Ngày 3/10, tại hội thảo cung cấp thông tin báo chí về tăng cường năng lực triển khai thực hiện Công ước khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC) và điều 5.3 FCTC tại Việt Nam, Bộ Y tế đã đưa ra những con số báo động về tác hại của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Theo tiến sĩ - bác sĩ Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), báo cáo của gần 700 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh năm 2023 cho thấy có hơn 1.200 ca nhập viện do sử dụng các loại thuốc lá này. Đáng lo ngại hơn, trong số đó có 71 trường hợp dưới 18 tuổi và hơn 80 người sử dụng lần đầu.

Đại diện Bộ Y tế cho biết, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang tràn lan trên thị trường Việt Nam với nhiều hương vị hấp dẫn, nhưng ẩn chứa những nguy cơ khôn lường

Nguy cơ tiềm ẩn khó lường

Đại diện Bộ Y tế cho biết, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang tràn lan trên thị trường Việt Nam với nhiều hương vị hấp dẫn, nhưng ẩn chứa những nguy cơ khôn lường. Các sản phẩm này được chế tạo từ nhiều loại hương liệu, nguyên liệu và hóa chất khác nhau. Điều đáng lo ngại là người sử dụng có thể tự ý tăng nồng độ nicotine hoặc thêm các chất gây nghiện khác vào để sử dụng, mà khó bị phát hiện. Thực tế đã có nhiều trường hợp nhập viện do hút thuốc lá điện tử được phát hiện có trộn lẫn chất ma túy.

Việc sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng không chỉ gây hại cho sức khỏe bản thân người sử dụng mà còn ảnh hưởng đến những người xung quanh, đặc biệt là trẻ em. Các chất độc hại từ việc đốt nóng các dung dịch trong thiết bị này có thể gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng như ung thư phổi, bệnh tim mạch, và các vấn đề về hô hấp.

Trước tình hình trên, Bộ Y tế và các cơ quan chức năng liên quan cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Bên cạnh đó, việc siết chặt quản lý, kiểm soát và xử lý nghiêm các hành vi sản xuất, kinh doanh trái phép các sản phẩm này là vô cùng cần thiết.

"Tỷ lệ người trẻ hút thuốc lá điện tử tăng nhanh. Gần 10 năm qua, tỷ lệ hút thuốc lá ở nhóm tuổi 13-17 giảm từ 5,36% xuống 2,78% (hơn 2,5%). Tuy nhiên, thách thức mới đặt ra là thuốc lá điện tử. Chỉ trong 2 năm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh đã tăng từ 3,5% năm 2022 lên 8,0% năm 2023"- ông Khoa nói.

Bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết trước sự xuất hiện ngày càng nhiều của các loại thuốc lá mới, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của người dân, nhất là giới trẻ, Bộ Y tế đã đề xuất Chính phủ ban hành Nghị quyết về cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Hiện Bộ Y tế đang đề nghị sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt.

Đại diện Bộ Y tế cho biết FCTC là Công ước quốc tế đầu tiên về sức khỏe, là công cụ kiểm soát thuốc lá hiệu quả nhất thế giới được thương thảo với sự bảo trợ của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Cho đến nay, đã có 182 quốc gia tham gia và Việt Nam đã phê chuẩn Công ước FCTC từ năm 2004.

8 triệu ca tử vong liên quan đến thuốc lá

Bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, đại diện Văn phòng WHO tại Việt Nam, đã nhấn mạnh rằng thuốc lá nói chung, đặc biệt là các sản phẩm thuốc lá mới, đang gây ra một cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu. Mỗi năm, có khoảng 8 triệu người trên thế giới tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Nguy hiểm hơn, khoảng 1 triệu người chết do hút thuốc lá thụ động và 165.000 người trong số đó là trẻ em dưới 5 tuổi.

“Điều đáng lo ngại là giới trẻ ngày càng có xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng”, bác sĩ Lâm chia sẻ. “Các sản phẩm này không chỉ chứa nicotine, một chất gây nghiện mạnh, mà còn là môi trường lý tưởng để các đối tượng xấu trộn lẫn ma túy tổng hợp, gây ra những hậu quả khôn lường cho sức khỏe.”

Về Công ước FCTC, bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm nêu rõ công ước này khuyến cáo các quốc gia tăng cường nhận thức của ngành công nghiệp thuốc lá; hạn chế và ban hành quy tắc ứng sử khi tương tác với công nghiệp thuốc lá; cấm các ưu đãi dành cho ngành công nghiệp thuốc lá. Ngành công nghiệp thuốc lá không thể là đối tác trong bất kỳ sáng kiến nào liên quan tới việc xây dựng, triển khai chính sách y tế công cộng.

Các chuyên gia cũng cho rằng Việt Nam cần có những chính sách mạnh mẽ hơn nữa để kiểm soát thuốc lá, ngăn chặn những nguy cơ mà các loại thuốc lá mới gây hại tới cộng đồng.