Báo cáo về nội dung “Ngũ cốc: Thị trường và Thương mại thế giới” dự đoán rằng Philippines sẽ đạt 3,8 triệu tấn gạo nhập khẩu trong năm tiếp thị 2023-2024, trái ngược với dự báo giảm 3,5 triệu tấn của Trung Quốc. Mỹ cũng dự báo sản lượng gạo toàn cầu sẽ thấp hơn cho đến năm 2024.

Báo cáo cho biết, giá gạo toàn cầu tăng do nhu cầu mạnh hơn và sản lượng thấp hơn, ngay cả trước khi Ấn Độ công bố lệnh cấm xuất khẩu vào tháng 7. Ấn Độ chiếm khoảng 40% thương mại thế giới, gây chấn động toàn cầu khi áp đặt lệnh cấm.

Philippines bị ảnh hưởng chủ yếu và hiện đang tìm cách tăng cường nguồn cung thông qua Việt Nam. Cả hai Chính phủ đều chuẩn bị sớm ký một hiệp định về thương mại gạo. Một số nhà lập pháp đã phàn nàn về “sự phụ thuộc” của Bộ Nông nghiệp Philippines vào nhập khẩu gạo. Nhóm nông dân Kilusang Magbubukid ng Pilipinas (KMP) cho biết nhập khẩu chỉ làm trầm trọng thêm “các vấn đề kinh niên đang bao vây ngành gạo trong nước” của Philippines.

Chủ tịch KMP Danilo Ramos cho biết, lượng gạo nhập khẩu tràn vào thị trường nội địa sẽ không đảm bảo giá gạo rẻ hơn. Cuối cùng, người tiêu dùng sẽ phải đối mặt với giá gạo tăng vọt và không đủ khả năng chi trả. Gạo là lương thực chủ yếu ở Philippines nên giá cả tăng cao ảnh hưởng đến các hộ gia đình ở mọi tầng lớp. Chính phủ áp đặt trần giá tạm thời đối với gạo, trong khi Bộ Tài chính đang đề xuất mức thuế thấp hơn.

Bất chấp bức tranh ảm đạm về nguồn cung gạo, Bộ Nông nghiệp Mỹ cho biết tình hình vẫn chưa đến mức khủng hoảng gạo như năm 2008. Năm 2008, Philippines là nước nhập khẩu gạo hàng đầu thế giới. Vào thời điểm đó, một số quốc gia đã đặt ra các hạn chế đối với xuất khẩu, đẩy giá gạo lên cao.

Báo cáo của Bộ Nông nghiệp Mỹ nêu rõ rằng, mặc dù báo giá xuất khẩu tăng mạnh, giá vẫn chưa đạt mức kỷ lục năm 2008 vì một số lý do. Cơ quan này cho rằng điều này là do Việt Nam tiếp tục xuất khẩu và các trường hợp ngoại lệ của Ấn Độ đối với lệnh cấm cho phép xuất khẩu gạo đồ và hoạt động thương mại giữa các chính phủ với quy mô nhỏ. Để đề phòng tác động của El Niño, Bộ Nông nghiệp Philippines đã chú ý đến việc tăng nhập khẩu nhiều hơn cho đến năm sau.

Vào tháng 8, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Mercedita Sombilla cho biết cơ quan này đặt mục tiêu nhập khẩu 500.000 tấn gạo từ tháng 11/2023 đến tháng 1/2024, trong trường hợp El Niño lên đến đỉnh điểm. Hiện tượng EL Niño sẽ mang đến những đợt khô hạn và dự kiến sẽ ảnh hưởng đến sản xuất lương thực cũng như an ninh lương thực trong nước.

Trong khi đó, giá gạo dự kiến sẽ giảm sớm khi vụ thu hoạch lúa mùa mưa bắt đầu ở Philippines.