Đại hội lần thứ XIII của Đảng khẳng định “Tăng cường tiềm lực quốc phòng và an ninh, xây dựng và phát huy mạnh mẽ “thế trận lòng dân” trong nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh Nhân dân; xây dựng củng cố vững chắc thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh Nhân dân”.

Trong bối cảnh Việt Nam và thế giới đang chuyển đổi mạnh mẽ sang nền kinh tế số và xã hội thông tin, việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam trở nên vô cùng quan trọng. Điều này không chỉ giúp bảo vệ, củng cố sự ủng hộ của nhân dân đối với Đảng và nhà nước, mà còn góp phần xây dựng một nền tảng tư tưởng vững chắc, đồng thời tạo điều kiện cho việc phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa của đất nước.

Theo quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, quần chúng nhân dân là chủ thể sáng tạo chân chính ra lịch sử và quyết định sự phát triển của lịch sử. Vận dụng sáng tạo quan điểm Chủ nghĩa Mác-Lênin về vai trò của nhân dân vào thực tiễn Việt Nam, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, luôn đặc biệt nhấn mạnh vai trò của “lòng dân”. Trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Sự đồng tâm của đồng bào đúc thành bức tường đồng xung quanh Tổ quốc” và “Không quân đội nào, không khí giới nào có thể đánh ngã được tinh thần hy sinh của toàn thể một dân tộc”.

“Thế trận lòng dân” là tinh thần yêu nước, tình đoàn kết gắn bó, khát vọng độc lập tự do, ý chí đấu tranh kiên cường, bất khuất của cả dân tộc được hội tụ, kết tinh, nhân lên tạo thành nền tảng chính trị vững chắc, sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc, sẵn sàng huy động nhằm thực hiện các mục tiêu của cách mạng.

Do đó, thế trận lòng dân là loại hình thế trận đặc biệt, không thể hiện ra bằng hình hài cụ thể như thế trận quân sự, quốc phòng mà được thể hiện bằng sức mạnh nội sinh của quốc gia, dân tộc theo từng cấp độ khác nhau. Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng lãnh đạo của toàn dân, vì vậy nền tảng tư tưởng của Đảng là rất quan trọng. Việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng giúp bảo vệ và phát triển nền tảng tư tưởng của Đảng, giúp duy trì sự ổn định chính trị, tăng cường sự đoàn kết và sự lãnh đạo của Đảng trong xã hội.

Với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ và internet như hiện nay, đã tạo ra môi trường không gian mạng rộng lớn, tiềm ẩn nhiều tác động tiêu cực đến sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các thế lực thù địch đang lợi dụng triệt để môi trường không gian mạng để chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng ta . Đứng trước tình hình đó, ngày 25/7/2018, Bộ Chính trị (khóa XII) ban hành Nghị quyết 29-NQ/TW về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng. Bên cạnh phải xây dựng, củng cố thế trận quốc phòng toàn dân truyền thống, cần thiết và đặc biệt quan tâm xây dựng thế trận quốc phòng trên không gian mạng, bao gồm chính sách, pháp luật quản lý hoạt động trên không gian mạng; các bộ quy tắc ứng xử trên không gian mạng và bố trí các hạ tầng, dịch vụ, tài khoản trên không gian mạng.

Ngày 10/8/2022, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược An toàn, An ninh mạng quốc gia, chủ động ứng phó với các thách thức từ không gian mạng đến năm 2025, tầm nhìn 2030 theo Quyết định số 964/QĐ-TTg. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin và mạng internet, không gian mạng đã trở thành một môi trường rất quan trọng cho hoạt động tình báo, phản gián và tấn công gián điệp. Việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng giúp bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo an toàn thông tin, tránh các hoạt động phá hoại, tấn công mạng và bảo vệ chủ quyền trên không gian mạng.Trên không gian mạng, "thế trận lòng dân" bao gồm việc xây dựng một mối quan hệ tốt giữa Đảng, chính phủ, các tổ chức chính trị và người dân thông qua các hoạt động truyền thông, giáo dục và tương tác trực tuyến.

Công tác này sẽ giúp tăng cường sự ủng hộ của người dân đối với các chính sách của Đảng và chính phủ, bảo vệ tư tưởng của đảng và đẩy mạnh sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.Với sự phổ biến của mạng internet, thông tin tràn lan và đa dạng, tuy nhiên đôi khi thông tin sai lệch và độc hại cũng được lan truyền rộng rãi. Việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng giúp xây dựng nền tảng thông tin chính thống, đảm bảo thông tin đúng và chính xác được truyền tải đến người dân, giúp người dân có đánh giá chính xác về các vấn đề của xã hội.Trên không gian mạng, "thế trận lòng dân" còn có ý nghĩa tạo dựng một hình ảnh tích cực về Đảng, chính phủ và đất nước trên mạng, tăng cường sự ủng hộ của người dân và chống lại các hoạt động tác động tiêu cực của các tổ chức và cá nhân phản đối chính quyền.

Trong bài luận này, chúng tôi sẽ phân tích tầm quan trọng của việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng, đồng thời đề xuất một số giải pháp để đạt được mục tiêu này.

Tầm quan trọng của việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng

“Thế trận lòng dân” trên không gian mạng là sự tin tưởng của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng; quản lý, điều hành của Nhà nước về phát triển, vận hành trong sạch, lành mạnh không gian mạng; là phương thức, động lực phát triển kinh tế, xã hội và các vấn đề xã hội trên không gian mạng mà không ảnh hưởng đến quyền và lợi ích chính đáng của người dân.

Hiện nay, không gian mạng đang phát triển với tốc độ chóng mặt, có sự tham gia của rất nhiều người dùng trên toàn thế giới. Cùng với đó, có rất nhiều nội dung, thông tin được đăng tải lên mạng, từ các trang web, blog, diễn đàn, mạng xã hội, v.v. Tuy nhiên, không phải tất cả các thông tin đó đều mang tính chất tích cực và đúng đắn. Ngược lại, có rất nhiều thông tin sai lệch, thậm chí là hoàn toàn sai sự thật, với mục đích lôi kéo, dụ dỗ, hoặc gây chia rẽ trong xã hội.Các cuộc tấn công mạng của các nhóm tội phạm cũng đang trở thành mối đe dọa ngày càng lớn đối với các tổ chức và doanh nghiệp trên toàn thế giới. Ví dụ, vào tháng 5 năm 2017, cuộc tấn công Ransomware WannaCry đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho hàng nghìn cơ quan, tổ chức trên khắp thế giới, bao gồm cả các cơ quan chính phủ và các tổ chức giáo dục, y tế.

Trên không gian mạng, thông tin và tin tức có thể được chia sẻ một cách rất nhanh chóng. Tuy nhiên, điều đó cũng có thể dẫn đến sự lan truyền nhanh chóng của thông tin sai lệch và tin tức giả, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho người đọc. Ví dụ, trong thời gian đại dịch Covid-19, đã có nhiều thông tin sai lệch và tin tức giả được chia sẻ trên mạng xã hội, gây ra sự hoang mang và lo ngại cho người dân.Không gian mạng ở Việt Nam đang phát triển rất nhanh, đặc biệt là trong lĩnh vực thương mại điện tử, dịch vụ trực tuyến và mạng xã hội.

Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đó là các vấn đề an ninh mạng đang trở nên phức tạp hơn, gây ra nhiều mối đe dọa và rủi ro cho an ninh quốc gia, an toàn thông tin và quyền lợi của người dân.Một trong những diễn biến chính trên không gian mạng ở Việt Nam hiện nay là tình trạng tấn công mạng. Các cuộc tấn công mạng có thể đến từ các hacker chuyên nghiệp, các nhóm tội phạm mạng, hoặc thậm chí là các quốc gia khác. Những cuộc tấn công này có thể nhằm vào các cơ quan chính phủ, các công ty lớn, ngân hàng, trang thông tin điện tử, hoặc thậm chí là các cá nhân. Mục đích của những cuộc tấn công mạng này thường là để đánh cắp thông tin, phá hoại hệ thống, hoặc gây ảnh hưởng đến uy tín và danh tiếng của các tổ chức, cơ quan hay cá nhân bị tấn công.

Ngoài ra, việc lợi dụng không gian mạng để phát tán các thông tin sai lệch, tin giả, thông tin phản động, hay các hình thức tác động thông tin khác đang trở thành vấn đề nghiêm trọng. Các tác động này có thể làm mất niềm tin của người dân vào Đảng và Chính phủ, và dẫn đến các rủi ro xã hội khác. Đã có việc sử dụng các tài khoản giả mạo để tung ra các thông tin sai lệch, phản động về các vấn đề nhạy cảm như chủ quyền biển đảo, biên giới... Các tài khoản giả mạo thường được tạo ra với tên, hình ảnh và thông tin cá nhân của người dân thật nhằm gây sự tin tưởng của người đọc.

Từ đó, các tin tức, bài viết, hoặc những phát ngôn thiếu chính xác, thiếu căn cứ được đăng tải trên các trang mạng xã hội, trang web tin tức hoặc diễn đàn để gây sự chú ý của người dùng mạng. Một số trường hợp, các tài khoản giả mạo còn được sử dụng để tạo ra các cuộc trò chuyện, thảo luận giả tạo nhằm gây ảnh hưởng đến quan điểm của người đọc hoặc đưa ra những ý kiến không có căn cứ để xuyên tạc, bôi nhọ những cá nhân, tổ chức, đảng phái cụ thể. Các hoạt động này không chỉ ảnh hưởng đến ý thức cộng đồng mà còn ảnh hưởng đến uy tín của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Do đó, việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cộng sản Việt Nam càng trở nên cấp bách.

Trong bối cảnh này, chính phủ và các tổ chức an ninh mạng đang nỗ lực để ngăn chặn các mối đe dọa an ninh mạng, đảm bảo an toàn thông tin và xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng. Các biện pháp được áp dụng như kiểm soát các trang web, mạng xã hội, giám sát mạng, tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức về an ninh mạng.Với sự phát triển của công nghệ thông tin, việc lọc bỏ, ngăn chặn các thông tin sai lệch, có hại trên mạng càng trở nên khó khăn hơn. Việc này đòi hỏi sự hợp tác của nhiều bên, đồng thời cũng yêu cầu các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm cùng phối hợp nhau để đảm bảo sự an toàn trên không gian mạng.

Tầm quan trọng của xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng

Trong bối cảnh không gian mạng đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống, việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam trở nên cực kỳ cần thiết. Điều này giúp đảm bảo sự ủng hộ của nhân dân đối với Đảng và nhà nước, đồng thời giúp củng cố nền tảng tư tưởng, vững chắc nhất là trong bối cảnh thế giới đang đối diện với rất nhiều thách thức mới trong thời đại số hóa và công nghiệp hóa.Trên môi trường internet, trong đó có mạng xã hội, mỗi tài khoản của công dân Việt Nam là một phần trong thế trận quốc phòng trên không gian mạng. Mỗi tài khoản phát huy tác dụng tốt sẽ là một chiến sĩ, một đơn vị chiến đấu trên không gian mạng. Sự bố trí các tài khoản, hệ thống kênh truyền thông trên không gian mạng tương đương với việc xây dựng khu vực phòng thủ trên không gian mạng. Mỗi bài viết tuyên truyền, đấu tranh phản bác như những viên đạn bắn vào kẻ thù, vào các thế lực thù địch.

Ngoài ra, xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng cũng giúp cho Đảng và Nhà nước kiểm soát tốt hơn các thông tin trên mạng, giảm thiểu được các thông tin sai lệch, đồng thời cũng giúp cho nhân dân có thể tiếp cận với những thông tin đúng đắn, hữu ích. Điều này đóng góp quan trọng vào việc nâng cao kiến thức, giáo dục và truyền thông cho nhân dân, từ đó củng cố nền tảng tư tưởng, hệ thống giá trị, nền văn hóa của đất nước.

Xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Đảng và nhà nước trong thời đại công nghệ số. Xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng có các vai trò và tầm quan trọng như sau:

Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng: Thế trận lòng dân trên không gian mạng là một phần của công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam, giúp đảm bảo ý thức, tư tưởng của nhân dân được vững chắc, gắn kết với chủ nghĩa xã hội và lý tưởng cách mạng.

Đảm bảo an ninh quốc gia: Thế trận lòng dân trên không gian mạng còn giúp đảm bảo an ninh quốc gia, tránh các hoạt động xâm phạm, tấn công vào cơ sở hạ tầng mạng và đảm bảo an toàn thông tin quốc gia.

Xây dựng một môi trường mạng lành mạnh: Xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một môi trường mạng lành mạnh, giảm thiểu các hành vi lừa đảo, giả mạo, phân biệt chủng tộc, tôn giáo trên mạng.

Nâng cao năng lực quản lý mạng: Xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng cũng là cách để nâng cao năng lực quản lý mạng của chính quyền và các cơ quan chức năng, giúp họ có thể đối phó với các tình huống nguy hiểm và xử lý các vấn đề mạng nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Giúp đẩy mạnh phát triển kinh tế số: Thế trận lòng dân trên không gian mạng còn giúp tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế số, giúp các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận với thị trường toàn cầu và nâng cao sức cạnh tranh.

Giải pháp xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng

Nâng cao nhận thức của nhân dân về tầm quan trọng của việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng

Trước hết, cần phải nâng cao nhận thức của nhân dân về tầm quan trọng của việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng. Điều này có thể được thực hiện thông qua các hoạt động tuyên truyền, giáo dục và hướng dẫn cho nhân dân về cách thức hoạt động trên mạng, từ đó giúp cho họ có thể tránh được những thông tin sai lệch, tin giả, đồng thời có thể đóng góp vào việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và nhà nước. Một số giải pháp cụ thể có thể xem xét vận dụng như sau:

Cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác: Để nâng cao nhận thức của nhân dân về tầm quan trọng của việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng, chính phủ và các tổ chức có liên quan cần cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về các mối đe dọa an ninh mạng, những hậu quả có thể xảy ra nếu không xây dựng được thế trận lòng dân trên không gian mạng.

Tổ chức các cuộc tập huấn, đào tạo: Chính phủ và các tổ chức có liên quan nên tổ chức các cuộc tập huấn, đào tạo về an ninh mạng và xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng cho cộng đồng, nhất là các đối tượng trẻ tuổi và người dân nông thôn.

Sử dụng mạng xã hội, các kênh truyền thông: Sử dụng mạng xã hội và các kênh truyền thông là một cách hiệu quả để truyền tải thông điệp về tầm quan trọng của việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng.

Tăng cường hợp tác với các tổ chức phi chính phủ: Các tổ chức phi chính phủ có vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức của nhân dân về vấn đề an ninh mạng. Chính phủ cần tăng cường hợp tác với các tổ chức này để tạo ra các chiến dịch thông tin hiệu quả và lan tỏa thông điệp đến cộng đồng.

Xây dựng các chương trình giáo dục: Tạo ra các chương trình giáo dục về an ninh mạng và xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng cho học sinh và sinh viên là một trong những giải pháp hiệu quả để nâng cao nhận thức của nhân dân về tầm quan trọng của việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng.

Tổ chức các hoạt động tuyên truyền: Các hoạt động tuyên truyền như cuộc thi, triển lãm hoặc các sự kiện có liên quan đến an ninh mạng và xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng có thể được tổ chức để thu hút sự chú ý của cộng đồng và nâng cao nhận thức của họ.

Tăng cường công tác quản lý và giám sát: Tăng cường công tác quản lý và giám sát các hoạt động trên mạng cũng là một giải pháp quan trọng để xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng. Chính phủ và các tổ chức có liên quan cần tăng cường công tác giám sát, đánh giá và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trên mạng.

Tăng cường giám sát, kiểm soát trên mạng

Xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng cần đòi hỏi việc tăng cường giám sát và kiểm soát trên mạng, để đảm bảo rằng thông tin được truyền tải là đúng đắn, chính xác và đúng nguồn gốc. Các công cụ và kỹ thuật mới như máy tính, phần mềm, công cụ tìm kiếm và mạng xã hội đang được sử dụng để lan truyền thông tin sai lệch, phân biệt chủng tộc, tôn giáo, quốc gia và thậm chí cả những thông tin sai trái về Đảng và nhà nước.

Do đó, việc tăng cường giám sát và kiểm soát trên mạng là rất quan trọng. Điều này có thể được thực hiện thông qua các phương tiện công nghệ, giúp cho chính quyền và các cơ quan có thể giám sát và kiểm soát hoạt động của các cá nhân, tổ chức hoạt động trên mạng một cách chặt chẽ hơn.

Ngoài ra, cần phải đào tạo và cập nhật kiến thức cho các cán bộ, nhân viên trực tiếp tham gia vào việc giám sát, kiểm soát trên mạng. Điều này giúp họ có thể nắm bắt được các thông tin cần thiết và phát hiện ra các thông tin sai lệch, đồng thời giúp cho các cơ quan có thể đưa ra các biện pháp phù hợp để khắc phục.

Tăng cường tuyên truyền, giáo dục trên mạng

Ngoài việc tăng cường giám sát và kiểm soát trên mạng, việc tuyên truyền, giáo dục trên mạng cũng rất quan trọng trong việc xây dựng thế trận lòng dân trên không gian mạng. Điều này có thể được thực hiện thông qua các trang thông tin điện tử, mạng xã hội, kênh truyền hìnhđể phổ biến thông tin về Đảng, nhà nước, chủ trương, chính sách, luật pháp và đạo đức.

Các hoạt động tuyên truyền, giáo dục trên mạng cần được thiết kế một cách khoa học, hiệu quả và phù hợp với từng đối tượng nhân dân khác nhau, đảm bảo tính tương tác, tính giác quan tốt và tính thực tiễn. Ngoài ra, cần phải sử dụng các phương tiện truyền thông mới nhất để phát huy tối đa hiệu quả tuyên truyền, giáo dục trên mạng.

Đối với các trang thông tin điện tử, cần tạo ra các nội dung bài viết, video, hình ảnh mang tính chất sống động, gần gũi với cuộc sống của nhân dân, từ đó giúp cho nhân dân dễ tiếp thu và lưu giữ thông tin.

Đối với các mạng xã hội, cần phải thiết kế các trò chơi, thử thách, hay câu đố có tính giải trí cao, giúp người dân vui vẻ và thích thú trong quá trình tiếp nhận thông tin về Đảng, nhà nước, chủ trương, chính sách, luật pháp và đạo đức.

Ngoài ra, việc sử dụng kênh truyền hình, radio và các phương tiện truyền thông khác cũng rất quan trọng trong việc tuyên truyền, giáo dục trên mạng. Những kênh truyền thông này có thể đưa ra các chương trình đặc biệt, bản tin, phóng sự, tài liệu để giới thiệu về Đảng, nhà nước, chủ trương, chính sách, luật pháp và đạo đức.

Ngoài ra, việc tăng cường tuyên truyền, giáo dục trên mạng cũng phải được kết hợp với các hoạt động truyền thống như tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm, giao lưu trực tuyến để trao đổi, thảo luận và chia sẻ các kinh nghiệm, kiến thức về các vấn đề liên quan đến Đảng, nhà nước, chủ trương, chính sách, luật pháp và đạo đức.