ca Dong, cũng là để cầu mong mưa thuận gió hòa, dân làng khỏe mạnh, cuộc sống ấm no hạnh phúc.

Cúng máng nước, sự tôn trọng thiên nhiên của người Ca Dong

Chuẩn bị cây nêu và máng nước trong lễ cũng máng nước

Để chuẩn bị cho lễ cúng máng nước, công tác chuẩn bị các vật dụng trước đó một tuần. Già làng phân công cho mỗi người đảm nhận phần việc cụ thể. Người thì chuẩn bị những choé rượu cần ngon nhất, nhóm người tập trung làm cây nêu đẹp nhất; trong khi đó, trai tráng khoẻ mạnh, thì tìm những ống lồ ô to đẹp để làm đường ống dẫn nước từ đầu nguồn về vị trí làm lễ cúng…

Trai tráng khoẻ mạnh, thì tìm những ống lồ ô

Chuẩn bị lễ vật cho lễ cúng máng nước

Lễ vật đã chuẩn bị xong, trong tiếng cồng chiêng rộn ràng, chủ lễ thực hiện các nghi thức cúng với lời khấn gửi đi thông điệp cầu nguyện cho dân làng: Có một mùa màng bội thu, ban phước lành cho người dân làm ăn thuận lợi, đoàn kết; cho dân làng nguồn nước trong lành quanh năm. Sau đó dặn dò con cháu và các thành viên trong làng phải biết giữ gìn nguồn nước trong lành, sạch sẽ; luôn đoàn kết, yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, phấn đấu làm ăn để mùa màng bội thu.

Dân làng tập trung xung quanh cây nêu để làm lễ cúng máng nước

Chủ lễ thực hiện các nghi thức cúng

Buộc chỉ cổ tay, bôi tiết lên trán không thể thiếu trong lễ cúng máng nước

Khi chủ lễ hành lễ, thanh niên đứng vây quanh cây nêu, chứng kiến nguồn nước mới bắt đầu về làng. Sau phần nghi thức cúng máng nước, các thanh niên, trai tráng trong làng bắt đầu mổ heo và chia cho từng gia đình, để lại một phần tại máng nước. Dân làng tập trung tại nhà rông để cùng nhau ăn, uống và chúc cho nhau những lời tốt đẹp nhất. Dân làng vào hội, điệu cồng chiêng vang lên, những lời hát ru cũng vang vọng bên những choé rượu cần thơm nức.

Xin nước, hứng nguồn nước mới về nhà

Uống rượu chúc phúc trong lễ cúng máng nước

Có thể thấy, lễ cúng máng nước là nét văn hóa tín ngưỡng rất đặc sắc của người Ca Dong, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam. Phong tục này thể hiện sự tôn trọng thiên nhiên của người vùng núi, giúp cho tình làng nghĩa xóm gắn bó keo sơn.

Hát múa mừng lễ cúng máng nước

Trong xu thế hội nhập đang diễn ra hiện nay, sự giao thoa văn hóa giữa các dân tộc tác động khiến đời sống, văn hóa của đồng bào có những đổi thay, nhiều tập quán lâu đời ít nhiều bị mai một. Bởi vậy, việc duy trì nghi lễ truyền thống đặc trưng như lễ cúng máng nước, có ý nghĩa góp phần vào việc gìn giữ bản sắc văn hóa các tộc người ở vùng cao tỉnh Quảng Nam. Đồng thời là cơ sở để bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá truyền thống, hướng đến phát triển du lịch cộng đồng, góp phần vào sự phát triển đời sống, xã hội ở địa phương.