Theo đó, thực hiện Luật Ban hành văn bản QPPL và Nghị quyết số 129 ngày 8/6/2024 của UBTV Quốc hội, ngày 25/9/2024 Chính phủ đã có Tờ trình số 520 và Tờ trình tóm tắt số 521 cùng hồ sơ Dự án Luật Điện lực (sửa đổi) trình Quốc hội.

Toàn cảnh phiên họp chiều 21/10. Ảnh: Công Thắng

Giải quyết kịp thời các vấn đề mới, quan trọng phát sinh trong thực tiễn

Luật Điện lực được ban hành năm 2004 và được sửa đổi, bổ sung một số điều vào các năm 2012, 2018, 2022 và năm 2023. Tuy đã có 4 lần sửa đổi, bổ sung và mỗi lần đã giải quyết được một số khó khăn, vướng mắc, song hiện nay nhiều quy định của Luật Điện lực hiện hành đã bộc lộ những bất cập, vướng mắc, không thể giải quyết được các vấn đề mới, quan trọng phát sinh trong thực tiễn.

Nghị quyết số 937 ngày 13/12/2023 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ ra những bất cập, vướng mắc về thể chế trong lĩnh vực điện lực và đề nghị cần có các quy định, cơ chế tổng thể để giải quyết những bất cập, vướng mắc nêu trên, nhất là trong bối cảnh Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, chuyển đổi số, chuyển dịch năng lượng theo xu hướng xanh đang diễn ra mạnh mẽ và là xu thế chủ đạo, tác động rất lớn đến sự phát triển của ngành điện lực nước ta.

Phát biểu tại Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định: Thời gian qua, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách lớn liên quan đến lĩnh vực năng lượng nói chung và điện lực nói riêng; nhiều Luật mới có liên quan cũng đã được Quốc hội ban hành hoặc sửa đổi, bổ sung.

"Việc sửa đổi Luật Điện lực là rất cần thiết, cấp bách nhằm kịp thời thể chế hóa các đường lối, chủ trương mới của Đảng; đồng thời, khắc phục được những vướng mắc, bất cập của Luật hiện hành, bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, góp phần thúc đẩy ngành điện lực phát triển bền vững, hiệu quả, đạt mục tiêu tăng gấp đôi công suất đặt toàn hệ thống vào năm 2030 và thay đổi căn bản cơ cấu các nguồn điện để đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, cung ứng đủ điện cho phát triển kinh tế-xã hội và đáp ứng nhu cầu đời sống nhân dân"- Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, việc xây dựng Luật Điện lực (sửa đổi) để kịp thời thể chế hóa đầy đủ, toàn diện các chủ trương, chính sách của Đảng về phát triển bền vững lĩnh vực điện lực.

Đồng thời, sửa đổi toàn diện, đồng bộ các quy định của Luật Điện lực theo hướng vừa bảo đảm kế thừa các quy định “đã chín, đã rõ, được đa số đồng tình và đã được kiểm chứng qua thực tiễn”; bãi bỏ các quy định không còn phù hợp, gây vướng mắc, cản trở; bổ sung, phát triển các quy định mang tính nguyên tắc, nền tảng phù hợp với tình hình mới gắn với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính và tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế.

Bộ trưởng cũng khẳng định, dự thảo Luật này không có nội dung trái Hiến pháp, không có chính sách trái chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; không lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ và bảo đảm tương thích với các điều ước/cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Đảm bảo tuân thủ đúng quy định

Theo Bộ trưởng, quá trình xây dựng hồ sơ dự án Luật Điện lực (sửa đổi) được thực hiện theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Cơ quan soạn thảo đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo, lấy ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học, người làm công tác thực tiễn, các đối tượng chịu sự tác động và ý kiến nhân dân để nghiên cứu, tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Luật cùng các hồ sơ tài liệu có liên quan, báo cáo Chính phủ thống nhất thông qua, trình Quốc hội tại Tờ trình số 380, ngày 07/8/2024.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Điện lực (sửa đổi). Ảnh: Công Thắng

Dự án Luật Điện lực (sửa đổi) đã được Uỷ ban Khoa học, Công nghệ, Môi trường và các cơ quan của Quốc hội thẩm tra kỹ lưỡng; Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Hội nghị Đại biểu Quốc hội chuyên trách cũng đã thảo luận cho ý kiến.

Trên cơ sở tiếp thu kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường và ý kiến của các Đại biểu Quốc hội chuyên trách, Chính phủ đã giao Bộ Công Thương rà soát, chỉnh lý các báo cáo, tài liệu trong hồ sơ dự án Luật và có Tờ trình số 520 ngày 25/9/2024 trình Quốc hội xem xét, thông qua dự án Luật tại Kỳ họp này.

Do yêu cầu cấp thiết cần hoàn thiện và ban hành Luật Điện lực (sửa đổi) trong thời gian sớm nhất để kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, góp phần quan trọng bảo đảm an ninh năng lượng điện trong giai đoạn trước mắt đến năm 2030 và những năm tiếp theo, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, thông qua dự án Luật tại Kỳ họp này theo quy trình 01 kỳ họp.

Ngay sau khi Luật Điện lực (sửa đổi) được Quốc hội ban hành, Chính phủ sẽ giao Bộ Công Thương và các Bộ, ngành liên quan triển khai ngay việc hoàn thiện, ban hành văn bản pháp luật mới ở cấp độ dưới luật để hướng dẫn thực thi Luật được đồng bộ, hiệu quả. Đồng thời, tiến hành rà soát, sửa đổi, bổ sung Quy hoạch Điện VIII theo hướng phát triển mạnh mẽ năng lượng tái tạo (gồm điện gió, điện mặt trời) để khai thác tối đa tiềm năng của đất nước và tạo sự chủ động trong cung ứng điện, đồng thời hướng tới phát triển một số nguồn năng lượng mới (điện hạt nhân và Hydrogen).