Trong thời điểm thế giới đang đối mặt với các bất ổn địa chính trị, việc Tổng thống Mỹ Joe Biden quan tâm trở lại việc đăng cai tổ chức Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) lần thứ 30 là một tín hiệu cho các nền kinh tế châu Á-Thái Bình Dương về vai trò của Mỹ trong khu vực.

Năm ngoái, Mỹ đã củng cố cam kết của mình đối với khu vực thông qua Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nhưng với tư cách là chủ nhà của APEC năm 2023, Mỹ có thể thúc đẩy các lợi ích ở châu Á - Thái Bình Dương bằng cách đóng một vai trò quan trọng trong việc đưa ra một chương trình nghị sự hướng tới giảm xung đột và thúc đẩy phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế và hợp tác toàn cầu hòa bình.

APEC là một diễn đàn gồm 21 nền kinh tế thành viên chiếm khoảng 62% GDP của thế giới và thúc đẩy hợp tác kinh tế và thương mại tự do trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Mỗi năm, một nền kinh tế chủ nhà khác nhau được lựa chọn trên cơ sở luân phiên để tổ chức các hội nghị thượng đỉnh hàng năm, các cuộc họp cấp bộ trưởng và các cuộc họp nhóm công tác.

Trong các cuộc họp này, đại diện Chính phủ từ các nền kinh tế thành viên cùng nhau thảo luận và phối hợp về các vấn đề chính sách như thương mại tự do, đầu tư và tăng trưởng kinh tế. Trong hơn ba thập kỷ, APEC đã đạt được tiến bộ trong việc giảm bớt các rào cản thương mại và thúc đẩy hội nhập kinh tế khu vực, biến nó trở thành một nền tảng hợp tác kinh tế quan trọng của khu vực.

Với chủ đề “Tạo dựng một tương lai kiên cường và bền vững cho tất cả mọi người”, các quan chức Mỹ đã tổ chức cuộc họp quan chức cấp cao đầu tiên vào tháng 2/2023 tại Palm Springs, California, nơi diễn ra hơn 100 cuộc họp kỹ thuật và các nhóm làm việc để đặt nền móng cho ưu tiên của Mỹ trong APEC.

Vào tháng 5, Hội nghị quan chức cấp cao lần thứ hai đã diễn ra tại Detroit, Michigan, nơi các Bộ trưởng thương mại đã đưa ra các quyết định quan trọng. Cuộc họp quan chức cấp cao lần thứ ba tại Seattle song song với Diễn đàn Phụ nữ và Kinh tế của APEC được tổ chức vào cuối tháng 7 đầu tháng 8 và cuối cùng là Hội nghị thượng đỉnh tại San Francisco vào cuối năm là nơi mà Mỹ sẽ tuyên bố các mục tiêu riêng cho hội nghị thượng đỉnh và theo đuổi sự đồng thuận cho Tuyên bố của các nhà lãnh đạo.

Theo tiến trình và quyết định của các nước chủ nhà APEC gần đây, Mỹ phải tìm ra quan điểm thích hợp cụ thể cho sự đồng thuận toàn cầu, dựa trên các sáng kiến ​​APEC hiện có. Trong giai đoạn bùng phát đại dịch Covid-19, Malaysia, nước chủ nhà APEC 2020, đã đưa ra Tầm nhìn Putrajaya 2040, nhằm xây dựng một “Cộng đồng châu Á - Thái Bình Dương cởi mở, năng động, kiên cường và hòa bình”.

Nước chủ nhà năm 2021 là New Zealand đã đưa ra Kế hoạch hành động Aotearoa, một lộ trình và tầm nhìn để thực hiện Tầm nhìn Putrajaya của Malaysia. Và năm ngoái, nước chủ nhà Thái Lan đăng cai năm 2022 đã tập trung vào một trọng tâm thích hợp bằng cách giải quyết vấn đề cấp bách của biến đổi khí hậu, đưa ra các Mục tiêu Bangkok về Nền kinh tế Xanh - tuần hoàn - sinh học (BCG).

Trong số rất nhiều vấn đề có thể xem xét, Mỹ sẽ tập trung vào việc phát triển lộ trình hợp tác để tăng cường an ninh khu vực, thúc đẩy quan hệ đối tác giữa người với người và phục vụ các cộng đồng ít được đại diện trong thương mại quốc tế. Theo Bộ Ngoại giao, ưu tiên của Mỹ cho hội nghị thượng đỉnh liên quan đến việc “Kết nối, Đổi mới và Toàn diện”, một ưu tiên có thể được phục vụ bằng cách đào sâu vào ba lĩnh vực chính.

Đầu tiên, với việc số hóa nền kinh tế toàn cầu kể từ sau đại dịch toàn cầu, Mỹ có thể xây dựng dựa trên việc thiết lập Quy tắc bảo mật xuyên biên giới toàn cầu (CBPR). Các quy tắc này nhằm mục đích thiết lập các tiêu chuẩn về quyền riêng tư và luồng dữ liệu nhằm thúc đẩy hợp tác toàn cầu. Nếu tất cả các nền kinh tế APEC thực hiện hài hòa các tiêu chuẩn toàn cầu, điều đó sẽ giúp thiết lập một khuôn khổ các quy tắc bảo vệ các công ty và cá nhân khỏi các mối đe dọa mạng toàn cầu đang gia tăng kể từ cuộc chiến Ukraine. Với CBPR đã được 9 nền kinh tế APEC tham gia, Mỹ có thể sử dụng vai trò là chủ nhà APEC để khuyến khích tất cả 21 nền kinh tế thành viên tuân thủ khuôn khổ, thúc đẩy cam kết thiết lập các tiêu chuẩn khu vực và xác định các tham số cho việc thu thập dữ liệu kỹ thuật số.

Thứ hai, Mỹ có thể tìm cách dẫn đầu về đổi mới bằng cách đề xuất một kế hoạch hành động dài hạn sau đại dịch tập trung vào các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME). MSME chiếm 97% tổng số doanh nghiệp trong khu vực APEC; hỗ trợ thêm về đổi mới và mở rộng quy mô để tiếp cận thị trường khu vực và toàn cầu sẽ tăng cường sự hiện diện của các doanh nghiệp này trong nền kinh tế toàn cầu.

Tại đây, Mỹ có thể tăng cường quan hệ đối tác công-tư với sự trợ giúp của Hội đồng tư vấn kinh doanh APEC, bộ phận khu vực tư nhân của APEC, bằng cách xác định cơ hội cho các tập đoàn và doanh nghiệp lớn hơn trao đổi chuyên môn kỹ thuật với MSMEs. Kiểu lãnh đạo chiến lược này sẽ đặc biệt được hoan nghênh khi các MSME trên khắp thế giới tiếp tục điều hướng công nghệ mới và các phương thức kinh doanh đang nổi lên trong thời kỳ hậu đại dịch. Mỹ có thể tiến thêm một bước ngoài việc sử dụng APEC đơn giản như một diễn đàn để chia sẻ kiến thức và thực tiễn tốt nhất bằng cách thúc đẩy vai trò lãnh đạo trong hỗ trợ kỹ thuật và đào tạo cho các nhà hoạch định chính sách APEC. Với mạng lưới rộng lớn của APEC với các diễn đàn đa phương khác bao gồm Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Hội đồng Hợp tác Kinh tế Thái Bình Dương (PECC) và Ban Thư ký Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương (PIF), tất cả đều có tư cách quan sát viên chính thức trong APEC, có thể vượt ra ngoài trao đổi đối thoại và hướng tới việc thực hiện các chính sách định hướng hành động trong các lĩnh vực như tăng cường kết nối kỹ thuật số, thúc đẩy các hoạt động bền vững và củng cố chuỗi cung ứng khu vực có thể thúc đẩy tăng trưởng và đổi mới.

Cuối cùng, Mỹ có thể thúc đẩy các sáng kiến APEC hiện có do các nền kinh tế khác khởi xướng. Hiện tại, Mỹ đã tái khẳng định sự tham gia kinh tế của phụ nữ là ưu tiên hàng đầu, dựa trên Tuyên bố San Francisco về Phụ nữ và Kinh tế năm 2011 và Lộ trình La Serena về Phụ nữ và Tăng trưởng Toàn diện của Chile. Tuy nhiên, Mỹ cũng có thể chủ động hỗ trợ các nền kinh tế như Canada, Australia và New Zealand, những nền kinh tế đã tán thành Thỏa thuận hợp tác kinh tế và thương mại của người bản địa (IPETCA).

APEC về cơ bản là một diễn đàn kinh tế, nhưng không thể giải quyết vấn đề tăng trưởng bền vững và toàn diện nếu không có các cuộc thảo luận có ý nghĩa về phát triển quốc tế và hỗ trợ toàn cầu. Các diễn đàn như APEC có thể thúc đẩy hợp tác kỹ thuật như vậy.