Theo một cán bộ của Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về Trật tự xã hội - Bộ Công an, trò lừa đảo “đô la đen” hay còn gọi là các “phù thủy đô la” xuất hiện lần đầu tiên tại Việt Nam là ở Hà Nội từ năm 1998. Tuy nhiên, trò lừa đảo này phát triển mạnh mẽ nhất là ở khu vực phía Nam, đặc biệt là tại TP. Hồ Chí Minh. Thời gian gần đây, trò lừa Đảo “phù thủy đô la” lại tiếp tục tái diễn. Kẻ lừa đảo thường là người nước ngoài và nhắm đến nạn nhân là những người có điều kiện để chiếm đoạt số tiền rất lớn…

Cuộc chơi biến giấy trắng thành đô la

Trong năm 1998, một vụ lừa đảo của các “phù thủy đô la” xảy ra tại TP. Hồ Chí Minh đã khiến không ít người bàng hoàng. Nạn nhân là một doanh nghiệp Hoa kiều. Chỉ vì thiếu cảnh giác ông này đã bị các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt 100.000 USD. Suốt từ thời điểm đó cho đến nay, các đối tượng “phù thủy đô la” vẫn âm thầm tiến hành những hoạt động lừa đảo ở Việt Nam. Mặc dù cơ quan chức năng đã không ít lần đưa ra những lời cảnh báo về những trò lừa đảo này, tuy nhiên vì lòng tham, sự cả tin, mất cảnh giác, không ít người vẫn trở thành nạn nhân của các “phù thủy đô la”.

Những mánh lới lừa đảo của các “phù thủy đô la” được biết đến rộng rãi là vào năm 2004, khi Tòa án nhân dân TP. Hồ Chí Minh đưa ra xét xử và tuyên phạt Simo 7 năm tù, Tala 6 năm tù về tội danh “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Hai đối tượng Tala và Simo cùng có quốc tịch Cameroon nhập cảnh vào Việt Nam khoảng giữa năm 2003. Tại TP. Hồ Chí Minh chúng làm quen với anh Nguyễn Hoàng Long, một Việt kiều và cùng rủ anh Long tham gia cuộc chơi “biến giấy trắng thành đô la”.

Để chứng minh, 2 đối tượng này đã biểu diễn bằng cách lấy một tờ đô la thật ép ở giữa 2 tờ giấy trắng (chúng gọi là đô la “âm bản” của Ngân hàng Thế giới in sẵn nhưng chưa phát hành) rồi nhúng vào hóa chất để biến thành 3 tờ đô la thật. Sau đó chúng đã gạ anh Long góp chung 30.000 USD để cùng làm ăn, biến giấy trắng thành USD. Trong quá trình hợp tác, 2 đối tượng đã đánh tráo lấy 30.000 USD thật của anh Long giấu trong người rồi ra về. Nghi ngờ bị lừa, anh Long đã báo công an kịp bắt giữ 2 “phù thủy” này. Trước tòa, các đối tượng đã khai nhận, 2 tờ đô la “âm bản” mà chúng dùng để biểu diễn là 2 tờ đô la thật nhưng đã được quét qua một lớp sơn trắng. Chính vì vậy mà khi bỏ vào xô nước xà phòng thì sơn trắng sẽ bóc ra thành 3 tờ đô la.

Các trò phù thủy từ “đô la đen”

Thông tin từ Văn phòng Interpol Việt Nam cho biết, đối tượng phạm tội lừa đảo “đô là đen” gồm có 2 dạng: Thứ nhất là những thành phần lừa đảo chuyên nghiệp, những băng nhóm lừa đảo quốc tế nhập cảnh vào Việt Nam để hoạt động. Những băng nhóm lừa đảo này đã thực hiện các phi vụ của chúng ở nhiều quốc gia trên thế giới như Hồng Kông, Ma Cao (Trung Quốc), Thái Lan… Thành phần thứ 2 mang tính chất nghiệp dư, đó thường là một số cầu thủ bóng đá đến Việt Nam tìm kiếm cơ hội, nhưng không được trọng dụng. Sau một thời gian ở lại Việt Nam họ đã tiêu hết số tiền mang theo và bắt đầu nghĩ ra đủ trò để kiếm tiền, kể cả là phạm pháp, trong đó có trò “phù thủy đô la”.

Điển hình là trường hợp trong năm 2003, Công an TP. Hà Nội đã bắt giữ 2 đối tượng là Anthony Stanlex (SN 1968, quốc tịch Jamaica) và Chambo Charle (SN 1975, quốc tịch Mozambique) trong lúc 2 đối tượng này đang giở thủ thuật sử dụng hóa chất biến giấy đen thành tờ 20 đô la để lừa đảo một người Việt làm việc cho một tổ chức quốc tế. Kiểm tra nơi ở của 2 đối tượng, cơ quan công an đã thu giữ một bản hướng dẫn quy trình tẩy rửa “đô la đen” bằng tiếng Anh và một số lọ hóa chất. Hai đối tượng khai nhận là cầu thủ bóng đá đến Việt Nam để tìm việc ngay sau đó đã bị trục xuất khỏi Việt Nam.

Trao đổi với chúng tôi, một cán bộ của Cục Cảnh sát Phòng chống tội phạm về trật tự xã hội cho biết, đối tượng mà các “phù thủy đô la” nhắm đến thường là những doanh nhân, những người giàu có và phần đông là phụ nữ. Cùng chung một chiêu thức là cần tiền để mua hóa chất rửa “đô la đen”, tuy nhiên nhiều người vẫn mắc lừa vì chúng có nhiều cách thức “dụ dỗ” khác nhau.

Trong trường hợp của chị N.T.C (quận 2 TP. Hồ Chí Minh), các đối tượng lừa đảo đã gửi e-mail thông báo cho nạn nhân biết chị vừa được hưởng thừa kế lớn. Đối tượng này tự giới thiệu là “sếp” tại một ngân hàng lớn ở châu Phi, đang quản lý một tài khoản trị giá 7,3 triệu đô la của một triệu phú người Mỹ bị tai nạn giao thông tử nạn tại châu Phi nhưng không có người thừa kế. Nếu chị C đồng ý tham gia và hoàn tất các thủ tục, tài sản thừa kế sẽ được chia thành 3 phần và chị C sẽ được lĩnh một phần. Để lấy lòng tin, đối tượng này đã biểu diễn chiêu thức dùng hóa chất để tẩy rửa 5 tờ đô la bị nhuộm đen và yêu cầu chị C đưa tiền để mua hóa chất tẩy rửa số tiền 7,3 triệu đô la. Vì tin tưởng nên vào khoảng tháng 10-2012, chị C đã trao cho các đối tượng này số tiền 40.000 USD, tuy nhiên sau khi nhận được số tiền lớn chúng đã cao chạy xa bay.

Còn trong vụ việc mới được cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Khánh Hòa phát hiện đầu tháng 6 vừa qua, 2 đối tượng Karbar Patrick (39 tuổi, quốc tịch Nam Phi) và Golokeh Sam Bass (37, quốc tịch Liberia) trước khi biểu diễn xảo thuật “đô la đen” cũng đã nhằm vào 2 phụ nữ ở Khánh Hòa. Lý do mà chúng đưa ra là đang giữ 1 triệu đô la do Chính phủ Mỹ cấp để viện trợ cho các nước châu Phi được ngụy trang bằng cách bôi hóa chất màu đen. Còn trước vụ việc này khoảng 2 tháng, bà D.T.X.Đ (40 tuổi ở Q. Bình Thạnh TP. Hồ Chí Minh) đã bị một băng nhóm người nước ngoài lừa đảo chiếm đoạt số tiền 67.000 đô la. Với chiêu bài muốn bỏ hàng chục triệu đô la để đầu tư kinh doanh, làm ăn tại Việt Nam, chúng muốn bà Đ cùng hợp tác. Các đối tượng sau đó đã lừa bà Đ bỏ tiền thật để đổi lấy đống giấy nhuộm màu đen của bọn chúng.

“Lừa đảo tiền đen” và“dung dịch ma thuật” là gì?

Tại Mỹ trò lừa đảo này được gọi là “Black money scam”. Nhiều người tin rằng hoạt động này dựa trên những vụ lừa đảo “thủy ngân đỏ” có từ rất lâu đời tại các nước Tây Phi. Trong suốt những năm qua, nhiều tay lừa đảo đã bị bắt giữ tại Mỹ, Thái Lan, Malaysia, Nhật Bản, Singapore, Hồng Kông (Trung Quốc), Việt Nam... hầu hết là người gốc Phi. Tất cả những gì mà đối tượng lừa đảo cần chỉ là một vali hoặc túi đựng đầy những cọc giấy thủ công màu đen cỡ đồng 100 USD, một khẩu trang y tế, đôi găng tay cao su, một lọ đựng dung dịch “ma thuật” giống như lọ nước hoa.

Bước đầu tiên, kẻ lừa đảo sẽ gửi hàng nghìn, thậm chí hàng triệu e-mail đến các địa chỉ e-mail nổi tiếng và ngẫu nhiên, hy vọng sẽ có một vài trả lời. Thông điệp ban đầu thường có nội dung kiểu như: “Tôi là một luật sư ở Bỉ. Tôi đang chịu trách nhiệm tìm kiếm người thừa kế hợp pháp một khối tài sản đã được gửi cách đây nhiều năm tại Brussels bởi một người đàn ông đã qua đời vài năm trước. Chúng tôi đã cố gắng tìm kiếm người thừa kế còn sống và hợp pháp, nhưng đến nay vẫn chưa thành công. Người thừa kế có tên đệm là Will và Testament. Chúng tôi tin rằng, bạn có thể chính là người có quyền được hưởng tài sản thừa kế này. Xin vui lòng cho chúng tôi biết tên, tuổi và các thông tin khác, để tiến hành kiểm tra xem bạn có thực sự là người thừa kế hay không? Số tiền tài sản là 150.000 USD đã được nhuộm đen. Vui lòng trả lời để biết thêm chi tiết”.

Nạn nhân của các vụ lừa đảo kiểu này khá đa dạng, từ doanh nhân làm ăn ở nước ngoài cho đến người có tài sản giá trị cao muốn bán, hoặc dân thường… Nhưng phần lớn các nạn nhân không báo cáo những vụ gian lận vì nhiều lý do. Thứ nhất, họ có thể cảm thấy vô cùng xấu hổ. Tiến sĩ Tim Sloan, một bác sĩ phẫu thuật tim ở California, cho biết, một kẻ lừa đảo tự xưng làm một nhà ngoại giao Nigeria tên Davidson đã sử dụng hóa chất đặc biệt “biến” một tờ giấy màu đen thành tờ 100 đô la. Sloan cuối cùng bị mất hết số tiền tiết kiệm trị giá 3.800.000 đô la của mình trước khi nhận ra chiếc vali đầy tiền đen đó thực ra chỉ là một đống giấy thủ công màu đen. “Tôi thật là một kẻ ngốc”, Tiến sĩ Sloan nói với ABC News.

Thứ hai, khi nhận tiền, những kẻ lừa đảo cho nạn nhân biết thêm đó là những cọc tiền đã được nhuộm đen (để tránh sự phát hiện của hải quan và các hành vi trộm cắp). Sau đó, nạn nhân sẽ tiếp tục bị thuyết phục “tự nguyện” mua loại dung dịch này hoặc được hướng dẫn mua tại những website do chính những tay lừa đảo dựng nên, với chi phí “rất tốn kém” từ 50.000 -70.000 USD, cùng lời hứa chúng sẽ chia số tiền thu được. Mánh khóe hơn, để tăng thêm độ tin cậy, trên mỗi website, chúng còn trưng thêm hình ảnh của những khách hàng (cũng là nạn nhân) đã tin dùng khi mua thứ dung dịch “tẩy rửa tiền” của chúng, như một hình thức quảng cáo trực tuyến. Thứ ba, rất nhiều trò gian lận sẽ gián tiếp buộc các nạn nhân trở thành kẻ đồng phạm. Bởi vì hầu hết các cuộc thương lượng này, nạn nhân “tự nguyện”, cố ý đồng ý nhận số tiền đó, mà nguồn gốc số tiền rất có thể thu từ những hoạt động phi pháp như: tiền ma túy, trốn thuế, hoặc đơn giản là tiền ăn trộm.

Khi điều tra vụ “lừa đảo tiền đen”, hãng ABC News đã ghi lại cách thức biến hóa đồng tiền mà tay lừa đảo người Ghana dùng lừa hơn 20 người với hàng trăm hóa đơn đô la, do phóng viên điều tra Brian Ross thực hiện. Kẻ tiết lộ bí mật là Eric Amoako sau khi bị bắt. Trong một cuộc phỏng vấn khá thẳng thắn, Amoako cho biết đã lừa lấy được hơn 100.000 đô la từ những người Mỹ thông qua hình thức lừa đảo trên Internet, thường phụ thuộc vào sự nhẹ dạ và lòng tham của các nạn nhân.

Đồng 100 USD được quét một lớp keo Elmer bảo vệ, sau đó nhúng vào dung dịch cồn iốt. Khi đem sấy khô, đồng tiền chuyển màu đen như mảnh giấy thủ công. Sau đó, tiền đã nhuộm đen được xếp lên những cọc giấy thủ công thật cắt theo kích cỡ đồng 100 USD. Khi trình diễn cho đối tượng xem, tay lừa đảo dùng dung dịch “ma thuật” rửa lớp đen bên ngoài đồng tiền thật, tiền sẽ về trạng thái ban đầu. Dung dịch rửa thực chất chỉ là nước pha viên vitamin C được nghiền tan hoặc nước trái mâm xôi để lạnh. Để xóa tan nghi ngờ của nạn nhân, những tên lừa đảo còn cho nạn nhân lấy bất cứ tờ giấy đen nào trong thùng, rồi khéo tráo bằng tiền thật được phủ đen. Nạn nhân thậm chí còn được khuyến khích mang tiền đi kiểm tra hoặc tiêu trên thị trường để đảm bảo đó là tiền thật.

Theo thông tin trên website về tội phạm tiền tệ, tội phạm thuyết phục (loại tội phạm lợi dụng lòng tin của nạn nhân) cũng như trên Từ điển bách khoa toàn thư mở Wikipedia, ngoài dung dịch được ABC News tường thuật, những dung dịch pha trộn có liên quan đến lừa đảo tiền đen như dung dịch SSD, Tebi-Manetic, chất dán Vectrol, bột Humine, Lactima Base 98% cũng được nhắc đến.

Trong một trường hợp gần đây, trung tuần tháng 4-2013, Cảnh sát Toronto (Canada) cho biết, một nạn nhân rao bán một món tài sản thương mại, với mục đích là để có tiền đầu tư vào bất động sản. 5 người đàn ông liên lạc với nạn nhân, và nói rằng họ đang có một khoản tiền lớn đến từ Nam Phi. Số tiền này cũng được bao phủ một màu đen. Cảnh sát cho biết, nạn nhân bị thuyết phục trang trải các chi phí làm sạch số tiền này và cam kết sẽ nhận được nhiều tiền mặt hơn đã hứa. Kết cục, nạn nhân bị mất khoảng 450.000 đô la. Sau đó, Herman Fankem - một trong 5 kẻ lừa đảo đã bị bắt. Cảnh sát Toronto tin rằng, nạn nhân của nạn lừa đảo còn nữa. “Hãy đến trình báo cảnh sát, với nỗ lực ngăn chặn sớm nạn lừa đảo tinh vi này” - Cảnh sát trưởng Alan Spratt gửi thông điệp.

Loại tội phạm này đã từng xảy ra ở nhiều nước trên thế giới với những vụ án lớn, có những vụ các đối tượng lừa đảo đã bị bắt giữ xử lý trước pháp luật, nhưng có những vụ mà nạn nhân không đến trình báo vì xấu hổ. Tại Việt Nam, đã nhiều lần các cơ quan chức năng cảnh báo về thủ đoạn của loại tội phạm này. Song vẫn có nhiều người “mắc bẫy đô la đen” do thiếu cảnh giác và do lòng tham. Đây là một bài học cảnh giác không mới nhưng chưa bao giờ là cũ. Nêu các thủ đoạn lừa đảo trên để người dân cảnh giác. Nhất là khi loại tội phạm này đang xuất hiện trở lại.