Nhân dịp kỷ niệm 60 năm quan hệ hợp tác (5/9/1962 -5/9/2022), phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Ngô Sơn Hải – Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam về hợp tác năng lượng Việt Nam và Lào.

Trong lĩnh vực năng lượng, xin ông cho biết Việt Nam và Lào đã có sự hợp tác như thế nào? Những kết quả nổi bật đạt được trong thời gian qua?

Ông Ngô Sơn Hải - Phó Tổng Giám đốc EVN

Theo Biên bản ghi nhớ giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Lào đã được ký kết ngày 5/10/2016, tổng công suất nhập khẩu điện từ Lào về Việt Nam tối thiểu đến năm 2025 là 3.000MW và đến năm 2030 là 5.000MW. Trong thời gian qua, EVN đã làm việc với chủ đầu tư các dự án điện tại Lào và đã ký 18 Hợp đồng mua bán điện để mua điện từ các dự án điện tại Lào với tổng công suất 2.180MW (bao gồm các hình thức dự án thủy điện, điện gió). Hiện tại EVN cũng đang phối hợp với chủ đầu tư các dự án điện tại Lào, để trình Bộ Công Thương, sao đó Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương tăng thêm nhập khẩu từ Lào để đáp ứng nhu cầu của hệ thống điện Việt Nam trong thời gian tới, theo định hướng của Chính phủ hai nước.

Bên cạnh việc mua điện từ các nhà máy điện tại Lào, EVN cũng đầu tư xây dựng hệ thống lưới điện trung, hạ áp để cấp điện, bán điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội các địa phương dọc biên giới Việt Nam - Lào của nước CHDCND Lào. Việc cung cấp điện luôn được EVN cung cấp an toàn, ổn định, đảm bảo chất lượng điện năng.

Xin ông cho biết việc hợp tác năng lượng với Lào có ý nghĩa như thế nào đối với 2 nước Việt Nam và Lào?

Việc hợp tác năng lượng giữa Việt Nam – Lào xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của hai nước. Trong khi phía Lào có tiềm năng lớn trong lĩnh vực năng lượng, đặc biệt thủy điện, nhưng nhu cầu phụ tải của Lào thấp, do vậy chủ đầu tư các dự án điện tại Lào mong muốn bán điện về Việt Nam. Về phía Việt Nam, EVN đánh giá việc nhập khẩu điện Lào trong các năm tới là một trong những giải pháp hiệu quả hỗ trợ đảm bảo an ninh cung cấp điện, đặc biệt các nguồn điện nhập khẩu từ Lào trực tiếp về khu vực miền Bắc góp phần giảm sản lượng thiếu hụt nội miền của miền Bắc.

Việc phát triển lĩnh vực năng lượng không chỉ là động lực cho việc phát triển kinh tế của hai nước mà còn đóng vai trò thúc đẩy quan hệ Việt Nam – Lào bền chặt lâu nay.

Xin ông có thể cho biết kế hoạch, lộ trình hợp tác năng lượng với Lào và Việt Nam trong thời gian tới?

Hiện tại EVN chưa tham gia đầu tư các dự án nguồn điện mới tại Lào, mà chỉ đầu tư các công trình lưới điện trên lãnh thổ Việt Nam để phục vụ nhập khẩu điện và giải tỏa công suất cho các dự án điện nhập khẩu từ Lào.

Để việc nhập khẩu điện từ Lào được hiệu quả về kinh tế và kỹ thuật, trong thời gian tới, EVN sẽ tiếp tục kiến nghị với Bộ Công Thương, Thủ tướng Chính phủ để làm việc với các cơ quan Chính phủ Lào xem xét quy hoạch tổng thể cho việc nhập khẩu điện từ Lào cho từng giai đoạn theo lộ trình đã được hai Chính phủ Việt Nam – Lào thống nhất.

Mới đây đoàn công tác của Cục Quản lý an toàn công nghiệp năng lượng (DESM) thuộc Bộ Năng lượng và Mỏ (Lào) đã đến Việt Nam tham quan, học tập kinh nghiệm và mong muốn Việt Nam hỗ trợ đào tạo trong vận hành thủy điện, an toàn đập, xây dựng bản đồ ngập lụt hạ du..., ông nghĩ sao về đề xuất này?

Việc xây dựng, nghiệm thu và đưa vào vận hành các nhà máy thủy điện cần có các quy trình, quy định chặt chẽ, không những đảm bảo nhà máy vận hành an toàn, ổn định, tin cậy, mà còn phải đảm bảo đời sống dân sinh ở khu vực dự án, an toàn môi trường và nhiều yếu tố khác.

Với những kinh nghiệm mà EVN và các đơn vị của EVN như các công ty tư vấn điện, các công ty thủy điện có được trong lĩnh vực đầu tư, xây dựng và vận hành các dự án nhà máy thủy điện, EVN rất sẵn sàng chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm với Cục Quản lý an toàn công nghiệp năng lượng (DESM), các cơ quan Chính phủ Lào, các doanh nghiệp đầu tư các dự án điện tại Lào để nâng cao năng lực, trình độ của cán bộ công nhân viên, hoàn thiện cơ sở pháp lý, xây dựng và tăng cường các biện pháp đảm bảo việc vận hành nhà máy được an toàn, ổn định, tin cậy. Qua đó cũng góp phần vào việc hoàn thiện quy trình phối hợp vận hành các nhà máy thuỷ điện và lưới điện liên kết xuyên quốc gia Việt Nam – Lào.

Chúng tôi cũng mong rằng, các Bộ chức năng 2 nước cần phối hợp trao đổi, nghiên cứu để đưa ra những định hướng, cơ chế chính sách phù hợp, tạo thuận lợi cho việc phát triển năng lượng giữa 2 quốc gia, nhất là liên kết lưới điện, khung giá nhập khẩu...