Sau 2 tháng EVFTA có hiệu, các cơ hội xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Liên minh châu Âu (EU) đã bắt đầu được hiện thực hóa, mang lại những lợi ích đầu tiên cho doanh nghiệp Việt Nam. Theo Bộ Công Thương, chỉ trong tháng đầu tiên thực hiện EVFTA, đã có trên 7.200 bộ giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) xuất khẩu sang EU mẫu EUR.1 được thực thi, với giá trị kim ngạch là 277 triệu USD. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy sản của Việt Nam sang EU cũng đã bắt đầu khởi sắc nhờ EVFTA. Đơn hàng thủy sản xuất khẩu sang EU trong tháng 8/2020 đã tăng khoảng 10% về kim ngạch so với tháng 7/2020. Ngày 22/9/2020, doanh nghiệp Việt Nam đã xuất khẩu 126 tấn gạo thơm đầu tiên vào EU với thuế suất ưu đãi theo EVFTA là 0%.

Những kết quả ban đầu triển khai thực thi EVFTA được cho là tương đối khả quan, nhất là trong bối cảnh thị trường toàn cầu vẫn còn rất nhiều khó khăn do tác động của dịch bệnh Covid-19, EVFTA mới có hiệu lực chưa lâu, cũng như xu thế chủ nghĩa bảo hộ thương mại trên toàn cầu gia tăng. Theo bà Nguyễn Thị Thu Trang - Trung tâm WTO và Hội nhập của VCCI: Về lâu dài, để hiện thực hóa những cơ hội to lớn mà EVFTA sẽ mang lại, các doanh nghiệp Việt Nam cần phải có sự hiểu biết chính xác, đầy đủ về các cam kết trong EVFTA liên quan đến lĩnh vực và hoạt động kinh doanh của mình, từ đó mới có cơ sở hành động, chuẩn bị nguồn lực cần thiết, xây dựng và thực hiện kế hoạch khai thác các cơ hội từ EVFTA một cách có hiệu quả.

Hội thảo EVFTA - Những điều doanh nghiệp cần biết. Ảnh NQ

Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp Việt Nam nắm bắt nội dung EVFTA và các cam kết liên quan đến hoạt động của mình còn rất hạn chế. Ông Đinh Xuân Tùng - CEO của Rivera Technology Investion - cho biết: EVFTA sẽ giúp thị trường công nghệ Việt Nam thay đổi về nhận thức và tôn trọng sở hữu trí tuệ. Các cam kết EVFTA không phải là rào cản, mà nó sẽ giúp doanh nghiệp và thị trường công nghệ Việt Nam tốt lên. Tuy nhiên, ông Đinh Xuân Tùng cũng thừa nhận, bản thân ông đến nay cũng chưa nắm bắt và hiểu hết được các nội dung và cam kết EVFTA liên quan đến lĩnh vực công nghệ và doanh nghiệp của mình.

Ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch VCCI - cho rằng: EVFTA tạo ra những kỳ vọng mới cho nền kinh tế Việt Nam và các doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc hiện thực hóa kỳ vọng này còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có nhận thức và hiểu biết của doanh nghiệp. Bất kỳ doanh nghiệp nào muốn khai thác EVFTA cũng phải tìm hiểu kỹ các cam kết liên quan đến mình, chỉ khi hiểu rõ nó tác động thế nào đến mình, cơ hội nào đến với mình… thì mới có thể khai thác hiệu quả.

Theo ông Vũ Tiến Lộc, nội dung EVFTA có hàng ngàn trang hiệp định, với ngôn ngữ hàn lâm, diễn giải đôi khi lắt léo…, tìm thấy được cơ hội, đánh giá được khó khăn đến với mình ở trong hàng ngàn trang tài liệu đó là một thách thức đối với bất kỳ một doanh nghiệp nào. Để giúp các doanh nghiệp nắm bắt thông tin, giảm bớt khó khăn trong tìm hiểu, khai thác cơ hội EVFTA, VCCI đã biên soạn cuốn Cẩm nang doanh nghiệp, cung cấp các thông tin cốt lõi nhất về EVFTA dựa trên kiến thức chuyên sâu và các kinh nghiệm tư vấn khai thác các FTA trong nhiều năm qua của các chuyên gia, qua đó sẽ giúp đưa ra được các cách thức tiếp cận và khai thác EVFTA hiệu quả.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Tuyên - Giám đốc Công ty TNHH Tiến Đạt (Hà Nội), cho rằng: Là doanh nghiệp xuất khẩu đồ gỗ vào EU, Công ty Tiến Đạt rất quan tâm đến khai thác EVFTA. Công ty đã tìm hiểu và nhận thấy, đồ gỗ vào thị trường EU phải tuân thủ các yêu cầu tiêu chuẩn kỹ thuật rất cao như chứng nhận xuất xứ, vệ sinh an toàn, nguồn gốc nguyên liệu hợp pháp… Muốn vào được thị trường EU hưởng ưu đãi thuế quan EVFTA, doanh nghiệp đồ gỗ phải tiếp cận được các nội dung cam kết liên quan đến mình, phải hiểu thị trường EU cần gì để đáp ứng… Ông Tuyên cho rằng, hoạt động hỗ trợ về cung cấp thông tin, phổ biến các cam kết, hướng dẫn cách thức tiếp cận thị trường EU... thông qua những hội thảo, hội nghị, tập huấn, tuyên truyền về EVFTA từ phía các cơ quan chức năng là rất hữu ích cho doanh nghiệp, cần mở rộng phạm vi và tính chất chuyên sâu về các hoạt động này.