Ngày 28/8, Bộ trưởng Bộ Tiêu dùng, Thực phẩm và Phân phối công cộng Pralhad Joshi cho biết, Chính phủ Ấn Độ đang xem xét nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng non-basmati đã áp dụng được một năm trong bối cảnh dư thừa sản lượng và diện tích gieo trồng lúa tăng đáng kể.

Ấn Độ xem xét nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng non-basmati. Ảnh minh họa

Trước đó, lệnh cấm có hiệu lực từ ngày 20/7/2023, được đưa ra để đảm bảo Ấn Độ có đủ lượng dự trữ cho tiêu dùng trong nước và hạ nhiệt giá cả. Việc nới lỏng lệnh cấm có thể có lợi cho nông dân, thương nhân và nhà xuất khẩu, những người đang tìm cách nới lỏng để tận dụng nhu cầu gạo Ấn Độ cao trên toàn cầu. Quyết định này cũng sẽ mang lại sự nhẹ nhõm cho các quốc gia tiêu thụ gạo đã yêu cầu chính phủ Ấn Độ nới lỏng lệnh cấm.

Hiện tại, gạo basmati chỉ được xuất khẩu với giá cao hơn giá sàn, trong khi gạo đồ chịu thuế xuất khẩu 20% và xuất khẩu gạo non-basmati và gạo tấm hoàn toàn bị cấm. Bộ Tiêu dùng, Thực phẩm và Phân phối công cộng nhấn mạnh những gì đã xảy ra do El Niño vào năm ngoái.

Nhưng bất chấp điều đó, Ấn Độ vẫn có thể kiểm soát tốt lạm phát giá lương thực. Mặc dù dự kiến ​​có tác động tiêu cực của hiện tượng thời tiết, sản lượng lúa/gạo của Ấn Độ vẫn dồi dào vào năm ngoái.

Hiện có nhu cầu cho phép xuất khẩu gạo non-basmati, nơi các hạn chế đã được áp dụng vào năm ngoái vì những tác động xấu của El Niño. Lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng non-basmati có thể được dỡ bỏ do lượng mưa dồi dào và việc canh tác lúa được cải thiện trong năm nay. Lượng dự trữ tăng vào tháng 7 và vụ thu hoạch bội thu có thể thúc đẩy chính phủ nới lỏng lệnh hạn chế xuất khẩu gạo.

Các hạn chế xuất khẩu cũng ảnh hưởng đến số liệu thương mại của Ấn Độ. Xuất khẩu gạo trong tháng 4 cho đến tháng 6 đã giảm gần 34% xuống còn 3,2 triệu tấn (mt) sau khi xuất khẩu gạo trắng non-basmati bị hạn chế vào tháng 7 năm ngoái. Theo dữ liệu của Bộ Thương mại Ấn Độ, xuất khẩu gạo trắng non-basmati giảm 78% xuống còn khoảng 300.000 tấn, trong khi xuất khẩu gạo tấm giảm 8% xuống còn 300.000 tấn và xuất khẩu gạo đồ giảm 11% xuống còn 1,5 triệu tấn.

Hiệp hội xuất khẩu gạo toàn Ấn Độ cho biết, bằng cách cấm xuất khẩu gạo, chính phủ đã kiểm soát thành công ‘lạm phát gạo’ và giờ là lúc đánh giá lại chính sách trong bối cảnh nguồn cung gạo dồi dào. Theo dữ liệu mới nhất từ ​​Bộ Nông nghiệp, diện tích gieo trồng lúa tăng 16% lên 39 triệu ha và diện tích gieo trồng đậu tăng 7% lên 12 triệu ha tính đến ngày 23/8.

Việc tăng diện tích gieo trồng lúa và dự trữ đệm dồi dào đã làm giảm bớt lo ngại về tình trạng thiếu gạo. Vì vậy, ngay cả khi lệnh cấm được dỡ bỏ vào thời điểm này, số lượng dư thừa cũng sẽ không xuất khẩu, giá gạo đã giảm ở Ấn Độ và nước ngoài.

Trong năm tài chính 2024, Ấn Độ đã xuất khẩu tổng cộng 15,7 tấn gạo, bao gồm 2,36 tấn gạo trắng không phải basmati, 545.000 tấn gạo tấm và 7,57 triệu tấn gạo đồ, so với 21,8 triệu tấn trong năm tài chính 2023. Ấn Độ là nước sản xuất gạo lớn thứ hai sau Trung Quốc và là nước xuất khẩu lớn nhất trên toàn cầu, đóng góp ít nhất 40% vào thương mại toàn cầu trước khi lệnh hạn chế xuất khẩu được áp dụng.