Trong bối cảnh nguồn cung ứng điện đang gặp nhiều thách thức, việc sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả được xem là giải pháp quan trọng, cấp bách nhằm tiếp tục duy trì ổn định an ninh năng lượng, phát triển kinh tế bền vững.

Chỉ đạo từ Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, UBND các tỉnh và các Bộ, ngành về việc tăng cường tiết kiệm điện thời gian qua là một bước quan trọng để giảm lãng phí, tạo ra sự thay đổi toàn diện và nâng cao ý thức tiết kiệm điện trong cộng đồng.

Mục tiêu tiết kiệm điện dù đã đạt được nhiều thành tự nhưng tình trạng thiếu ý thức tiết kiệm và lãng phí điện vẫn còn tồn tại ở nhiều nơi. Điều này có thể gây ra những tác động tiêu cực, như: Tăng chi phí, tiêu tốn tài nguyên, gây hại môi trường và làm gia tăng nguy cơ thiếu điện.

Ghi nhận thực tế cho thấy ở một số khu vực công cộng, trụ sở cơ quan vẫn còn tình trạng sử dụng thiết bị điện một cách không hiệu quả, như: Mở điều hoà ở nhiệt độ quá thấp, sử dụng thiết bị cũ tiêu tốn điện năng, không duy trì và vệ sinh định kỳ các thiết bị để đảm bảo hoạt động hiệu quả.

Một ngôi nhà bên trong khu đô thị mới Vinh Tân (TP.Vinh), đèn trang trí treo trên cây, số lượng đèn nhiều, sáng rực cả khoảng không gian, gây lãng phí điện. Ảnh: Hoàng Trinh

Nhiều phòng làm việc để các thiết bị máy tính, máy in, máy photocopy, điều hòa không khí, quạt… và các thiết bị điện khác ở chế độ hoạt động khi không có người sử dụng.

Đường phố nhiều nơi sử dụng đèn chiếu sáng có độ sáng vượt quá mức cần thiết, không phù hợp với mục đích sử dụng.

Đèn trong các tòa nhà và khu vực công cộng được bật với độ sáng cao hơn cần thiết, ngay cả vào nửa đêm hoặc gần sáng…

Nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng này, nhưng tựu có 3 lý do cơ bản. Thứ nhất, thiếu nhận thức về tầm quan trọng của tiết kiệm điện. Một số người không nhận thức rõ về tầm quan trọng của việc tiết kiệm điện và ảnh hưởng của lãng phí điện đến môi trường và nguồn tài nguyên. Thiếu nhận thức này có thể dẫn đến việc coi thường việc tắt đèn, tắt thiết bị không sử dụng và sử dụng các thiết bị không hiệu quả.

Thứ hai, quan niệm sai lầm về sức dùng và sức trả của điện. Một số người cho rằng điện có sức dùng thì có sức trả, và việc sử dụng điện như thế nào là quyền tự do cá nhân. Quan điểm này không nhìn nhận được tác động của việc lãng phí điện lên nguồn tài nguyên và môi trường, và góp phần vào vấn đề năng lượng toàn cầu.

Thứ ba, thiếu ý thức cá nhân và tự giác. Việc quên tắt đèn, tắt thiết bị, sử dụng máy điều hòa không đúng cách thường xuất phát từ thiếu ý thức cá nhân và sự thiếu tự giác trong việc tiết kiệm năng lượng. Một số người có thói quen lười tắt đèn hay không chịu thay đổi hành vi sử dụng điện mặc dù biết rõ về những hệ quả tiêu cực của việc lãng phí điện.

Để thay đổi tình trạng lãng phí điện, cần tạo ra sự nhận thức và ý thức tiết kiệm điện thông qua các hoạt động giáo dục, tuyên truyền và khuyến khích các hành vi tiết kiệm năng lượng. Quan trọng nhất là tạo ra một tư duy tiết kiệm và ý thức tự giác trong cộng đồng để mỗi người đóng góp vào việc bảo vệ nguồn tài nguyên và môi trường thông qua việc sử dụng điện một cách hiệu quả.

Bên cạnh đó, cần có sự nhất quán và hành động cụ thể từ nhiều cấp, bao gồm Chính phủ, các Bộ, ngành, UBND các tỉnh; tổ chức và cơ quan công cộng như trường học, bệnh viện, văn phòng công sở… Ngoài ra, mỗi cá nhân và cộng đồng cần có ý thức và trách nhiệm cá nhân trong việc tiết kiệm điện.

Tuy giảm lãng phí điện là một thách thức, nhưng thông qua sự nhất quán và hành động cụ thể từ nhiều cấp, chúng ta có thể tạo ra một môi trường tiết kiệm điện và bảo vệ nguồn tài nguyên. Quan trọng nhất là mỗi cá nhân và cộng đồng đều đóng góp vào việc thay đổi hành vi và áp dụng các biện pháp tiết kiệm điện trong cuộc sống hàng ngày. Trên thực tế, sự nhất quán và hành động cụ thể từ các cấp này sẽ tạo ra một môi trường tiết kiệm điện và giảm lãng phí năng lượng, đồng thời góp phần bảo vệ nguồn tài nguyên và môi trường cho tương lai.