Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Bộ trưởng Bộ ngoại giao Bùi Thanh Sơn cùng các Thứ trưởng Bộ Ngoại giao chủ trì Hội nghị Tổng kết công tác ngành ngoại giao năm 2022 và triển khai phương hướng, nhiệm vụ năm 2023.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đến dự hội nghị. Ảnh TTXVN

Ngoại giao là “một điểm sáng” trong thành tựu chung của đất nước

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ ngoại giao Bùi Thanh Sơn cho biết, hội nghị hôm nay có ý nghĩa rất quan trọng đối với công tác của ngành ngoại giao, không chỉ tổng kết công tác năm 2022 và đề ra phương hướng, nhiệm vụ năm 2023, mà còn nhìn lại một năm thực hiện các kết luận, chỉ đạo của Tổng Bí thư tại Hội nghị đối ngoại toàn quốc, của Thủ tướng Chính phủ và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 31. Hội nghị diễn ra đúng 01 tuần sau Hội nghị trực tuyến của Chính phủ với địa phương, Hội nghị cũng là dịp để toàn ngành ngoại giao quán triệt sâu sắc các chỉ đạo của Tổng Bí thư và Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị của Chính phủ với địa phương, trên cơ sở đó đề ra nhiệm vụ, biện pháp tổ chức triển khai trong lĩnh vực đối ngoại và ngoại giao, điều này hết sức có ý nghĩa.

Hội nghị Tổng kết công tác ngành ngoại giao năm 2022 và triển khai phương hướng, nhiệm vụ năm 2023

Bộ trưởng nhấn mạnh, Hội nghị vinh dự và nhiệt liệt chào mừng Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tới dự và phát biểu chỉ đạo. Sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ là minh chứng cho sự quan tâm đặc biệt và sâu sát của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Thủ tướng Chính phủ đối với công tác đối ngoại và ngoại giao, là nguồn cổ vũ, động viên lớn lao, quý báu đối với ngành ngoại giao đang bước sang một giai đoạn phát triển mới với tâm thế và khí thế mới.

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cho biết, nhìn lại năm 2022, thế giới đã trải qua những biến động lớn, có những vấn đề ngoài dự báo thông thường, phức tạp và khó khăn hơn trước. Trong đó, nổi lên là cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng quyết liệt, xung đột Nga - Ucraina, chạy đua vũ trang, bất ổn chính trị, kinh tế - xã hội gia tăng ở nhiều nước. Ở trong nước, phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn, vừa phải khắc phục các yếu kém nội tại, xử lý hệ lụy của dịch Covid-19, vừa phải đối phó với các tác động tiêu cực của biến động thế giới. Trong ngành ngoại giao, nảy sinh vụ việc chưa từng có tiền lệ, tác động đến tâm tư, tình cảm của các thế hệ cán bộ ngoại giao.

Có thể nói, năm 2022 ngành ngoại giao đã trải qua thử thách, khó khăn lớn nhất trong nhiều năm trở lại đây, thực hiện cả nhiệm vụ đối ngoại và nhiệm vụ xây dựng, phát triển ngành ngoại giao hết sức nặng nề, phức tạp; vừa tập trung thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên ngày càng nhiều, vừa giải quyết những vấn đề tồn đọng kéo dài, vừa phải xử lý các vấn đề mới phát sinh, đồng thời phải tạo lập nền tảng căn cơ, lâu dài cho triển khai đối ngoại và ngoại giao - Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cho hay.

Trong bối cảnh đó, bám sát đường lối đối ngoại Đại hội XIII của Đảng, dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, sự chỉ đạo sâu sát của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, ngành ngoại giao đã đoàn kết, đồng lòng với quyết tâm và nỗ lực vượt bậc, phát huy mạnh mẽ bản sắc ngoại giao “cây tre Việt Nam”, phối hợp chặt chẽ với đối ngoại Đảng, đối ngoại nhân dân và các cấp, các ngành, vượt qua khó khăn, thử thách, hoàn thành các nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó với kết quả toàn diện và quan trọng.

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn phát biểu khai mạc hội nghị

Nổi bật là, tiếp tục củng cố vững chắc cục diện đối ngoại thuận lợi cho giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Hoạt động đối ngoại cấp cao và các cấp, trong đó gần 70 hoạt động đối ngoại của lãnh đạo chủ chốt, đã phản ánh một bức tranh sôi động trên mặt trận đối ngoại và ngoại giao, giúp tăng cường tin cậy chính trị, tạo xung lực mới cho mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ với nhiều đối tác, nhất là các nước láng giềng, các đối tác quan trọng, bạn bè truyền thống và các đối tác tiềm năng.

Ngành ngoại giao đã phối hợp chặt chẽ với quốc phòng, an ninh và các bộ, ngành, địa phương liên quan xử lý đúng đắn, kịp thời các vấn đề biên giới lãnh thổ, dân chủ, nhân quyền, tôn giáo; đồng thời, kiên trì thúc đẩy đối thoại, đàm phán và đã đạt những kết quả rất quan trọng về phân định, giải quyết một số vấn đề trên biển, trên bộ phù hợp với luật pháp quốc tế và lợi ích quốc gia dân tộc.

Thực hiện Chỉ thị 15 của Ban Bí thư và các chủ trương, định hướng của Đảng và Nhà nước về ngoại giao kinh tế, hợp tác kinh tế là nội dung trọng tâm trong các hoạt động đối ngoại, nhất là đối ngoại cấp cao, trong đó nhiều thỏa thuận, dự án hợp tác đã được ký kết. Ngành ngoại giao đã triển khai nhiều chương trình, biện pháp hỗ trợ các địa phương và doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường, đối tác với phương châm “lấy người dân, địa phương và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ”. Kết quả, ngoại giao kinh tế trong năm qua đã đóng góp thiết thực vào ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy nền kinh tế phục hồi mạnh mẽ, thu hút đầu tư, du lịch, mở rộng kim ngạch xuất nhập khẩu vượt mốc kỷ lục 700 tỷ USD…

Trên bình diện đa phương, đã chủ động, tích cực đóng góp có trách nhiệm vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế tại nhiều diễn đàn đa phương quan trọng như Liên hợp quốc, ASEAN, APEC, tiểu vùng Mê Công. Năm 2022, Việt Nam được tín nhiệm bầu vào nhiều tổ chức quốc tế, nổi bật là trúng cử Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025.

Nghiên cứu, dự báo, tham mưu đối ngoại, ngoại giao văn hóa, thông tin đối ngoại, công tác người Việt Nam ở nước ngoài và bảo hộ công dân cũng đạt nhiều kết quả quan trọng. Bên cạnh tham mưu kịp thời chủ trương, đối sách phù hợp trước diễn biến nhanh, phức tạp của tình hình quốc tế, đã hoàn thành nhiều đề án đối ngoại quan trọng để cụ thể hóa đường lối đối ngoại Đại hội XIII của Đảng. Hình ảnh đất nước, con người, văn hóa và thành tựu phát triển của Việt Nam tiếp tục được quảng bá sâu rộng ra thế giới, có thêm nhiều di sản của Việt Nam được quốc tế công nhận. Các chương trình kết nối, chăm lo kiều bào ta ở nước ngoài được triển khai tích cực, hiệu quả. Đã kịp thời sơ tán an toàn hàng nghìn công dân, kiều bào tại Ukraine, bảo hộ tốt công dân, ngư dân, tàu cá ở nhiều địa bàn,...

Song song với đó, việc xây dựng và phát triển ngành ngoại giao đã đạt nhiều tiến bộ. Xây dựng, chỉnh đốn Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, phòng chống tham nhũng, tiêu cực được đẩy mạnh quyết liệt. Cơ cấu tổ chức, bộ máy tiếp tục kiện toàn tinh gọn, hiệu quả hơn. Phong cách, lề lối làm việc từng bước được đổi mới theo hướng khoa học, tuân thủ quy chế, quy trình, chuyển đổi số, có kế hoạch, có trọng tâm, trọng điểm. Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác cán bộ, nhất là tuyển dụng, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ ngoại giao theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại. Cơ sở vật chất trong nước và các cơ quan đại diện dù còn nhiều khó khăn, song tiếp tục được quan tâm đầu tư.

Một cách khái quát, như đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định tại Hội nghị của Chính phủ với địa phương, thành tựu trên mặt trận đối ngoại và ngoại giao trong năm qua là “một điểm sáng” trong thành tựu chung của đất nước. Những thành tựu này có được là nhờ đường lối đối ngoại đúng đắn của Đảng và Nhà nước, cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín của đất nước; sự lãnh đạo sáng suốt của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, sự chỉ đạo, điều hành sâu sát và hiệu quả của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ; là kết tinh đồng thuận và nỗ lực của các ngành, các cấp và cả hệ thống chính trị, trong đó có nỗ lực và đóng góp bền bỉ của ngành ngoại giao.

3 bài học kinh nghiệm giá trị của ngành ngoại giao Việt Nam

Bên cạnh kết quả đạt được, người đứng đầu Bộ Ngoại giao cho rằng, ngành ngoại giao vẫn còn những tồn tại, hạn chế do cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong đó nguyên nhân chủ quan là chủ yếu. Việc phát hiện, nắm bắt thời cơ, vận hội chưa thực sự nhạy bén. Công tác nghiên cứu, dự báo đối ngoại có nơi, có lúc còn chưa kịp thời. Sự phối hợp trong ngành ngoại giao và giữa ngành ngoại giao với các ngành, các cấp có lúc, có việc còn thiếu chặt chẽ, hiệu quả chưa cao. Tư duy, năng lực, trình độ của một bộ phận cán bộ ngoại giao chưa theo kịp yêu cầu ngày càng cao trong giai đoạn phát triển mới của đất nước. Một số cơ chế, chính sách còn bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu xây dựng ngành ngoại giao toàn diện, hiện đại,…

Kết quả công tác đối ngoại và ngoại giao trong năm 2022, gồm cả những mặt tốt và tồn tại, hạn chế, đã làm sâu sắc hơn các bài học lớn về đối ngoại như đồng chí Tổng Bí thư đã khái quát tại Hội nghị đối ngoại toàn quốc, đồng thời giúp ngành ngoại giao trưởng thành, bản lĩnh hơn và tích lũy thêm những bài học kinh nghiệm có giá trị.

Trong đó, gìn giữ, phát huy bản sắc “ngoại giao cây tre Việt Nam”; trước những diễn biến, tình huống phức tạp, khó khăn, thử thách, cần luôn bình tĩnh, sáng suốt, khôn khéo, xử lý đúng đắn các mối quan hệ đối ngoại trên cơ sở kiên định độc lập, tự chủ, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia- dân tộc, tôn trọng luật pháp quốc tế; đồng thời, uyển chuyển, linh hoạt, đổi mới sáng tạo trong sách lược, thích ứng với tình hình mới, nhạy bén nắm bắt cơ hội, “biến nguy thành cơ”.

Tăng cường nghiên cứu, dự báo, tham mưu đối ngoại, đánh giá đúng tình hình, “biết mình, biết người”, “biết thời, biết thế” để luôn giữ vững thế chủ động, “biết cương, biết nhu”, “biết tiến, biết thoái” trước diễn biến nhanh, phức tạp của tình hình. Cùng với đó, luôn đặc biệt coi trọng xây dựng, chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ trong ngành ngoại giao; giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương; tăng cường kiểm tra, giám sát.

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn khẳng định, năm 2023 là năm bản lề, có ý nghĩa rất quan trọng trong việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội 2021-2025. Đất nước ta tuy đạt nhiều thành tựu to lớn trong năm qua, song vẫn đối mặt không ít khó khăn, thách thức lớn. Trong khi đó, dự báo tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những biến động rất phức tạp, khó đoán định về địa - chính trị, kinh tế-xã hội.

Cùng với đất nước, ngành ngoại giao đang bước sang giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy và hành động, với quyết tâm cao xây dựng ngành ngoại giao thực sự trong sạch, vững mạnh, toàn diện, hiện đại, chuyên nghiệp. Bám sát đường lối đối ngoại Đại hội XIII của Đảng, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị và nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, ngành ngoại giao cùng với các ngành, các cấp triển khai đồng bộ, hiệu quả các hoạt động đối ngoại và ngoại giao, phát huy vai trò tiên phong giữ vững môi trường, hòa bình, ổn định, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, tranh thủ tốt thời cơ, vận hội và huy động các nguồn lực bên ngoài cho phát triển nhanh, bền vững đất nước, nâng cao hơn nữa vị thế, uy tín quốc tế của Việt Nam.

Để thực hiện tốt các nhiệm vụ này, bên cạnh quán triệt sâu sắc phương châm của Chính phủ là “đoàn kết, kỷ cương; bản lĩnh, linh hoạt; chủ động, sáng tạo; kịp thời, hiệu quả”, ngành ngoại giao cũng quán triệt phương châm phát huy cao nhất tinh thần tận tụy phụng sự Đảng, Tổ quốc, phục vụ nhân dân, phục vụ các ngành, các cấp, các địa phương và doanh nghiệp trong triển khai đối ngoại, hội nhập quôc tế và phát triển kinh tế- xã hội - Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh.