Đó là ý kiến của TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) nêu tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024 tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì diễn ra sáng nay (14/3).

Áp lực vốn trung dài hạn chuyển lên ngân hàng

Đánh giá về công tác điều hành chính sách tiền tệ thời gian qua, TS. Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã thực thi chính sách tiền tệ một cách linh hoạt, phù hợp kinh tế thị trường và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tạo điều kiện để các doanh nghiệp tiếp cận vốn tín dụng, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Cụ thể, ngay từ đầu năm 2024, Ngân hàng Nhà nước đã triển khai đồng bộ các giải pháp: Triển khai phân bổ hạn mức tín dụng bình quân 15% ngay từ đầu năm - đây là điểm rất mới; chính sách tiền tệ được điều chỉnh linh hoạt phù hợp nền kinh tế thị trường. Rà soát các văn bản quy phạm pháp luật, hoàn thiện, sửa đổi, chỉ đạo các tổ chức tín dụng đơn giản hóa thủ tục cho vay, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, người dân tiếp cận vốn tín dụng; tổ chức hội nghị trực tuyến toàn ngành ngày 20/2/2024 về thúc đẩy tăng trưởng tín dụng và hỗ trợ kinh tế, tổ chức Hội nghị thúc đẩy cho vay nhà ở xã hội, triển khai gói 120 nghìn tỷ ngày 12/3/2024.

TS. Nguyễn Quốc Hùng - Tổng thư ký VNBA cho rằng, dòng vốn tín dụng chỉ là bổ sung, không phải chủ lực để doanh nghiệp vượt khó khăn

Đồng thời, chỉ đạo các tổ chức tín dụng tập trung lãi suất hợp lý, cho vay theo các lĩnh vực ưu tiên, nông nghiệp, công nghiệp phụ trợ, xuất nhập khẩu; các gói tín dụng ưu đãi cho nhà ở xã hội, lâm - thủy sản, xăng dầu, cho công nhân và người lao động vay tiêu dùng... Và chỉ đạo các tổ chức tín dụng công khai lãi suất cho vay, đồng thời khuyến khích các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí, phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất cho vay hỗ trợ nền kinh tế.

Về việc tín dụng trong nền kinh tế tính đến 28/2/2024 giảm 0,72% so với năm 2023, TS. Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, tăng trưởng thấp trong các tháng đầu năm là hiện tượng phổ biến. Bình quân tăng trưởng tín dụng 2 tháng đầu năm trong giai đoạn 2013 - 2023 là 0,56%. Từ năm 2014, 2018 và năm 2024 tốc độ tăng trưởng tín dụng trong 2 tháng đầu năm đều âm.

Tổng thư ký VNBA cũng chỉ ra những khó khăn chính mà ngành ngân hàng đang phải đối mặt, bao gồm: Thị trường vốn gặp nhiều khó khăn dẫn đến áp lực vốn trung dài hạn và cả vốn ngắn hạn chuyển sang tín dụng ngân hàng. Xung đột địa chính trị làm đứt gãy chuỗi cung ứng, đơn hàng sụt giảm dẫn đến nguồn lực, tài sản cạn kiệt. Bên cạnh đó, áp lực trả nợ các khoản cơ cấu theo Thông tư 02 rất lớn, dẫn đến không đáp ứng đủ điều kiện vay vốn.

“Ngành ngân hàng cũng đối diện với áp lực nợ xấu trong bối cảnh Nghị quyết 42 hết hiệu lực, thị trường bất động sản trầm lắng, dẫn đến xử lý tài sản đảm bảo, thu hồi nợ xấu gặp nhiều khó khăn”, TS. Nguyễn Quốc Hùng cho hay.

Cùng với đó, hoạt động cho vay tiêu dùng của công ty tài chính tiếp tục khó khăn khi nhiều người vay cố tình không trả nợ, cá biệt còn thành lập hội nhóm bùng nợ công khai trên mạng xã hội, dẫn đến các tổ chức tín dụng thu hẹp phạm vi, đối tượng cho vay.

“Các hành vi gian lận tội phạm công nghệ cao, tội phạm rửa tiền diễn ra ngày càng táo bạo, tinh vi. Đối tượng tội phạm có hiểu biết về công nghệ thông tin và hệ thống ngân hàng, thường xuyên thay đổi thủ đoạn và một số đối tượng có liên quan đến yếu tố nước ngoài, gây khó khăn trong việc kiểm soát, ngăn chặn”, Tổng thư ký VNBA nói.

Ngoài ra, việc triển khai một số chương trình, chính sách theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ gặp nhiều khó khăn, vướng mắc về quy định pháp luật liên quan đến nhà ở xã hội, một số điều kiện đối với người mua nhà không phù hợp với nguồn lực, nguồn thu nhập và khả năng trả nợ của khách hàng.

Đại diện các ngân hàng tham dự hội nghị

Chỉ dựa vào vốn tín dụng ngân hàng không thể giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn

Đại diện VNBA khẳng định rằng, dòng vốn tín dụng ngân hàng chỉ là bổ sung, không phải dòng vốn chủ lực để giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Do vậy, chỉ sự nỗ lực riêng của ngành ngân hàng là chưa đủ, cần sự chung tay, tháo gỡ khó khăn của các Bộ, ngành, địa phương trong việc tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp. Trên cơ sở đó TS. Nguyễn Quốc Hùng đưa ra 9 kiến nghị nhằm giúp các tổ chức tín dụng tăng khả năng cấp tín dụng cho nền kinh tế:

Thứ nhất, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan, chính quyền địa phương phối hợp với ngành ngân hàng triển khai đồng bộ các giải pháp phục hồi kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp. Cụ thể như xúc tiến thương mại, hoàn thuế giá trị gia tăng và một số chương trình khác, đồng thời đẩy mạnh đầu tư công, kích cầu tiêu dùng.

Thứ hai, tháo gỡ khó khăn về mặt pháp lý, đặc biệt về đất đai, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư mới, mở rộng sản xuất kinh doanh theo tiến độ, đơn giản hóa quy trình đầu tư, thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của người dân và doanh nghiệp.

Thứ ba, đề nghị Chính phủ cho phép ngân hàng có vốn nhà nước tăng vốn điều lệ, để lại lợi nhuận của các ngân hàng nhằm giúp các tổ chức tín dụng tăng khả năng cấp tín dụng cho nền kinh tế.

Thứ tư, nâng cao hiệu quả hoạt động của các quỹ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, quỹ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ để tăng khả năng tiếp cận tín dụng của các doanh nghiệp.

Thứ năm, rà soát các quy định liên quan phát triển bền vững của thị trường vốn để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp thực tiễn và theo thông lệ quốc tế, tạo niềm tin cho các nhà đầu tư.

Thứ sáu, xem xét ban hành, sửa đổi, bổ sung Nghị định 101 về thanh toán không dùng tiền mặt nhằm đẩy nhanh tốc độ chuyển đổi số một cách toàn diện của ngành ngân hàng.

Thứ bảy, trong phạm vi thẩm quyền trình Quốc hội xem xét không phạt vi phạm hành chính về thuế và tiền nộp chậm thuế GTGT với hoạt động thư tín dụng (L/C) từ năm 2011 đến nay của các tổ chức tín dụng, bởi lỗi gây ra không phải do các tổ chức tín dụng.

Thứ tám, phối hợp với ngành ngân hàng xử lý tội phạm trên không gian mạng, hội nhóm bùng nợ, khách hàng cố tình chây ì không trả nợ, tiếp tục triệt phá ổ nhóm tín dụng đen.

Thứ chín, rà soát Bộ luật Dân sự 2015 để sửa đổi, bổ sung theo hướng nâng cao trách nhiệm dân sự đối với người đi vay, đồng thời nghiên cứu, sửa đổi Luật Phá sản theo hướng cho phá sản đối với doanh nghiệp yếu kém, không còn khả năng phục hồi để giảm gánh nặng cho nền kinh tế.

Đối với Ngân hàng Nhà nước, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Nguyễn Quốc Hùng đề nghị cho phép tổ chức tín dụng cơ cấu nợ, giữ nguyên nhóm nợ với nợ gốc phát sinh từ năm 2023, kéo dài đến 31/12/2025 thay vì 30/6/2024.