Cốm Lâm Bình thường bắt đầu vào cuối tháng 9 đầu đầu 10. Thời điểm này, trời đã sang thu, những tia nắng vàng nhẹ, từng cơn gió hiu hiu mang theo hương vị của lúa non báo hiệu một mùa cốm của đồng bào huyện Lâm Bỉnh, tỉnh Tuyên Quang.

Cốm Lâm Bình bắt đầu vào vụ

Trước đây, cốm Lâm Bình được người dân làm để thờ cúng ông bà tổ tiên, hoặc là để ăn trong gia đình, làm quà biếu tặng. Nhưng hiện nay, với vị dẻo thơm mà cốm Lâm Bình đã vượt ra khỏi phạm vi bản làng và được du khách gần xa yêu thích.

Cốm Lâm Bình đã vượt ra khỏi phạm vi bản làng

Chị Ma Thị Mừng xã Phúc Yên, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang cho biết: Cốm Lâm Bình được chế biến và trải qua nhiều công đoạn, từ khâu chọn lúa, rang thóc đến giã cốm được làm dưới bàn tay khéo léo của các cô gái, chàng trai.

Đồng bào gánh lúa mang về

Khi những bông lúa nếp (Khẩu Nua Lếch) bản địa bắt đầu khum ngọn, còn nguyên hương sữa là lúc đồng bào ra đồng gặt lúa mang về làm cốm. Lúa được gặt từ sáng sớm bó lại thành từng bó nhỏ gánh về rồi tuốt ra rồi mang đi đãi sạch để ráo nước rồi cho lên rang. Cũng nhiều nơi bà con để nguyên, bó thành từng bó nhỏ rối sấy trên lửa rồi mới tuốt. Theo chị Mừng, đây là công đoạn quan trọng nhất, quyết định đến chất lượng của cốm Lâm Bình.

Sấy và rang là công đoạn quan trọng nhất của làm cốm Lâm Bình

Giã cốm phải đều tay cho bung lớp vỏ trấu

Sàng sảy từ 2-3 lần để cốm sạch lớp vỏ trấu

Dù làm bằng phương pháp nào cũng phải đảm bảo độ lửa để hạt nếp chín đều và giữ nguyên được độ thơm dẻo. Sau khi được làm chín, lúa nếp được để nguội và cho vào giã cho bung lớp vỏ trấu, lúc này những hạt nếp non xanh bắt đầu lấp ló hiện ra. Hạt cốm mẩy đều khi giã cốm sẽ dẻo và không bị nát. Cốm được sảy từ 2-3 lần sau mỗi lần giã để hạt cốm sạch lớp vỏ trấu. Cốm Lâm Bình làm xong thường được gói bằng lá dong hoặc lá chuối. Những hạt cốm xanh non tự nhiên, dẻo thơm mang hương vị quê hương làm nao lòng mỗi du khách khi có dịp thưởng thức.

Những hạt cốm Lâm Bình

Lễ hội cốm là dịp để đồng bào thể hiện lòng biết ơn tổ tiên, trời đất

Những năm gần đây, huyện Lâm Bình thường tổ chức lễ hội giã cốm. Lễ hội cốm là dịp để đồng bào thể hiện lòng biết ơn tổ tiên, trời đất đã phù hộ cho đồng bào được mùa màng bội thu, cuộc sống sung túc, đầy đủ. Đồng thời là dịp để thế hệ trẻ học tập kinh nghiệm làm cốm và giữ gìn bản sắc ẩm thực truyền thống của địa phương. Từ đó khuyến khích đồng bào duy trì mở rộng phát triển làm cốm Lâm Bình, đem lại việc làm và thu nhập ổn định cho người dân.